Grutto blijkt kosmopoliet

Nieuws | de redactie
25 juni 2009 | Een grutto - zaterdag nog in Friesland - is dinsdagochtend in Senegal aangekomen. De vogel blijkt in één ruk via Spanje over de Sahara gevlogen, een afstand van ruim vierduizend kilometer in twee etmalen nonstop vliegen. De gemiddelde snelheid lag daarbij op bijna tachtig kilometer per uur.
Een grutto op het wad.

‘Als je de meewind daarvan aftrekt, dan blijft er nog steeds een snelheid over van bijna vijftig kilometer per uur. Een indrukwekkende prestatie,’ zegt onderzoeksleider prof.dr. Theunis Piersma van de Rijksuniversiteit Groningen. In mei van dit jaar voorzag de onderzoeksgroep van Theunis Piersma vijftien grutto’ s in Friesland van een zender. Met dit zenderproject willen de onderzoekers achterhalen hoe de vogels precies tussen winter- en zomerverblijf trekken. Piersma: ‘Op die manier leren we de plaatsen kennen waar de bescherming van deze weidevogels aandacht verdient.’ De peilingen van de grutto’s worden gedaan met behulp van een kleine zender die in de buikholte van de vogels is geplaatst. Op gezette tijden zoekt deze zender contact met de Argos-satellieten, die vervolgens de positie van de zender doorsturen naar de onderzoekers.

Legsel verloren

Heidenskip is vernoemd naar het Friese plaatsje waar ze begin mei werd gevangen op haar nest. Op 20 juni werd de vogel voor het laatst gepeild in de Workumerwaard, in het zuidwesten van Friesland. Tijdens de volgende peiling, een dag later, vloog ze over de Straat van Gibraltar. Weer een dag later werd ze door de satelliet ‘gezien’ op een strand iets ten zuiden van de Mauretaanse hoofstad Nouakchott. Dinsdagochtend rond 10.00 uur passeerde ze de Senegalrivier, in het grensgebied tussen Mauretanië en Senegal.

Naast Heidenskip werd ook de grutto Warkum op 22 juni al boven West-Sahara gezien. De vogels Bakhuzen, Himmelum en Skuzum verbleven rond die tijd in het zuiden van Spanje en Starum vloog boven Madrid. ‘Zeker vier van deze zes grutto’s verloren hun legsels,’ vertelt Piersma. ‘De vogels die wel jongen hebben grootgebracht, hebben iets meer tijd nodig om op te vetten, maar ook van die groep zijn de eersten inmiddels onderweg naar West-Afrika. Deze informatie drukt ons nog eens met de neus op het feit dat de grutto’s eigenlijk maar een korte periode van het jaar bij ons komen om te broeden, om vervolgens weer snel naar ‘huis’ te gaan in Afrika. Dat maakt het des te pijnlijker dat de belangrijkste flessenhals in het leven van deze vogels juist in ons land ligt. Door het intensieve gebruik van het boerenland, komen er veel te weinig jongen groot om de soort in stand te houden,’ aldus Piersma.

Schitterend toeval

Heidenskip werd in de broedtijd gevangen door RUG-medewerker Ysbrand Galama uit It Heidenskip en de Mauretaanse biologiestudent Hacen ould Mohammed el Hacen. ‘Een schitterend toeval’, vindt Piersma. ‘Heidenskip is van de vijftien gezenderde grutto’s namelijk de eerste die West-Afrika bereikt. Daarmee doet ze haar naam eer aan, want de 380 inwoners van It Heidenskip staan in Friesland juist bekend vanwege het relatief grote aantal sportwinnaars onder hun gelederen, waaronder polstokverspringers, paalklimmers en touwtrekkers. Bovendien vloog Heidenskip nota bene via het thuisland van de Mauretaanse Hacen.’

Het zenderproject is een gezamenlijk onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen, het Alaska Science Center van de US Geological Survey, ecologisch onderzoeksbureau Altenburg en Wymenga en de coalitie Nederland-Gruttoland. Het project wordt financieel ondersteund door de Directie Kennis van het Ministerie van LNV en de Provincie Fryslân. De vogels zijn te volgen via www.vogelbescherming.nl/grutto


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK