Meer regels maken bank niet anders

Indien de rol en macht van de aandeelhouder niet veranderen, zal winstmaximalisatie dominanter blijven dan regelgeving en sanctionering. Dit zijn de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek onder zeventien Nederlandse banken dat is uitgevoerd door organisatieadviesbureau SeederDeBoer en de Nyenrode Business Universiteit.

De ondervraagde banken geven in het onderzoek aan dat de regels die de afgelopen jaren zijn ingevoerd nauwelijks effect hebben gehad op het handelen van hun organisatie. De regelgeving heeft de financiële crisis niet voorkomen. Wel heeft de IFRS-regelgeving onbedoeld geleid tot het versneld uithollen van het bufferkapitaal van banken in tijden van financiële crisis. De meerderheid van de respondenten vindt bovendien dat de gemaakte kosten om te voldoen aan nieuwe regelgeving niet in verhouding staan tot de voordelen die regelgeving oplevert. 

De meest effectieve regelgeving blijkt regelgeving die geïsoleerd kan worden geïmplementeerd, niet ingrijpt in het primaire bankbedrijf en geen gedragsverandering vereist. Denk aan regels met betrekking tot financiële administraties en verslaglegging (o.a. IFRS, Sarbanes Oxley) en regels ter voorkoming van misbruik voor criminele doeleinden. Maar structurele mentaliteitsverandering als gevolg van regelgeving blijkt lastig te realiseren. Zo blijven de effecten van integriteitsregelgeving veelal uit, aldus de onderzoekers. Oorzaak is dat banken regels nog te veel zien als een noodzakelijk kwaad. Om aan regels te kunnen voldoen creëren zij veelal nieuwe stafafdelingen als ‘compliance’, ‘legal’ en ‘transaction monitoring’. Gevolg is dat compliance en integriteit onvoldoende geborgd zijn in het primaire bankbedrijf.

Op basis van deze uitkomsten doen de onderzoekers de volgende aanbevelingen aan de sector:

-Maak compliance en integriteit tot integrale verantwoordelijkheid van het lijnmanagement. De compliance officer heeft de rol van poortwachter; hij of zij wijst de organisatie op relevante wet- en regelgeving en initieert trajecten om deze effectief te implementeren.

-Erken de redenen waarom mensen zich niet aan de regels houden. Er kunnen goede redenen zijn waarom mensen zich niet aan regels willen of kunnen houden. Los knelpunten gezamenlijk op, alleen dan voelen mensen zich gehoord en ontstaat ruimte voor gedragsverandering.

-Evalueer en vereenvoudig de implementatie van regelgeving. De ervaring leert dat veel winst valt te behalen indien de implementatie van alle regels opnieuw en in onderlinge samenhang wordt bezien.

-Organiseer een gezamenlijke, actieve terugkoppeling aan de wetgever over de effectiviteit van regelgeving in de praktijk.