‘Onderschat Ahmadinejad niet’

Nieuws | de redactie
16 juni 2009 | Mahmoud Ahmadinejad is geen man van abstracte praatjes.

“Mahmoud Ahmadinejad is geen man van abstracte praatjes. In hetkader van de verkiezingen heeft hij letterlijk gratis aardappelsuitgedeeld aan het volk.” En alhad Mousavi gewonnen, dan nog zou het regime nietfundamenteel zijn veranderd, zegt de Leidse politicoloogPeyman Jafari uit Iran.Complexemachtsstructuren

‘De Islamitische Republiek heeft zich al dertig jaar lang staandeweten te houden’, zegt Jafari, die op zijn dertiendevluchtte uit Iran. ‘In die periode heeft Iran te kampen gehad meteen oorlog tegen Irak, economische crises en internationaleboycots. Het bewind is door de jaren heen zwaar op de proefgesteld, maar wist steeds te overleven.’ Om te achterhalen hoe datkomt, heeft Jafari onlangs een mozaïeksubsidie gekregen. In zijnpromotieonderzoek probeert hij de complexe machtsstructuren in Iranbloot te leggen: de staat met haar leger en religieuzemachthebbers, maar ook het bedrijfsleven, mensenrechtenorganisatiesen vakbonden.

‘Ik wil weten wie op welke plek zit, waar de belangen liggen en hoedie elkaar raken. Door het hele veld te onderzoeken wil ik erachterkomen welke groeperingen profiteren van liberalisatie en welkebelang hebben bij het in stand houden van het autoritaire systeem.’Tussen 1997 en 2005 maakte Iran onder president Khatami een periodevan relatieve politieke liberalisatie door. Nieuwe democratischebewegingen kwamen op en er werden economische hervormingendoorgevoerd. Niet iedereen profiteerde echter van die economischeliberalisatie. De kloof tussen arm en rijk groeide. Die kloof vormtook vandaag de dag nog één van de grootste maatschappelijkeproblemen in Iran. Het was daarom ook een belangrijkverkiezingsthema de afgelopen maanden.

Geen man van abstractepraatjes 

De conservatieve president Mahmoud Ahmadinejad, die afgelopenvrijdag werd herkozen, is met name populair onder het arme deel vande bevolking dat niet heeft kunnen profiteren van Khatami’seconomische hervormingen. ‘Je moet Ahmadinejad niet onderschatten’,meent Jafari. ‘Hij heeft de afgelopen jaren veel voor elkaargekregen. Hij heeft flink geïnvesteerd in gezondheidszorg enfinanciële steun geboden aan armen. Het is geen man van abstractepraatjes, hij straalt bovenal daadkracht uit. In het kader van deverkiezingen heeft hij letterlijk gratis aardappels uitgedeeld aanhet volk. De hervormingsgezinde Mousavi had daar niet altijd vanterug. Om begrijpelijke redenen verwarren veel mensen deeconomische liberalisering van Khatami met de politiekeliberalisering die Mousavi voorstaat. Het wantrouwen isgroot.’   
  
Maar het zijn niet alleen burgers die hervormingen tegenhouden. Desociaal-economische basis die democratisering in de weg staat ofjuist in een stroomversnelling brengt, is opgebouwd uit veel meerfactoren. ‘Zo is bijvoorbeeld tachtig procent van de Iraanseeconomie in handen van de staat’, legt Jafari uit. ‘Staats- ensemi-staatsbedrijven hebben olieraffinaderijen, bouwbedrijven enschoenenfabrieken in bezit. Zelfs Zamzam, het Iraanse Coca-Cola dattoch symbool staat voor het kapitalisme, is in handen van de staat.De organisatie in deze bedrijven is heel ondoorzichtig. DeRevolutionaire Garde, een tak van het Iraanse leger, zit bovenopzo’n 1500 economische projecten. Daar blijkt wel uit dat demilitaire en economische macht sterk met elkaar verweven zijn. Ineen dergelijke economie, heeft de toplaag van het bedrijfslevenbaat bij de instandhouding van een autoritair regime. Veelbedrijven zouden niet eens overleven zonder de staat.’

Strijdbare achterban

Jafari heeft de aanloop naar de verkiezingen op de voet gevolgd.Hij hing bijna dagelijks aan de telefoon met vrienden uit Teheran.In de straten van de hoofdstad speelde zich de afgelopen dagen ietsbijzonders af. Jafari: ‘Een maand geleden nog, leek Ahmadinejadverzekerd van een overwinning, maar de laatste week zagen we eenander Iran. In een korte en effectieve campagne, waarin middelenals popsterren, facebook en weblogs niet werden geschuwd, wistMousavi een strijdbare achterban te mobiliseren. Jongeren, vrouwen,studenten gingen de straat op. Er werd gedemonstreerd en gedanst.Veiligheidsdiensten traden heel even niet op.

Mousavi verscheen in het openbaar steeds met zijn vrouw, eenuniversitair docent, aan zijn zijde. Een gebaar van grotesymbolische waarde. Na het bekend worden van de verkiezingsuitslagsloeg de stemming op. Veel teleurgestelde aanhangers van Mousaviprotesteerden tegen de in hun ogen frauduleuze gang van zaken rondde verkiezingen en de feestelijke sfeer van de weken daarvoormaakte plaats voor grimmige botsingen tussen betogers en depolitie. Het is onduidelijk wat de uitkomst van deze protesten zalzijn, maar het is wel duidelijk dat de democratiseringsbeweging inIran een nieuwe fase ingaat.’ 







«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK