Overbelaste jongeren en de rol van de docent

De lerarenopleidingen bevatten al elementen van dit voorstel, zeggen de bewindslieden in hun officiële reactie. Een afgestudeerde leraar moet ‘pedagogisch competent’ zijn, wat inhoudt dat hij of zij zich een goed beeld moet kunnen vormen van het sociale klimaat in een groep en het welbevinden van de individuele leerling. Lerarenopleidingen leiden dus al leraren op die moeten kunnen omgaan met de problematiek van overbelaste jongeren.

Sinds 2006 kunnen docenten zich daarnaast specialiseren op drie uitstroomprofielen: vakinhoud, beroepspraktijkvorming en zorgontwikkeling. Een docent in opleiding kan een zwaarder accent leggen op doceren aan overbelaste jongeren door te kiezen voor het uitstroomprofiel zorgontwikkeling. Daarnaast vragen we de sociale partners en de lerarenopleidingen advies over de wenselijkheid van en mogelijkheden tot een flexibeler

kwalificatiestelsel.Zo’n kwalificatiesysteem maakt het mogelijk om, naast brede kwalificaties, ook smallere kwalificaties in te voeren. Gedacht kan worden aan een specifieke leergang op de pabo voor lesgeven aan jongere of oudere kinderen of een speciale kwalificatie voor lesgeven op het vmbo. We hopen het advies in het derde kwartaal van 2009 te ontvangen.

Het is van groot belang dat de docent betrokken is bij het voorkomen van uitval en is toegerust om invulling aan zijn rol te geven. Daarvoor zijn kennis en vaardigheden nodig, die ook na afronding van de lerarenopleiding onderhouden en verder ontwikkeld moeten worden, met training on the job en nascholing.

Het is de taak van scholen die nascholing te verzorgen. Ze vullen dit verschillend in, bijvoorbeeld door begeleiding van beginnende docenten door meer ervaren collega’s, door coaching door jeugdzorgmedewerkers en door het aanbieden van opleidingen. Hiervoor is nascholingsbudget beschikbaar. Wij gaan inventariseren of het bestaande nascholingsaanbod tegemoet komt aan de behoefte van docenten om actief bij te dragen aan het voorkomen van uitval.

Maatschap

Volgens de WRR zijn plusvoorzieningen het meest effectief als zij zich organiseren in een maatschap. Een maatschap is een collectief van professionals met een gezamenlijke missie, gedeelde waarden en wederzijds vertrouwen. Zij stellen niet het systeem maar de leerling centraal. Iedereen is verantwoordelijk en aanspreekbaar op zijn of haar bijdrage aan het succesvol begeleiden van een leerling naar een plek in de maatschappij.

Het is aan de scholen zelf die zich willen omvormen tot plusvoorziening om de organisatievorm te kiezen die hen het beste past. Daarvoor hoeven bestaande rechtspositionele verhoudingen niet op de schop. De afspraken uit de sector-convenanten Leerkracht van Nederland zijn niet specifiek gericht op plusvoorzieningen maar passen wel goed bij de door de WRR bepleite ontwikkeling van het leraarschap. Leraren, management en bevoegd gezag hebben in de genoemde convenanten namelijk afgesproken dat leraren meer zeggenschap krijgen over de dagelijkse onderwijspraktijk en dat er meer mogelijkheden komen om met collega’s vorm en inhoud geven aan hun professionele ruimte. Dit is een eerste stap naar de ontwikkeling van “professional learning communities”.

Teambeloning van docenten kan mogelijk een instrument zijn om de vorming van deze “professional learning communities” verder te stimuleren. Doelgerichte teams binnen een

onderwijsinstelling kunnen een bijdrage leveren aan verbeteringen in het onderwijsproces, zoals hoger behaalde cijfers, minder zittenblijvers, maar ook een vermindering van het aantal schooluitvallers. Daarom wordt een experiment gestart om het effect van teambeloning op het functioneren van teams en op het onderwijsproces in kaart te brengen. We streven er naar om eind 2009 te starten met dit experiment.