Meer aandacht voor onzichtbare handicaps

Het is opvallend hoe de focus verschuift naar niet-zichtbare functiebeperkingen. Dit heeft allerlei gevolgen voor de kwetsbaarheid en de attitude van de betreffende studenten en onzekerheid bij de instellingen hoe hiermee om te gaan. Dat de behoefte aan training en advies daarover groeit merken we bij handicap + studie: de afdelingen individuele en collectieve ondersteuning beantwoorden steeds meer vragen over deze onderwerpen.

Die toename in de vragen laat zien dat het bewustzijn van instellingen op dit thema sterk gegroeid is. Bovendien zijn de instellingen actiever en op zoek naar meer systematiek bij de benadering van het probleem. Ook in mijn particuliere beleving werd een student met een functiebeperking tien jaar geleden gezien als een incident; er werd ad hoc op gereageerd.

Er is pas sinds vijf jaar echt systematisch aandacht voor dit thema; dit laatste onderzoek van Risbo-SEOR meet de effecten van Plan van Aanpak (project en subsidieprogramma 2006-2009), moet de 2e Kamer daarover informeren en het pad effenen voor vervolgbeleid, aanbeveling en het vrijmaken van middelen voor deze aanzienlijk grote groep van studerenden.

Good practices
Er zijn voorbeelden van good practices die het faciliteren van studenten met een functiebeperking uit de incidentele sfeer halen, zoals de opzet van begeleidingssystemen bij de Universiteit Utrecht en de Erasmus Universiteit. Bij hogescholen als Stenden en de Haagse Hogeschool is er actieve aandacht voor het verbeteren van procedures om studenten met een functiebeperking te faciliteren. De kwaliteit van deze goede initiatieven moet zich nog wel bewijzen. Andere good practices spitsen zich meer toe op één thema, zoals het omgaan met voorzieningen voor studenten met psychische problematiek bij de Universiteit Twente. Deze methode, de Draad van Ariadne, wordt door veel instellingen overgenomen.

Wat kost de gehandicapte student?
In het onderzoek is voor het eerst aandacht voor de extra kosten die instellingen maken om studenten met een functiebeperking evenveel kans op succes te bieden als andere studenten. De kosten per student werden op twee verschillende manieren berekend. Omdat de meeste onderwijsinstellingen weinig registreren op dit vlak, zijn dit schattingen. Hieruit blijkt dat de tien instellingen die meewerkten per student 650 tot 900 euro besteedden. Voor studenten met dyslexie is in het onderzoek een aparte berekening gemaakt. Hier kwamen de extra kosten op 550 euro.

Vervolgonderzoek
handicap + studie heeft eerder kwantitatief onderzoek geïnitieerd: Verweij-Jonker heeft twee rapporten uitgebracht over de omvang van de problematiek en de aard van belemmeringen voor studenten, terwijl Risbo/Seor meer focust op de inspanningen van de instellingen en de effecten van genomen maatregelen. Al dit vooral kwantitatieve onderzoek is belangrijk om de belangen van studerenden met een functiebeperking op de kaart te zetten en te houden. handicap + studie acht de tijd rijp voor kwalitatief onderzoek, bijvoorbeeld naar:

– beleid
– (succesvolle vormen van) aanpak van de instellingen m.b.t. procedures en voorlichting aan studenten;
– mogelijkheden voor professionele  ondersteuning en (extra) financiering daarvan;
– effectieve ondersteuning van studenten met concentratieproblemen en psychische stoornissen;
– het bevorderen van deskundigheidsbevordering: waar beleg je de deskundigheid op een instelling, hoe realiseer en onderhoud je dat?
– haalbare oplossingen bij het vaststellen van de kwaliteit van de instelling (accreditatie).

René van Pelt
Directeur handicap + studie

Het rapport Studeren met een functiebeperking. Resultaten van een onderzoek onder eerstejaars werd uitgevoerd door Risbo en SEOR in opdracht van het ministerie van OCW. Het rapport vindt u hier. Een samenvatting van het rapport vindt u hier.