Hoger onderwijs vangt werkloosheid op

Perspectief 1: groei aantal studenten: ouderen (>23jaar), buitenlanders

Opmerkelijk uit de eerste analyses van de mogelijkegroeicijfers is de groei van het aantal oudere studenten. Blijkbaaris er een grote groep die meer dan in andere jaren, of opnieuw gaatstuderen na enige onderbreking, of een vervolgstudie gaat volgen,of (noodgedwongen) kiest voor opleiding boven werk. Hoewel ik geenexacte cijfers kan produceren zou dat tegelijk moeten betekenen datde instroom van twintigers voor het afstandsonderwijs moet dalen.Bij ons stabiliseert de instroom vrijwel op het niveau van 2008. Eris dus echt sprake van een extra groep, zelfs als je het hogeaantal buitenlandse studenten uit de cijfers laat.

Perspectief 2: achterblijvende groeifinanciën

Al langer is bekend dat de studentengroei van de laatste jaren nietheeft geleid tot een evenredige budgetstijging van universiteiten.Daardoor ‘teert de instelling in’ op het onderwijsbudget perstudent. De noodzakelijke kwaliteitsverhoging (individualisering,maatwerk, e-learning) wordt daardoor in feite onmogelijk gemaakt.De goede voornemens van universiteiten voor rendementsverbeteringstaan onder druk en er is geen perspectief op verlichting op kortetermijn. Het tekort aan budget voor het onderwijsgedeelte van deuniversiteiten zou uit onderzoeksgelden moeten wordengecompenseerd. Dat is natuurlijk geen verstandige keuze.

Perspectief 3: afstandsonderwijs kan helpen,maar…

Het is verleidelijk om reclame te maken voor hogerafstandsonderwijs als alternatief. Elke jongere heeft echter ookrecht op een studentenleven. Toch zou ik een lans willen brekenvoor het inschakelen van vormen van afstandsleren in met name debachelorfase. Overvolle collegezalen, overtekende bijvakken,deficiënties wegwerken, honours programs, parkeerstudies,voorbereiding buitenlandse studenten; zo maar wat thema’s waarafstandsonderwijs voor verlichting kan zorgen. Ik ben bereid hierinde grenzen van de synergievoordelen met mijn collegae op te zoeken.In de huidige systemen leidt dit echter vaak tot dubbele kosten,dus de animo bij de overheid zal wel niet groot zijn. Het is deinvestering echter ook dubbel waard!

De crisis en het hoger onderwijs

Ik denk dat de mogelijke groei van studentenaantallen een teken isdat er een vlucht naar het onderwijs plaatsvindt. Mensen dievoorheen zouden werken, of werk en studie zouden combineren, kiezennu voor full-time onderwijs. Het hoger onderwijs vangt daarmee eendeel van de groei van de werkloosheid op. Dat rechtvaardigt eenextra rijksbijdrage uit de potten van de crisisbestrijding (SZW/EZ)aan de universiteiten. Maar die rechtvaardiging is eigenlijkoverbodig: onderwijs is de enige echte duurzame crisisbestrijder.Als Duitsland de crisis te lijf gaat door 225.000 extrastudentplaatsen te financieren, dan hebben ze daar goed overnagedacht. In Nederland worden we geacht blij te zijn als debezuinigingen meevallen!

Om nog maar te zwijgen van leven lang leren…

Ach, en als het hoger onderwijs al zijn best doet om de regulieregroeistromen zonder extra middelen te verwerken, hoe moet het danmet het zo broodnodige offensief Leven Lang Leren (zie Denktank,KIA/Innovatieplatform, OESO)? Zal Prinsjesdag daar een wenkendperspectief bieden? Vlaanderen heeft het gesnapt. De ideeën liggendaar gratis voor het oprapen, of moet ik vanwege de Westerscheldezeggen: opbaggeren?