Nederland ‘innovatie-verliezer’

Nieuws | de redactie

7 september 2009 | De crisis duwt Nederland fors omlaag op de wereldlijst van innovatieve toppers. “Andere landen die ook getroffen zijn zoals Duitsland, Zweden en Finland hebben zich kunnen handhaven of zelfs versterken door een verhoogde inzet op innovatie,” zegt prof. Volberda. “In tegenstelling tot hen heeft Nederland nog niet de omslag gemaakt naar een kenniseconomie.”

De zwakke financiële markt vanwege een slechte solvabiliteit vanbanken en afnemende kredietverlening, de krimp inR&D-investeringen en de verwaarlozing van de infrastructuurtasten ons innovatievermogen behoorlijk aan. Na jaren gestagestijging keldert ons land van 8 naar 10. Hoewel de crisis de meesteWesterse landen heeft verzwakt, is Nederland volgens Volberdarelatief nog wat sterker achterop geraakt.

Het World Economic Forum (WEF) publiceert jaarlijks deconcurrentiepositie van landen. Het Erasmus Strategic Renewal Center onder leiding van Volberda enzijn collega Van den Bosch is partner van het WEF voor dezeanalyses.

Leren van Zwitsers en Noordse landen

Nederland kan een voorbeeld nemen aan Zwitserland, zegtVolberda. “Inzet op innovatie, een geavanceerde bedrijfscultuur,hoge private investeringen in R&D en een hechtesamenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen. Deze drijvende Zwitserse economie naar de top en met een excellenteinfrastructuur en uitstekend functionerende arbeidsmarkt leidt dittot een duurzaam concurrentievoordeel.”  

Hij wijst erop dat Nederland op een aantal basiscriteriahelemaal niet achterop loopt, maar op de benutting daarvan nietgoed weet te presteren. “De kwaliteit van instituties,gezondheidszorg, en de infrastructuur rond mainports zijnuitstekend en Nederland excelleert als het gaat om technologie enkennisontwikkeling. Helaas weten we dat niet om te zetten in eenverhoogd innovatievermogen.

De financiële crisis maakt dat ons land op een aantalbelangrijke innovatie-indicatoren minder goed voor de dag weet tekomen: teruglopende investeringen in R&D, de terughoudendheidvan banken bij kredietverstrekking, de Chinese muren tussenkennisinstellingen en bedrijven en het gebrek aan gekwalificeerdekenniswerkers speelt ons en onze bedrijven parten. Het gevolg isdat de innovatieslag niet gewonnen wordt. Nieuwe groeikansen vaneen voorzichtig aantrekkende internationale wereldeconomie wordenonvoldoende benut.

Zwitserland en de Scandinavische landen laten ons zien datexcellentie in hoger onderwijs en een ondubbelzinnige focus opinnovatie de motoren zijn van productiviteitsgroei en verbeteringvan de concurrentiepositie. Ons land laat in vergelijking vooralsteken vallen op het gebied van innovatiefactoren.”

Nieuwe landen in opmars

De cijfers van dit jaar konden moeilijk anders zijn dandramatisch. Landen als Spanje, Ierland en met name IJsland hebbeneen diepe val gemaakt. Afnemend concurrentievermogen gaat gepaardmet een toenemende werkloosheid, afnemende export, inzakkendebinnenlandse consumentenvraag en afnemende investeringen. OokNederland zit nu in de categorie verliezers en is in de ‘top 10’van kennisnaties ingehaald door Japan en Canada.

Buiten de EU en Amerika blijven emerging economies hunposities flink versterken. De USA gaat van 1 naar 2, terwijlSingapore de nieuwe nummer 3 is en ‘met stip gestegen’ door eenzeer efficiënte arbeidsmarkt, een perfecte goederenmarkt en eeninfrastructuur van wereldklasse. 

Opkomende landen als India, China en met name Braziliëlaten stijgingen zien.
China komt dit jaar al op een 29^e plaats omdat er sprakeis van toenemende
investeringen in infrastructuur, economische hervormingen en eensterk groeiende
binnenlandse markt. India is gestegen naar de 49^e plaatsen scoort op sommige
innovatie-indicatoren inmiddels hoger dan Westerse economieën.Brazilië is zelfs
met 8 plaatsen gestegen naar de 56^e plaats.