PvdA nu toch voor afschaffing studiefinanciering?

De Jonge Socialisten zijn hier zijn bondgenoten, mirabile dictu.Zij schuiven het aloude adagium van het ‘sociaal leenstelsel’opzij. De rode jongeren omarmen het idee van het profijtbeginsel enverpakken dit ineen nieuw voorstel: de studieheffing. Na een eerstevuurpijl rond deze gedachte is een haalbaarheidsstudie gedaan.Daaruit is een alternatief gegroeid, dat de facto een afschaffingvan het beurzenstelsel in houdt.

Prikkel om sneller af te studeren

De bezwaren tegen het ‘sociaal leenstelsel’ achten de JS tegroot: leenangst en ouderafhankelijkheid. De nu bepleitestudieheffing gaat uit van een lening op basis van studiekosten enlevensonderhoud, welke de afgestudeerde na afloop vande studie in een vast aantal jaren aflost, naar rato van deperiode dat de betrokkene studeerde. Hiertoe houdt de overheid eenpercentage van het inkomen in.

De nieuwe opzet gaat uit van een verhoging van wat nu ‘debasisbeurs’ is naar een reëel voorschot om van te leven. Deafhankelijkheid van ‘baantjes’ zou daarmee drastisch verkleindkunnen worden. Aanvullende beurzen en ‘zachte leningen’ zouden moeten blijven bestaan om jongeren uit minder vermogendegezinnen de studie voluit mogelijk te blijven maken.

Het terugbetalingsregime wordt afhankelijk gemaakt van hetaantal jaren dat het voorschot is gesoupeerd en de hoogte van hetinkomen. De CPB-berekening uit 2003 van een redelijkeafbetalingsperiode van 15 jaar wordt daarbij als uitgangspuntgenomen. “Fluctuering naar het aantal studiejaren bouwt een prikkelin om sneller te studeren, maar biedt wel degelijk iedere studentde mogelijkheid om zelf de studielengte te kiezen zonder directefinanciele drempels te kiezen,”  stelt de interne notitie vande JS hierover.

Bèta aantrekkelijker

Door deze benadering, zo erkent de JS, wordt de privatefinanciering van het hoger onderwijs duidelijk vergroot. “Hoe hogerhet percentage, hoe meer het profijtbeginsel wordt ingevoerd in hethoger onderwijs.” Voor de nominale studieduur zouden studenten eenvast percentage aflossing moeten voldoen. De uitloop kan duurderworden. “Beta-opleidingen krijgen wellicht een gunstigeruitstraling voor de aankomende student”, omdat hun langerenominale studieduur dan minder begrotelijk wordt voor laatbloeiersen anderen die langer studeren.

Des Pudels Kern zit in het verplichtend karakter van destudieheffing. Elke oud-student betaalt mee, zodat de spoeling vande pijn dun kan worden, zo denkt de JS. Het verschil met hetsociaal leenstelsel is, dat dit vooral over de verdeling van lastenna de studiefase handelt. Het is de facto veel meer eenherverdeling van inkomen dan de studieheffing. Immers, deze richtzich op het individuele profijt na de studie en op het collectiefvoorzien in levensvatbare omstandigheden gedurende de studie.

Soak the rich?

Voor minister Bos is dit muziek in de oren. PvdA-leider WouterBos moest in 2006 erkennen, dat hij een nederlaag leed tegen devereende onderwijskrachten in zijn partij. “Ik ben bang dat ik inde voorbije jaren wel meer voorstellen heb gelanceerd die nietallemaal in het verkiezingsprogramma zijn opgenomen, ook als ik hettoch echt een goed idee vond. En het verkiezingsprogramma is al zodik, en heeft al zoveel artikelen. U moet mij dit maar vergeven,”zei hij tegen ScienceGuide daarover. Nu zou dit front weleensgespleten kunnen worden en de opbrengst voor de schatkistbewaarderaanzienlijk kunnen worden, terwijl de sociaaldemocratische leiderzowel zijn eigen opvatting kan doen triomferen als een extra stukje’soak the rich’ kan laten zien.

En minister Plasterk? Deze heeft al vroeg in zijn ministerschapgemerkt hoe gevoelig dit onderwerp ligt. Hij ontkende stelligde studiefinanciering te willen aantasten om de 1 miljard voorde lerarensalarissen te dekken. De opstelling van de JongeSocialisten is dan ook of een bewijs van grote politiekebehendigheid van de minister, om zijn speelruimte binnen de PvdA teoptimaliseren, of een signaal dat hij zijn beleidsterrein binnen deeigen kring niet weet te beschermen tegen reallocaties in deaanloop naar het verkiezingsprogramma 2011-2016.