Bankroof en ethiek

Zo’n integere man

“Dat goede mensen goede dingen doen, spreekt voor zich. Datslechte mensen slechte dingen doen, vinden we logisch. Maar wat alsgoede mensen slechte dingen doen? De neiging is om dan altijdachteraf te zeggen dat degene die iets slechts heeft gedaan,kennelijk toch ook slecht was. Daarbij gaan we ervan uit dat slechtgedrag altijd rationeel en strategisch is. Want als slecht gedragrationeel en strategisch is, dan moet degene met het slechte gedragwel een slecht mens zijn.

Maar ligt het werkelijk zo simpel? Wat mij opviel bij deveroordeling van Ahold-topman Michiel Meurs was dat iedereen inzijn omgeving zei dat hij zo’n integere man was. Maar hoe kan hetdan toch dat Meurs, integer als hij was, dingen deed dieoverduidelijk niet door de beugel konden? Mijn conclusie is dat hetidee van de ‘rotte appels’ in de mand niet klopt. Het is veelingewikkelder. Ook goede mensen doen slechte dingen”, aldus DeCremer, die vandaag zijn oratie houdt.

Bonussen

Hoogleraar William Bottom (Washington University) legde uit hoehet systeem van bonussen in de VS tot stand is gekomen. Het isgebaseerd op de veronderstelling dat mensen beter gaan presterennaarmate ze hogere bonussen krijgen.

Dit zogenaamde REMM-systeem kreeg in de jaren negentig vleugelstoen een hoogleraar van Harvard het luid in de zakenwereld gingverkondigen. Dit beloningssysteem werd onder meer bij ENRONgebruikt, zoals het bedrijf kort voor zijn ondergang nog trots ineen wetenschappelijk artikel beschreef.
 

Altruïsten

Maar klopt het ook dat hoge bonussen leiden tot betereprestaties? In een aantal interessante wetenschappelijkeexperimenten kwamen Bottom en collega’s tot tegenovergesteldeconclusies. “Het REMM-systeem gaat ervan uit dat de werknemer eruiteindelijk alleen maar op uit is om meer geld te verdienen. In depraktijk blijkt dat niet zo te zijn. Werknemers met een redelijksalaris en een vriendelijke leidinggevende blijken zich veel meerin te spannen dan werknemers die een hoog vast salaris en bonussenkunnen krijgen”.

Werknemers zijn geen maximizers, maar reciprocalaltruists, zo ontdekten Bottom en collega’s in experimenten.Bottom besloot zijn betoog met het aanhalen van John D. RockefellerJr. Deze Amerikaanse megakapitalist heeft ooit gezegd datalleen relaties er uiteindelijk toe doen.

Verklaart dat de irrationele slachtoffersfeer bij DSB-bank?Heeft Dirk Scheringa zich niet tot op het laatst opgesteld alspater familias van de Westfriese gemeenschap? Dat zou danweer verklaren waarom zijn medewerkers hem op handen bleven dragen,ook al probeerde hij nog zelf zijn spaarcentjes weg te halen bijzijn eigen bank.