Freiberga of Balkenende?

Nieuws | de redactie

30 oktober 2009 | Gerechtigheid, zo mag je het wel noemen. De Baltische premiers willen Vaira Vike-Freiberga als '1e president van Europa', al in april 2008 de gedroomde kandidaat voor de Kennispresident, die ScienceGuide en Vrij Nederland presenteerden. En dat was tevens de eerste keer dat Balkenende's kandidatuur op tafel kwam!

Van Canada terug naar huis

Freiberga stond al op 10 in de Europese lijst van inspirerende kennisiconen van ScienceGuidein 2007, bij de viering van 50 jaar EU in Maastricht. Nota bene:een Canadese hoogleraar. Zij vluchtte als kind voor de opmars vande Russen in haar Letland naar Marokko en werd professor inMontreal.

Zij werd zelfs voorzitter van de Academie van de Royal Society envice-voorzitter van de Wetenschapsraad van haar nieuwe vaderland.Toch bleef de psychologe daar verbonden met haar oorsprong, het inde Sovjet-Unie opgeslokte Letland en publiceerde over bijvoorbeeldde literaire waarde van de volksliedjes van het land waar zijgeboren was.

In 1998 keerde zij terug naar haar geboorteland om dit na zijnonafhankelijkheid uit de Sovjetgreep naar nieuwe vrijheid en bloeite helpen brengen. Vaira Vike- Freiberga deed dit zo overtuigenddat men haar binnen een jaar tot presidentkoos en in 2003 voor een tweede termijn, die zij met eeroverladen kon afronden.

‘Indrukwekkende dame’

Zij voerde haar land de NATO en de EU in. Grote nadruk legde zij opde ontwikkeling van de cultuur en identiteit van de Baltischelanden, maar ook op hun technologische revolutie en de wetenschap.In 2006 werd al een Nederlandse tulp gedoopt met de naam’President Vaira’, het kan geen toeval zijn.

“Ze is iemand van formaat die niet bang is haar nek uit te steken,”zei Max Van der Stoel en Ben Bot was helemaal enthousiast tegenoverVN en ons: “Freiberga is een indrukwekkende dame. Een begaafdspreker en zeer gedecideerd in haar optreden. Een voortreffelijkekandidaat.”

Krachtig uitstralen: geen oorlog meer

ScienceGuide-columnist dr. Pieter Omtzigt, rapporteur in de Raadvan Europa over mensenrechtenthema’s als Kosovo, WitRusland en de geheime vluchten van de CIA, zag al in april2008 de benoeming van de eerste president in eenfundamenteel perspectief: “Het feit dat wij in Europa een Hof voorde Mensenrechten hebben, waar burgers die onderdrukt zijn hun rechtkunnen krijgen, komt doordat wij hier beseffen, dat wij geen oorlogmeer willen tussen de volken waar wij mee samenleven. De eerstepresident van de Unie moet iemand zijn die dat krachtig weet uit testralen, naar onze eigen burgers en de rest van de wereld.

Het zal daarom iemand moeten zijn die een werkelijk concept heeftvan wat wij bedoelen als wij tegen elkaar zeggen: ‘Europa is vooraleen waardengemeenschap’. Die een concept daarvan heeft datinclusief is, waarden in brede zin weet uit te dragen, voortbouwendop de joods-christelijke en de Verlichtingstradities die aan debasis liggen van het Europa van nu. Daar moeten we een ‘boegbeeld’van weten te vinden.”

Meer dan de Balkenende-norm

Het salaris van de nieuwe EU-president zouoverigens €270,000 bedragen, niet eens zo heel veel meer dansommige collegevoorzitters in ons land mogen beuren. DeEU-observer weet daar nog het volgende ten aanzien van deemolumenten over te melden: ‘a chauffeured car, a housing allowanceand a personal staff of around 20. What the EU president willactually do remains unclear. The post may be purely administrativesuch as chairing EU leader meetings or could evolve into a muchmore high-profile and powerful role – a true face of the EuropeanUnion.

One diplomat pointed out that the perk discrepancy between thepresidents of the commission and the council cannot be too big, soas not to enhance the expected rivalry between the holders of thetwo posts.  Speculation that the new president may get aspecial residence and a presidential jet was dismissed by severalofficials as being too “symbolic”, whatever the jobdescription.’