Uitvoeringsmacht: IP-dagboek uit Azië
Snelkookpan en 8 liter shampoo
Op donderdagochtend, 22 oktober heel vroeg zet ik voet opSingaporese bodem en binnen twee dagen worden wij leden van hetInnovatieplatform bijgepraat over de kracht van dit kleine land inZuid Oost Azië waar nu 4 miljoen mensen wonen.
Het bezoek onder leiding van premier Balkenende heeft veel van eensnelkookpan. Alle ingredienten krijgen we voorgeschoteld vanhoe je een succesvolle hub moet maken voor innovatie,business en talent.
Ondernemers zijn gretig om in Azië te investeren. Een ondernemerlegt het me simpel uit; een vrouw in Nederland gebruikt 8 litershampoo per jaar: een vrouw in China nu nog 1 liter maar straksminstens net zo veel. Het grote aantal consumenten werkt op hem alseen magneet.
Het valt mij op hoe consequent en hardnekkig alle organisaties eninstellingen die we bezoeken – tot en met de media aan toe – dieene boodschap van Singapore als Gateway to Asia eensgezinduitdragen. Natuurlijk heeft dat van doen met decentralistische overheid die zich hier een democratienoemt. Hoe je ook tegen deze regering aankijkt, ik wordjaloers op de doorzettingskracht en uitvoeringsmacht die depublieke sector hier heeft. Ze leiden de overheid als eensuccesvolle multinational. En ik zeg grinnikend tegen RobbertDijkgraaf: “Hadden we in Nederland maar iets van dieuitvoeringsmacht”.
1 euro lokt 2 euro in plaats van 1
De boodschap in Singapore is feitelijk simpel. Kies vooreen beperkt aantal sectoren waar je publiek R&D geld in stopt.De keus daar is voor de komende jaren gevallen op: milieu enwatertechnologie, biomedische wetenschap, interactieve en digitalemedia.
Maak vervolgens een strakke, logistieke infrastructuur. Vankoersbepalers, selecteurs van researchaanvragen, wervers van(buitenlands) talent tot aan investeerders. En matchmakersdie private instellingen verleiden mee te doen. Iedere publiekuitgaven Singaporese dollar lokt twee private uit. En die privatedollars zijn niet per definitie voor toegepast onderzoek. Hetbedrijfsleven is bereid mee te investeren in fundamenteelonderzoek.
In Nederland is de verhouding publiek privaat ongeveer 1 Euro op 1Euro. Net als Singapore draagt het Innovatieplatform al jaren deboodschap uit om te investeren in een beperkt aantalsleutelgebieden. Dat beleid heeft succes blijkt, ook uit onzeanalyses.
Gezonde argwaan
Maar doet Singapore het beter dan wij? Ik vermoed vanniet, ik ben gezond argwanend. Nergens is het zuiver rozengeur enmaneschijn. Collega Piet Borst vraagt Sir David Lane, chiefscientist bij Biopolis, het lifescience en health cluster, waaromwetenschappers vanuit de hele wereld hier zo graag komen. Singaporekoopt namelijk veel talent uit het buitenland. Wetenschappers zijnhier als het ware voetballers.
Wat is het verschil met Europa? “The dynamic. Everything is wellorganised, all the people are fully committed, performance drivenand have a complete openness towards different groups. Andespecially the commitment of the prime minister and hiscabinet. They push the change and have real long term views”.
Als intermezzo bezoek ik met minister Plasterk van OCW deNederlandse school. Er wonen hier ongeveer 4000 Nederlanders. De 90jarige school heeft een goed concept. Naast vier basisvakken:Nederlandse taal, rekenen, lezen en Engels, geven ze dezaakvakken en de creatieve vakken op een projectachtige basis. Dekinderen worden er in hoge mate bij betrokken. De school voedt dekinderen mede op tot burgers in een internationale context. Deminister en ik zijn aangenaam verrast, al was het maar omdat wetoegezongen worden door overwegend 400 kaaskoppen.
6 voorlopige conclusies
‘s Avonds ontmoeten we het lokale Innovatieplatform. Net als bijons is de premier voorzitter maar er zijn verschillen. Ze hebbendoorzettingsmacht omdat ze budget hebben en de hele logistiekewetenschappelijke en economische infrastructuur hangt onder hen.Meteen daarna ontmoeten we honderden ondernemers, wetenschappers enconsultants. Ik vraag aan velen hoe productief de Singaporesefilosofie is. Het antwoord is bondig: de boodschap wordtuitgedragen maar de uitvoering is weerbarstig. Ook zeggenondernemers de overheid alleen zaken met je doet als je een bewezen technologie hebt. Ze concurreren meer op prijs dan op debeste technologie.
Aan het ontbijt op vrijdag ontmoeten we Nederlandse ondernemers.Met name de consistentie van de overheid vinden ze hieraantrekkelijk. Ik trek voorlopig zes conclusies:
1. Je moet als land een lange termijn visie hebben van 15 jaaren die vasthoudend uitvoeren
2. Organiseer realiserings en uitvoeringsmacht in plaats vanNederlandse vermijdingsmacht
3. Vent je kracht in eigen land en daarbuiten consequent uit.Benoem waar je goed in bent
4. Zorg dat je internationale smaakmakers in Nederland houdt ofkrijgt. Als overheid moet je daarbij voelbaar, tastbaar en zorgendzijn
5. Formuleer je ambitie scherp. Nederland als Gateway to Europezoals het Innovatieplatform al jaren uitdraagt
6. Zorg voor een goed functionerend financieel stelsel. Geefnieuwe R&D bedrijven een pionierstatus met fiscaalaantrekkelijke regelingen. Zorg dat het bankstelsel op orde is. Alsons vliegtuig om middernacht opstijgt naar Osaka in Japan bedenk ikdat we met de opsplitsing van ABN Amro een unieke handelsbankhebben verloren.
