We willen A en zetten B in de wet
Aan het einde van een lang wettraject is de wet versterkingbesturing in de Eerste Kamer geland. De vernieuwingen lopen uiteen,maar er is een onderdeel waarover studenten nogal verbolgenzijn.
Het wettelijk collegegeld is in de nieuwe wet alleen verplichtvoor een eerste bachelor- en een eerste masteropleiding. Dit integenstelling tot de oude wet waarin iedereen onder de dertig hetrecht had op een wettelijk gereguleerd collegegeld.
Het is grappig, maar ook schokkend, om in NRC Handelsblad telezen dat de OCW-woordvoerder van de grootste partij in de TweedeKamer de studenten voorhoudt dat het allemaal zo erg niet is. Detweede studie blijft betaalbaar, zolang het afstudeermomentmaar wordt uitgesteld.
Deze neveneffecten zijn juist een van de redenen waarom deEerste Kamer kritisch moet zijn op dit deel van het wetsvoorstel.Studenten zullen straks om financiële redenen het afstuderen van deeerste studie uitstellen, hetgeen desastreus is voor het wenselijkgeachte studierendement.
Naar de huidige situatie zouden ze hun diploma behalen en detweede studie naast een baan in deeltijd kunnen afronden. Met eendiploma op zak vind je gemakkelijker een baan waarin je iets kanbetekenen voor de maatschappij. Door de nieuwe wet en devoorgestelde sluiproute blijft de straks steeds meer krappearbeidsmarkt verstokt van gekwalificeerde krachten die zij bij dehuidige wet wel had gekregen.
De keuze tot uitstel van afstuderen is daarbij een luxe die nietvoor iedereen is weggelegd. Een jaar je afstuderen uitstellen kostveel geld. Zonder de mogelijkheid om na afstuderen de tweede studievoor het wettelijk collegegeld af te maken, zullen veel studentende tweede studie laten zitten. Dit is zonde van de al geïnvesteerdeEC en gaat rechtstreeks in tegen het belang vaninterdisciplinariteit en het streven naar excellentie.
Waarom kiest men voor zo’ wettekst? Als neveneffecten gaandienen als bedoelde sluiproutes om beleidsdoelen te bereiken, waarzijn we dan in hemelsnaam mee bezig.
De oplossing is simpel: gebruik de voorzet vanuit hetonderwijsveld. In een convenant van 2007, gesloten op verzoek vanminister Plasterk, kwam het veld overeen dat de tweede studie, diemen al was begonnen, mocht worden afgemaakt voor wettelijkcollegegeld. Dit compromis was blijkbaar het beste voor de partijendie er direct belang bij hebben: de studenten en deinstellingen.
Dit convenant bood een stevige basis voor een breed gedragenwet. Door deze kans te laten liggen schaadt de wet de belangen vande groep excellente studenten, terwijl de financiële winst voorinstellingen te verwaarlozen is.
Dat het nu op de Eerste Kamerleden aankomt om deze anomalie uitde wet te houden, valt de minister en de Tweede Kamer aan terekenen. Het is de taak van de Eerste Kamer om regelgeving tetoetsen op haar kwaliteit en de verhouding en consistentie met hetoverige beleid. Dat er vooraf op het ontwijken van de regels doorstudenten wordt aangestuurd, getuigt van alles behalve kwaliteit.Hopelijk zien de senatoren, onder wie toch veel professoren, ditin.
Juist de beste studenten worden onnodig geremd in hun ambitie,zonder dat iemand er beter van wordt. Het voorstel druist zelfs integen de doelstelling van het kabinet om 10% van de studenten meerdan het standaard programma te laten volgen. Er zal aaninterdisciplinair ingestelde en opgeleide studenten wordeningeboet, terwijl zij juist veel betekenen op maatschappelijkeposities en in innovatie en onderzoek.
Het is jammer dat deze bepaling het zover heeft kunnen brengenin de wet. Het zou de Eerste Kamer sieren het constitutioneel doeldat zij dient in het oog te houden: het tegenhouden van eentegenstrijdig en ondeugdelijk onderdeel van wetgeving.
Gerard Oosterwijk, voorzitter LSVb
