Community of Learners integreert onderwijs en onderzoek
Jos Beishuizen, hoogleraar aan de VU, wijdde in 2004 zijninaugurele rede aan het concept ‘Community of Learners’. Een jaar later werd Beishuizen door het College van Bestuurgevraagd dit concept strategisch te implementeren, alsbelangrijke pijler van de VU-brede onderwijsvisie. Met deonderwijsvisie heeft de VU tot doel om wetenschappelijkeberoepsbeoefenaars en academische burgers op te leiden, die vanuiteen onderzoekende houding vraagstukken kunnen behandelen en hunverantwoordelijkheid nemen voor maatschappelijke problemen. Hoe ishet sindsdien vergaan met de community of learners?Beishuizen: “Het blijft een voortdurende uitdaging om de visie inde praktijk te brengen”.
Volgens Beishuizen is het niet moeilijk uit te leggen waarom jecommunities of learners zou moeten stimuleren. Uitonderzoek van Tinto blijkt dat de uitval van studenten opAmerikaanse colleges grotendeels kan worden verklaard uit eengebrek aan academische en sociale integratie. Studenten verlaten deuniversiteit in het eerste jaar als ze het gevoel hebben dat ze inonvoldoende mate deel zijn van de gemeenschap. In het traditionelefrontale onderwijs ligt dat gevaar op de loer. De rollen tussendocent en student zijn zo scherp gedefinieerd, dat studenten niethet gevoel krijgen zelf iets te kunnen bijdragen. Dit kanfrustrerend zijn.
In de community of learners die de VU wil zijn, is ernog steeds een duidelijk onderscheid tussen docent (als expert,rolmodel en coach) en student (als lerende), maar studentengenereren nadrukkelijk zelf kennis. Kern van de community oflearners is dat studenten en docenten samen bezig zijn metcomplexe wetenschappelijke en maatschappelijke vraagstukken. De VUheeft de afgelopen jaren met behulp van vele projecten ervaringopgedaan met het vormgeven van onderwijs in een community oflearners. Succesvolle projecten worden als ‘good practice’vastgelegd zodat docenten en opleidingen er hun voordeel mee kunnendoen.
Een kritiekpunt op het concept is dat eerstejaarsstudenten nog onvoldoende vakkennis bezitten om als deelnemers aankennisontwikkeling serieus genomen te worden. Uit geslaagdeervaringen met eerstejaarsstudenten blijkt dat echter niet. Eenvoorbeeld: studenten van Science, Business and Innovation sluitenhun eerste studiejaar af met een Innovatieproject Energie.Afgelopen jaar onderzochten studenten in teams van 7 à 8studenten een vraag van een elektriciteitsproducent. Deproducent wil weten of het rendement van windmolens verhoogd kanworden door deze energie tijdelijk op te slaan. Is het slim alsbedrijf hierin te investeren? En hoe zou een dergelijke innovatiegeïmplementeerd kunnen worden? De studententeams werd gevraagd ombinnen vier weken een strategisch pre-advies te schrijven. Hierinmoesten zij natuurwetenschappelijke, bedrijfskundige en innovatieveaspecten van het vraagstuk belichten. De studenten moesten daarbijde kennis en vaardigheden die zij in hun eerste studiejaar haddenopgedaan, inzetten om een oplossing te vinden voor een authentiekeen complexe vraag en tot een goed advies te komen. Destudententeams presenteerden hun advies aan de opdrachtgever,vertegenwoordigd door een staflid van de raad van bestuur van Enecoen tevens alumnus van de VU. De opdrachtgever koos vervolgens uitde adviezen het beste team waarmee hij het liefste in zee zougaan.
Uit de evaluatie van het vak bleek dat studenten zich serieusgenomen voelden door de authentieke opdracht en de deelname van eenervaren bestuurder uit het bedrijfsleven. De studenten waardeerdende betrokkenheid van de docent en teambegeleiders. Zij werdengetriggerd om zelf een bijdrage te leveren aan de oplossing van hetvraagstuk doordat de docent expliciet aangaf dat ‘het enige goede’antwoord niet bestond en dat studenten samen op basis van afwegingvan de verschillende perspectieven tot een goed advies moestenkomen.
De community of learners projecten die tot nu toe zijnuitgevoerd door de VU betreffen met name afzonderlijkeonderwijsmodules. Op dit moment wordt de omslag gemaakt naar hetimplementeren van de community of learners in hetcurriculum, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van leerlijnen.Hierbij krijgt de VU steeds meer met de vraag te maken naar dehaalbaarheid van een community of learners bij opleidingenmet grote studentenaantallen. Niet in de laatste plaats vanwege dekosten die kleinschaliger onderwijs en activerende werkvormen metzich meebrengen. Beishuizen ziet het dan ook als de grootsteuitdaging voor de nabije toekomst om creatieve mogelijkheden tecreëren waardoor ook bij opleidingen met grote studentenaantallencommunities of learners tot stand kunnen komen.
