Een lector kan niet alles tegelijk

Acquisitie niet altijd even makkelijk
Hogescholen willen graag dat hun lectoraten externe opdrachtenbinnenhalen. Ze hopen hiermee dat lectoraten zichzelf op den duurterugverdienen. Acquisitie gaat de ene lector beter af dan deander. Maar de mogelijkheden verschillen ook per sector, zo weetJeroen Onstenk, een lector van INHolland die korte tijd ookdirecteur was van ASAR, de afdeling van INHolland waar de lectorenzijn ondergebracht. “In de gezondheidszorg is nu al een helegeldstroom beschikbaar voor praktijkgericht onderzoek. Maar inbijvoorbeeld de onderwijssector en de economische sector gaat hetmoeizamer. Dit heeft deels daarmee te maken dat scholen ofbedrijven niet goed zijn in het articuleren van hun vragen tenaanzien van onderzoek. Bedrijven zijn  gewend om dergelijkevragen uit te zetten bij consultancyfirma’s. Lectoren in deeconomische hoek reageren daar deels op door vanuit of naast hunlectoraat consultancyopdrachten te verrichten. Voor zover dat bijhet vakgebied hoort, is dat ook goed. Daar zit natuurlijk wel eengrens aan, want lectoraten zijn niet opgezet voor het uitvoeren vanconsultancyopdrachten. Bovendien is die markt al verzadigd, dus jemoet ook oppassen voor marktvervuiling.”

De verwachtingen rond externe acquisitie moeten dan ookgetemperd worden, zo vindt Onstenk. “We willen ook dat lectoratenbijdragen aan curriculumontwikkeling en verbetering van hetonderwijs, onder andere door versterken van de onderzoekscomponent.Die activiteiten zijn ook belangrijk, maar daar krijg je natuurlijkgeen externe financiering voor.”  

Tegengestelde verwachtingen
In hun jaarverslag over 2008 signaleren de lectorenPedagogische Kwaliteit van het onderwijs van Windesheimtegengestelde verwachtingen. Wil je dat lectoraten gesubsidieerdonderzoek verrichten en extern publiceren, dan heb je goedgekwalificeerde onderzoekers nodig. Maar die moet je binnen dehogeschool ‘met een lantaarntje’ zoeken. “Die moeten dus externgeworven worden. Dit doel bijt dus het doel: ‘opleidersprofessionaliseren tot doen van onderzoek.’

“In al het enthousiasme over de mogelijkheden van het lectoraatwordt de situatie van lectoraten vaak rooskleuriger voorgesteld dandie is. Vaak wordt vergeten dat Hbo-instellingenonderwijsinstellingen zijn waarin het personeelsbeleid, dewerkcondities, routines en procedures gericht zijn op onderwijsgeven en niet op onderzoek doen. Daar hebben de kenniskringledendie ook opleider zijn last van. De lectoren merken dat het moeilijkis om in zo’n situatie samen met de opleiding een inhoudelijkonderzoeksprogramma te ontwikkelen. Onderzoek doen vraagt gedurendeeen langere termijn een focus. De opleidingen hebben en veelkortere cyclus voor het plannen van activiteiten. Daarnaast zijn dekenniskringleden vanuit de hogeschool nog geen onderzoekers maarmoeten daartoe opgeleid worden. We hebben bijvoorbeeld, bij gebrekaan gekwalificeerd personeel, regelmatig ‘nee’ moeten verkopen aanpotentiële opdrachtgevers.

Onze strategie was tot nu toe: een keuze voor het opleiden vande docenten van Windesheim. Tegelijkertijd hebben we geprobeerd deandere doelen hoog te houden. Dat is tot nu toe aardig gelukt, maarhet afgelopen jaar hebben we gemerkt dat de grenzen van dezestrategie bereikt zijn. De lectoren hebben contract-onderzoek zelfmoeten uitvoeren omdat de opleidingen van de hogeschool geendocent-onderzoekers konden leveren voor de uitvoering van datonderzoek. Dat heeft het werken van de lectoren aan andere doelengefrustreerd”, zo staat in het jaarverslag te lezen.

Lector Yvonne Leeman laat ter aanvulling weten dat de lectorenPedagogische kwaliteit van het onderwijs hard bezig zijn samen metde opleidingen deze situatie te veranderen. “Dat heeft zijn tijdnodig. Er zijn interessante ontwikkelingen zoals het idee omdocent-onderzoekers aan te stellen.”

Synergie
Lector Elena Cavagnaro (Service Studies,  Stenden)heeft inmiddels geleerd in te zetten op synergie. “De kunst isvanuit een scherpe en zich aanscherpende visie die rollen te dienenin synergie. Bijvoorbeeld door projecten te zoeken en op te zettendie grenzen aan meer dan een rol en bovendien deze projecten zo teontwikkelen dat ook de andere rollen/doelen van het lectoraatworden gediend. Concreet werk ik met studenten en collegae alsmedeonderzoekers aan lange termijn projecten die geïnitieerd zijnin samenwerking met beleidmakers of clusters van bedrijven. Ik zorgtegenwoordig dat de deans van ene opleiding en deteamleiders akkoord gaan met een dergelijk project voordat ik mijnhandtekening opzet (deze tip heb ik van een collega van Saxion) endat hierbij ook afspraken worden gemaakt over doorwerking van hetproject in het onderwijs.”