Havenwethouder wordt Kamerlid

Nieuwe iconen van de stad

“In verval geraakte locaties, inclusief hun stedelijke omgeving,transformeren we tot nieuwe centra van innovatie en opleidingen.Dat laat de RDM Campus nu al zien. Zij worden nieuwe iconen van destad, omdat ze als experimenteergebieden ook nieuwe bedrijvigheiden nieuwe mensen aantrekken.”

Heeft ook de stad – samen met de havensector – eenkennisstrategie om dit idee van de wereldhaven als kenniscentrumuit te diepen en de positie van Rotterdam daarmee teversterken?

Het besef dat zo’n strategie past bij de huidige ontwikkeling is ervolop, die bewustwording is snel toegenomen. Zo’n strategie is watdat betreft in ontwikkeling. Het Havenbedrijf heeft zelf beslist aleen kennisbeleid ingericht. Dit besef bouwt voort op een krachtigetraditie hier.

Er is al heel lang een denktraditie in het snappen hoe je complexeketens en schakels laat functioneren, om te beginnen rond de enormelogistieke processen in en rond de haven. Ons land heeft daarbijeen groot organiserend vermogen opgebouwd op dit terrein en dat iszelf al een bron van innovaties en steeds weer nieuwe kennis.

Wat we nu vooral moeten doen, is de veelheid aan initiatievenbundelen en optimale verbindingen laten ontstaan. Als gemeentesturen we daarbij primair op de publieke aspecten, zeker nu hetHavenbedrijf al enkele jaren zelfstandig is.

Dat raakt dan meteen de onderwijskanten van destrategieontwikkeling.

Ja, maar ook alle mogelijke ruimtelijke punten, waar haven en stadfysiek gewoon al aan elkaar geklonken zijn. De onderwijskant raaktsterk aan de arbeidsmarkt en het perspectief daarvan rond de haven.En daar ligt de komende jaren een fors vraagstuk.

De komende 15 jaar gaat een kwart tot een derde van de mensen dienu in de haven werken met pensioen. Hoe matchen we dat met dejongeren van nu en hun opleidingen? Het imago van werk in een havenis, zeker voor laagopgeleiden van buiten onze cultuur, niet erggunstig: ‘Het is vies werk, de omgeving is vervuild en het is verweg van de rest van de stad’.

Daar stuur je je kinderen niet heen.

Precies, en dat terwijl wij zeggen, ‘ Als je nu goed kiest voor jeopleiding, dan heb je in die havensector straks heel goede kansen.Daar is veel werk, komt veel nieuw werk, innovatief werk’. Datmoeten we dus wel goed zichtbaar weten te maken, want anders hebbenwe straks een tweede Maasvlakte, maar niemand die er komtwerken.

Het is dus de kunst om scholieren en studenten over de hele linievan vmbo tot en met universiteit zich te laten richten opopleidingen en elementen daarvan die kansrijk zijn en de haven alskansrijke sector oppakken. De aansluiting van vmbo op mbo en hbomoet ook op dat punt flink versterkt gaan worden. Daarom ben ik ergenthousiast dat op de nieuwe RDM Campus, op dat stuk haventerreinmidden in de stad, zowel de hogeschool Rotterdam als het AlbedaCollege met bedrijven zich hebben gevestigd.

Maar kennisstrategie omvat meer dan arbeidsmarktknelpuntenverkennen, mag ik hopen.

Bij de bedrijven staan daarin de nog verdere verbetering eninnovaties in de logistieke ketens voorop. De congestie in en rondde haven is echt een fors probleem en dat dreigt bij de expansiealleen maar klemmender te worden, ook als je nu allerleimaatregelen zou nemen.

We hebben voor zulke onderwerpen een academisch transferpunt, ACTP,opgezet. De EUR, TU Delft, de havenbedrijven in Deltalinqs werkenmet mij daarin samen. Dat genereert onderzoeksvragen en zorgtvooral voor de juiste koppelingen tussen zulke behoeften en deinstituten en researchers die daar precies bij zouden passen. Danblijft het niet liggen of duurt het lang voordat de goede groepwetenschappers het kan oppakken. Hier wil ik echt vaart mee gaanmaken, het biedt vele mogelijkheden. Droom is dat hier eenDutch Maritime Transport Academy uit voort gaatkomen.

Dit sluit wel goed aan op wat er tegelijkertijd bij de nieuwelectoraten vanuit de haven en het watermanagement wordtontwikkeld.

Kijk maar wat er rond dat lectoraat ‘de Ideale Haven’ gebeurt. Datkon je bij de start op de RDM Campus al zien. We hebben ook eenleerstoel aan de EUR om het onderwerp haveneconomie verder teverkennen. Die is nu vacant. Ik zou het wel mooi vinden als wedaarvoor bijvoorbeeld een jong iemand kunnen vinden die datspannend weet te maken. Dan wordt het commitment uitandere betrokken vakgroepen meteen versterkt.

Wij spraken eerder al uitvoerig met Ruud Lubbers, vooral overhet RCI. Daar zou Rotterdam op wereldschaal het initiatief kunnenpakken. Zit dat ook niet vooral vast aan de ‘kennisfactor’ van dehaven?

Het aspect ‘klimaat’ is in dit geheel echt een nieuw fenomeen. Deoorsprong ervan ligt voor Rotterdam in de ambitie deenergyport van de wereld te worden. De omvang en decomplexiteit van de energiestromen en – bronnen die hier bij elkaarkomen zijn ongeëvenaard. Dat maakt ons ook tot kenniscentrum, heelpraktisch van aard tegelijkertijd op dit terrein. Zo weten we hierécht hoe je LNG-overslag, vloeibaar gas dus, kuntontwikkelen.

Vanuit ‘energyport’ groeide het besef dat hier dan ook ongekendehoeveelheden CO2 aan de orde zijn en hier veel van de problemen diedaarmee samenhangen geconcentreerd zouden kunnen worden aangepakt.De ‘afvang’ van CO2 zou hier een hub kunnen krijgen. Deinfrastructuur, de kritische massa en de knowhow zijn eral. Wil je CO2 reduceren, dan kun je dat toch het beste doen waardat en masse aanwezig is en omgezet wordt? Dus dat kan ookgelden voor de grote kolenoverslag die in de haven gebeurt.

Daar is veel nieuwe kennis en technologie nodig. Nu we dit bundelenvia het RCI wordt Rotterdam voor die kennis ineens extraaantrekkelijk als nieuwe plek. Dat trekt nieuwe R&D-initiatieven aan, dus ook nieuwe kenniswerkers, onderzoekers en huninnovatieve activiteiten. Zo kon het initiatief van de RCI Campusontstaan: een nieuw universitair centrum in een van de oudehaventerreinen opgericht op die klimaatkennis inontwikkeling.

De oude haventerreinen zoals het RDM-terrein zijn integraalonderdeel geworden van deze strategie, zo vertelde je bij deopening van die nieuwe campus. Hoe past dat in elkaar?

Die terreinen maken het mogelijk de innovatieagenda van de stad ende haven te verbinden met een ruimtelijk-economische. Op die oudehaventerreinen in de stad komen zulke kennisintensieve activiteitenen daaruit groeit de handelshaven van de toekomst: de verspreidingvan nieuwe ideeën en producten uit die innovaties. Meteentransformeren we vaak in verval geraakte locaties, inclusief hunstedelijke omgeving, tot nieuwe centra van innovatie enopleidingen. Dat laat de RDM Campus nu al zien. Zij worden nieuweiconen van de stad, omdat ze als experimenteergebieden ook nieuwebedrijvigheid en nieuwe mensen aantrekken.

Binnen de lectoraten van de Hogeschool Rotterdam en de Willemde Kooning Academie voor beeldende kunst zijn ze al bezig na tedenken over het design en de leefbaarheid van de 2e Maasvlakte.Sommigen dromen al van de opdracht tot inrichting van deDerde!

Nou ga je wel ver, hoor. Kijk, die Tweede Maasvlakte biedt soelaasvoor de verdere ontwikkeling van de infrastructuur tot ergenshalverwege 2020-2030. De planning en de inrichting moet je dus opdie termijn zien. Terecht dat ze daar nu al mee bezig zijn, om tezorgen dat daar een levendig klimaat ontstaat voor leven enwerken.

Maar tegelijk moeten we niet loslaten dat we de huidige ruimtelijkemogelijkheden steeds slimmer en effectiever leren benutten. Daarmoet nog veel kennis op losgelaten worden. Een ‘Derde Maasvlakte’zou nu al de aandacht daarvoor kunnen doen verslappen en dat zouniet slim zijn. Bovendien kun je niet ongeremd de zee in bouwen.Fysiek wordt de afstand tot de rest van de haven en stad wel heelgroot, meer dan 50,60 kilometer.

Fokke en Sukke hadden er al een tekening over. Iets van ‘Met deZesde Maasvlakte hebben we meteen een brug naar Londen’. Misschienmoeten we eerst ook nog andere ontwikkelingen rond de kust en hetklimaatbeleid erbij betrekken, zoals het zandmotor-concept uit ‘detulpeilanden’. We zijn nog decennia bezig om de haven en dekennisfactor erbij nieuw te ontwikkelen.