Lectoraten kiezen eigen invulling onderzoek

Debat op ScienceGuide
Nu lectoraten voor het eerst gevisiteerd en geaccrediteerdworden, vinden er op hogescholen levendige debatten plaats over hoede kwaliteit van lectoraten vorm zou moeten krijgen. Onder delectoren bevinden zich naast academische types ook ondernemendetypes en bevlogen docenten. Die blijken ook verschillend te denkenover hoe je onderzoek zou moeten doen, hoe een lectoraat ingebedzou moeten worden en hoe een lectoraat extern gepositioneerd zoumoeten worden.

ScienceGuide vroeg een aantal lectoren en bestuurders om hunpersoonlijke visie te geven op de discussie overonderzoekskwaliteit in het hbo die momenteel gaande is. De komendeweken presenteren we de reacties in een serie. Deze week: Frans vanVught, vice-voorzitter van de VKO.

Eigen invulling
Als hoogleraar in Twente en adviseur van Barroso hebben weinigen zoveel zicht op de internationale ontwikkeling van het onderzoek alsFrans van Vught. Vanuit de Validatiecommissie KwaliteitszorgOnderzoek kijkt hij geboeid naar de huidige positionering van delectoraten in de hogescholen. “Het zou gemakkelijk zijn om het HBOonderzoek een of andere imitatie te laten zijn van het academischeonderzoek zoals dat zich met name sinds de 19^e eeuwseDuitse traditie heeft ontwikkeld in universiteiten wereldwijd; maardaarmee zou niet een eigen positie en invulling zijn verkregen;bovendien zou het waarschijnlijk ook zeer moeilijk (en kostbaar)zijn om langs die weg op het niveau van de bestaande universiteiten een zinvolle plaats te veroveren. Dat het HBO een eigeninvulling kiest vind ik dapper en verstandig”, zo zegt VanVught.

Internationaal
“Daarbij lijkt het Nederlandse HBO internationaal voorop te lopen.In andere landen wordt weliswaar een onderzoeksfunctie in het hogerberoepsonderwijs ontwikkeld maar is niet altijd even duidelijk watde invulling van die functie dan wel zal zijn. Alleen in de DuitseFachhochshule is sprake van een eigen, ‘toegepaste’onderzoeksinvulling.

Twee doelen
Het Nederlandse HBO zoekt de invulling in twee richtingen, zo lijkthet: de professionalisering van de beroepspraktijk en deversterking van het professionele onderwijs. Het HBO-onderzoeklijkt zich met andere woorden te richten op zowel de verbeteringvan de beroepsmatige activiteiten in de praktijk als de versterkingvan het eigen onderwijs in deze beroepen. Beide doelen wordennagestreefd onder de conditie dat het betreffende onderzoeknatuurlijk moet voldoen aan internationaal geldende methodischverantwoorde normen.

Praktijkrelevantie
De lectoren die een centrale rol spelen in dezeactiviteiten zijn, zo blijkt, op verschillende wijzen in dezeprocessen actief. Er zijn lectoren die functioneel in het HBO deberoepspraktijk analyseren en daar hun onderzoek op richten; erzijn lectoren die als reflective practitioners zelf in depraktijk actief zijn en daarvandaan hun ervaringen aandragen; indie tweede categorie zijn er lectoren die op persoonlijke titel alseen gezaghebbend persoon in de betreffende professies bekendstaan.

Interessant vind ik ook dat het HBO-onderzoek als het ware’stakeholder’ gericht lijkt te willen zijn. Men zoekt de wensen enbehoeften van de beroepspraktijk en het eigen onderwijs op, enricht daar het onderzoek op; de ‘bruikbaarheid’ wordt dus voor eenbelangrijk deel gezocht in andere contexten dan die van hetacademische waarheidsstreven’. Praktijkrelevantie staat centraal endie wordt ingevuld door de koppelingen aan professie enberoepsonderwijs.

Al met al ben ik onder de indruk van de wijze waarop in het HBOwordt gewerkt aan een eigen invulling van de onderzoeksfunctie. Ikverwacht dat die zich in de komende jaren snel verder zalontwikkelen tot een eigenstandige en relevante benadering vanonderzoek, die een plaats verdient in de moderne hogeronderwijssystemen, die tenslotte in toenemende mate gericht zijnaan het bijdragen aan kennisontwikkeling en kenniscirculatie.”