Levensloopbegeleiding bij autisme

Relatie met onderwijs

Voorafgaand aan een muzikale voorstelling en de intreerede gafKristel Baele van het College van Bestuur een korte speech. Zijziet graag dat HAN-lectoraten beter worden ingebed binnen hetonderwijs. Denk bijvoorbeeld aan stageplekken voor studenten ofkennisdelen met docenten. ‘Toegepast onderzoek is een van destrategische speerpunten bij de HAN. Op dit moment zijn er al 40lectoren en 3 associate lectoren actief. De HAN werktdaarin ook samen met andere hogescholen, zodat ook landelijkeen gemeenschappelijk protocol kan ontstaan.’ 

Muziektheater

Aan de wieg van het lectoraat heeft onder meer het Dr. LeoKannerhuis gestaan. Dit is een bekend centrum voor autisme. Hetmuziektheater van dit centrum had speciaal voor de intreeredeeen aantal stukken ingestudeerd. De 120 aanwezigen werdendaarom voor het uitspreken van de intreeredeallereerst getrakteerd op een stukje entertainment. Eencountrydans met stoelen en kunstzinnige danspassen deed het publiekspontaan en enhousiast meeklappen!

De leden van de muziekgroep lijken op het eerste gezicht opgewone jongeren die toekomstdromen proberen te verwezelijken. Maarhet realiseren van de dromen gaat bij deze jongeren niet vaneen leien dakje. Ze ondervinden maatschappelijke last van hunautisme spectrum stoornis (ASS). ‘De weg naar het gedroomde levenis toch even wat moeilijker voor iemand met autisme’, waarmee detoon van de rede door de lector werd gezet.

Brieven over toekomstdromen

Als voorbereiding op de voorstelling hebben 3 van die jongereneen brief geschreven waarin ze openhartig vertellen over hundromen. Teunisse vond die brieven zo inspirerend, dat hij ze opnamin zijn rede.

Daarop volgde een boeiende en interessante lezing met veelvoorbeelden die de toehoorders tot de verbeelding spraken. Bijna integenspraak op de manier hoe autisten het zouden kunnen waarnemen.Zij hebben juist beperkte mogelijkheden van verbeelding, een van detypische kenmerken van autisme.

Hoe is ASS herkenbaar?

De lector vertelde dat mensen met ASS vooral hechten aanvoorspelbaarheid en structuur en ze volgen vaak de eigen impulsen.Ze hebben vooral moeite om:

• Samen te werken met anderen
• Gedachten en gevoelens van anderen inschatten
• In te spelen op (grote) veranderingen in hun leven, zoals eennieuwe baan krijgen, naar een nieuwe school gaan of een andererelatie krijgen

Levensloopbegeleider

Omdat omgaan met overgangssituaties veel onzekerheden oproepenkan een levensloopbegeleider hierin houvast bieden. Hij kan eenplan opstellen voordat de situatie uit de hand loopt. Hierin moetenallerlei belangrijke levenssituaties worden opgenomen, anders ishet plan gedoemd om te mislukken. ‘Dus in het plan neem je nietalleen de schoolsituatie mee, maar ook belangrijke zaken als wonen,relaties, vrije tijd en zorg.’

Teunisse legt uit dat het om vormgeven van een levengaat waarin je zoveel mogelijk zelfstandig dingen kunt doen. ‘Zodatautisten er ook gewoon bij horen, net als een ander. Dehulpverlener kan niet één persoon zijn. Anderen kunnen juistmeehelpen om het levenspad uit te stippelen.’ Omdat nogniet is vastgesteld welke rol de levensloopbegeleider kan krijgen,gaat het lectoraat die rol onderzoeken. 

Epidemie bij autisme?

Teunisse ziet een verband tussen een steeds maar complexerwordende samenleving aan de ene kant en meer aandacht voor autismein de media en diagnostiek aan de andere kant. ‘Kunnen we sprekenvan een epidemie bij autisme? Als je naar de cijfers kijkt lijkthet er wel op. In 1975 waren er nog maar 2 tot 5 mensen met autismeop de 10.000, anno 2009 zijn het al 60 tot 116 gevallen per10.000’.

Maar de lector ontdekte ook dat autisten het in hethbo-onderwijs niet gemakkelijk hebben gekregen. ‘Vroeger was hetgewoon de stof uit je hoofd leren en was ook vastgesteld watje moest leren (kennisgericht opleiden). Tegenwoordig ligt denadruk op zelfreflectie en toetsing, waardoor de autisten hetmoeilijk hebben of krijgen.’

Toekomst lectoraat

Nadat de lector op een heldere manier uiting gaf van deinrichting en de inhoud van het nieuwe lectoraat, liet hij zijntoekomstdromen ontvouwen.

• Ontwikkelen van een verdiepende minor overlevensloopbegeleiding bij autisme in studiejaar 2010 – 2011
• Opzetten van een leerafdeling levensloopbegeleiding vanuit Dr.Leo Kannerhuis
• De leerafdeling zal volledig uitgevoerd worden door studentenvan sociale en gezondheidsstudies bij de HAN. ‘Zij kunnen autistenhelpen met planning van hun leven en op aansprekendewijze een leeromgeving creëren.’