Mauerspecht met hoge telefoonrekening
De avond van 9 november 1989 begon bij mij thuis leuk. Hetpartijbureau van het CDA belde. Of ik over een week of drie naarGoslar en Berlijn mee kon en wilde. Een uitwisselingsbezoek aan deCDU stond op het programma en ze wilden nog wat ‘Duitslandkenners’aan de delegatie toevoegen. Ik wilde wel, maar kon moeilijk.
Dat zat zo. In de dagen daarvoor was het kabinet-Lubbers-IIIaangetreden en de nieuwe O&W-minister, Jo Ritzen, moest eensnelle begrotingswijziging opstellen na het regeerakkoord. En mijnwerk was onder meer voor de bewindslieden de eindredactie van debegrotingstoelichtingen te verzorgen. Ik had dus sinds 24 uur eenspoedklus, voor 1 december moest het klaar zijn.
Het CDA-bureau was ook toen al de beroerdste niet en liet mijeven tijd om ruggespraak te houden met mijn chef. Ik hing op enkeek naar het nieuws. In de loop van de avond brak de gekte los.’Wahnsinn!’ riepen tienduizenden Berlijners. De mensen kloptenjuichend met hun vuisten op de daken van de Trabantjes die de grensover probeerden te tuffen. Dat daardoor in de geperste kartonnenafdekkingen geen gaten in geslagen werden, is een van de wonderenvan die nacht.
Hoge telefoonrekening
De volgende ochtend had ik natuurlijk volstrekt egocentrischbesloten, dat Jo Ritzen en die spoedklus de boom in konden. Deinstorting van het ‘real existierende Sozialismus’ leek mijspannender mee te maken dan het aantreden van een rode bewindsmanals het ware. Ik meldde mijn chefin, Trudy Blokdijk, van deuitnodiging van CDA en CDU in Berlijn. Het spoedklusje zou ik heustijdig afronden voor de reis daarheen, zo bezwoer ik.
Trudy keek bedenkelijk en zei ‘Ga jij maar naar Berlijn, hoor.’En meldde dat de minister liever een partijgenoot had voor dieeindredactiewerkzaamheden, bovendien. Mijn trip naar Berlijn werdzo het begin van een reis weg uit Zoetermeer, via Brussel en veleEU-hoofdsteden naar de Keizersgracht in Amsterdam.
Die avond belde ik wat toen nog West-Berlijn heette, naar hetgezin Neustaedt, waar ik al vaak had mogen logeren. Het werd dehoogste telefoonrekening uit mijn leven deze maand november. HeelMarlies Neustaedts familie uit Oost-Berlijn was in de loop van die10e november de grens over getrokken en op haar flat inde buitenwijk Lichtenrade was een ongekend feest gaande. En dat daneen vriend uit een ander land zomaar belt, dat je zomaar thuis kuntopnemen en alles kunt zeggen. Een wonder, een belevenis was hetvoor ze.
Ik heb die avond ongeveer alle achternichten, oud-ooms enschoolvriendinnen van Marlies aan de hoorn gekregen. Geen van henooit ontmoet natuurlijk, maar jubelend over ‘der Pieter aus Hollandam Telefon!’ De een proostend, de ander snikkend van geluk, eniedereen riep al maar ‘Wahnsinn!’. En dat ze naar ‘die Blumen’zouden komen in Holland. ‘Wir koennen ja bald reisen!’
Zere duim
Enkele weken later logeerde ik bij de Neustaedts, opbezoek de volslagen overdonderde CDU van Kohl, die geen idee hadwat ze nu moest doen. Fascinerend was het. Nu is het beelduiteraard, dat de grote staatsman met zijn kameraden Gorbi en vaderBush krachtig de lijnen uitzette voor een stralende toekomst. Gunze dat nou maar.
Ik heb die dagen als ‘Mauerspecht’ mijn eigen brokken van deAnti-Faschistischer Schutzwall -de officiëleDDR-benaming- gehakt. De heerlijkste bloeduitstorting van mijnleven kreeg ik prompt op mijn duim.
De chemisch researcher Angela Merkel was in diezelfde wekenactief geworden in de burgerbeweging. De avond van de Mauerfall hadze in de sauna gezeten en was maar liever naar huis gegaan dan teveel op te vallen in de chaos op straat. 15 jaar later ontmoettenwij elkaar in Den Haag, na een speech die ik had geschreven voorhaar coreferent bij de Schmelzer-lezing. Een hartelijke,onopgesmukte vrouw bleek ze te zijn.
Versteld sta ik dan ook als ik even zelf hierover nadenk, stilsta bij deze voorbije 20 jaar. ‘Wahnsinn’, inderdaad. Of zoals inde 19e eeuw ooit geschreven werd: “Welch eine Wendedurch Gottes Fuehrung!”
Pieter Gerrit Kroeger
hoofdredacteur ScienceGuide
foto: gavinandrewstewart
