Geluk, wijsheid en Twitter

Life happens to you while you are making other plans –John Lennon 

De verftube is een uitvinding die pakweg rond 1850 gedateerdmoet worden volgens een bord achter de kerk in Crecy laChapelle, Frankrijk. Door de verftube konden schilders ook olieverfschilderijen gaan maken in het veld. Dat deden ze dan ook volop enzo ontstonden in die streek de zogenaamde School van Barbizonen later de impressionisten. Dit gebeurde natuurlijk nietalleen door de verftube maar door de verftube in combinatie metlandschappelijke schoonheid en het bijzondere licht in dievallei.

Een toevallige combinatie van factoren dus en vooral achterafbegrijpelijk. Zoals vaak volgde het geld de cultuur. En achter decultuur en het geld aan kwamen de spoorwegen om gegoedeburgers van hun huizen rond de streek Crecy-Barbizon comfortabel open neer naar Parijs te brengen. En achter de spoorwegen aan degewone man en de industrie. De verftube was dus een echteaccelerator van een culturele en maatschappelijkebeweging. 

Zinvol is open

Ik denk dat dit voorbeeld goed illustreert, en daarom begin ik ermee, hoe we ons het ontstaan van veranderingen, nieuweontwikkelingen en nieuwe oplossingen ook in deze internet tijdmoeten voorstellen. Waar het technische, culturele en economischedomein bij elkaar komen in de tijd en elkaar via een gelukkigesamenloop van timing versterken, ontstaat een werkelijke golf vanverandering.

Kijk maar naar enkele ingrediënten rond de verftube. In deeerste plaats, ook nieuwe en later succesvol geblekenontwikkelingen beginnen klein en van onderop.

Welk van de nieuwe ontwikkelingen blijvertjes zijn en welke niet,is niet te voorzien. Waarom wordt die ene uitvinding een doorslaandsucces en die andere die ook zo leuk leek, niet? Waarom breekt dieene acteur of pianist door en die andere, vaak met zo veel meertalent, niet? Dat is een kwestie van een samenloop vanverschillende omstandigheden vanuit verschillende domeinen die pasachteraf begrijpelijk zijn. Alle ‘wissels’ moeten goed staan omsucces te hebben.

Soms is bijvoorbeeld het simpele gegeven dat ‘iets nieuws’ eenpakkende naam heeft of krijgt, deel van de sleutel van het succes.Het woord Bokito-proof bijvoorbeeld, dat het eerst leek te halen,heeft het toch niet gehaald. Hoe de ontwikkeling rond ‘het nieuwewerken’ verder gaan moet worden afgewacht. De volstrekt toevalligehuidige winterse omstandigheden helpen natuurlijk wel.

Nieuwe ontwikkelingen zijn daarmee vaak ook niet planbaar vanaf detekentafel of bestuurbaar met het managementdashboard of gestuurddoor businesscases en spreadsheets. Het zijn geen lineaire enwellicht zelfs geen cyclische processen. Innovatie lukt pas dan alsin verschillende domeinen de goede combinatie van ondernemerschap,wetenschap en cultuur bestaat. In die zin is succesvolle innovatieper definitie open innovatie.

Het mooiste meisje

Veel innovatie sneuvelt doordat, achteraf bekeken, hetwindow toch niet helemaal openstond; je moet in je levenniet alleen het mooiste meisje tegenkomen, maar ook op het goedemoment in de goede setting. Veel innovatiesucces berust dus optoeval.  Als er een window of opportunity is voor dittoeval, we waren er aan toe, worden nieuwe dingen vrijwel altijd opmeer plekken tegelijkertijd door verscheidene mensen’uitgevonden’.

Wat dat betreft is innovatiesucces vaak meer geluk dan wijsheid.Net een beetje als de jackpot in de staatsloterij, je weet zekerdat iemand hem wint, maar of jij dat bent? Het lijkt wel een beetjeeen quantumredenering.

Wat hebben ondernemers aan dit inzicht in de kansen op succes vaneen innovatie? Als een vinding of innovatie een klein succes laatzien is de kans dat het een groot succes wordt drastisch groter.Dat is een commerciële en operationele wijsheid die vooralventure capitalists goed kennen. Die hebben daarom eengrote voorkeur voor het investeren in kleine, goed opschaalbarebedrijven met een inmiddels bewezen operationeel en commercieeltrack record.

Vanuit de verftube een verstandige redenering. Kennelijkstaan veel wissels goed en is er een window qua timing,inhoud en koppeling van verschillende domeinen. Anders zou hetkleine bedrijf ook geen succes hebben gehad. De fastfollower innovatiestrategie van veel grote corporatesis dus goed verklaarbaar en wellicht zelfs vanuit het vergroten vanverdienvermogen van deze ondernemingen erg verstandig.

In dezelfde trein

Nu het derde element van de titel van deze column. Wat isde rol van social media bij innovatie? Ik denk datsocial media, Twitter bijvoorbeeld, de kans op zo’n toevalen een window of opportunity vergroten. Om met de woordenvan Bas van de Haterd te spreken: social media vergrotenserendipiteit. Zo gaf hij als voorbeeld dat twee druk bezettepersonen al maanden moeite deden om een afspraak te regelen en ervia twitter achter kwamen dat ze in dezelfde trein zaten.

Social media creëren hyperconnectiviteit en daarmee eengrotere  kans dat alle wissels op het rangeerterrein vancultuur, techniek en economie goed staan. Ze helpen ons over hetmuurtje van de eigen mogelijkheden en referenties heen te kijken enstimuleren Senges’ presencing.  Social mediazorgen ervoor dat de puzzel stukjes, nodig voor succes, elkaarvaker en gemakkelijker vinden.  In die zin zullensocial media in de virtuele wereld een deel van de functievan Porters economische clusters in de fysieke wereldovernemen.

Wat nu social media steeds meer gaan doen  werdvroeger gedaan door de lokale aanwezigheid van samenhangendebedrijven, zoals in Nederland in de glastuinbouw en tot voor kortin de vliegtuigindustrie. Samenhang en samenwerking leidt tot meereconomische kracht, meer verdienvermogen en meer(product)innovatie.

Daarmee blijft de beleidsvraag natuurlijk wel wat de verftubes vandit moment zijn en wat je beleidsmatig kan doen om daar achter tekomen. Dat lijkt me voer voor bijvoorbeeld het Innovatieplatform enwellicht de echte wetenschap.

Frans van der Reep