VSNU bepleit aantrekkelijker HBO

Als voorzet voor de Commissie Veerman hamert de VSNU op meerselectief maatwerk voor bewust kiezende vwo’ers als instroom in deuniversiteit. De leden van de VSNU zouden dan kleiner worden, maarwillen dit met behoud van budget realiseren. Meer middelen voorminder output dus? Sijbolt Noorda als de Mies van der Rohe van de academie: ‘Less ismore’?

Vanaf dag 1

Zo ver lijkt de VSNU-voorman niet te willen gaan. Hijbetoogt in het FD wel dat die minder grote groep academischestudenten dan hoger zou gaan presteren. Bijvoorbeeld doordat menbinnen het WO hun uitval van 30% zou kunnen tegen gaan. Ook zou mende toegang tot de wo-masteropleiding bewuster en door selectievereaanpak met meer inzet van de kant van de student kunnen gaanopzetten.

In het recente VSNU-cafe klonk vanuit, mirabile dictu, de LSVb ietsvergelijkbaars. Volgens voorzitter Gerard Oosterwijk moet de universiteit ‘meer Bildung’uitstralen, dan is het helder dat ‘iedereen wel moet’. Hij meendezelfs dat de masteropleiding in dit opzicht pas begonnen zou moetenworden na enige maatschappelijke ervaring in het vakgebied van destudent. “De universiteit moet minder diplomafabriek willen zijn,er moeten dan maar minder mensen naar toe, maar wel vanaf dag 1echt wetenschappelijk onderwijs.”

Verschillende achtergrond

Vervelend is voor de universiteiten echter, dat de oplossingdie Noorda nu aandraagt niet helpen zou bijdie studiefase waar het echte probleem blijkt te zitten, enhardnekkig zit: in de startfase, de propedeuse en het eerste jaarvan de studie. De oplossing voor deze perikelen zoekt Noorda bij deburen: in het hbo. Dat moet aantrekkelijker worden voor de nu tesnel uitvallende vwo’ers.

Hij beveelt de hogescholen daarbij aan aparte studietrajecten voorhen in te richten, die eventueel korter zouden kunnen zijn dan dievoor havisten en mbo’ers. Ook uit de universiteit wegvallendevwo’ers hebben blijkbaar een aangeboren talent voorprofessionaliteit op hbo-niveau. In zulke trajecten hoeven zedan tevens niet of minder in contact te komen met “mensenuit verschillende achtergrond” die ook in het hbo willendoorstuderen. Want dat deze “allemaal bij elkaargezet” worden, ziet Noorda als probleem waardoor het hbo voorvwo’ers minder attractief is geworden.

‘Wordt wat je bent’

De financiering van dit kleinere maar duurdere WO zouoverigens wel van die hbo’ers met hun verschillendeachtergronden moeten komen, de facto. Noorda bepleit deafschaffing van de SF en een nieuw sociaal leenstelsel, waarvan deopbrengst grotendeels het hoger onderwijs ten goede zou komen.Aangezien 80% van de beursuitgaven in het hbo ‘terechtkomen’ is dereallocatie hierin een duidelijke keuze.

Interessant is dat VU-voorzitter Smit als voorzitter van deCDA-WI-studiegroep naar reallocaties in de overheidsuitgaven de SFjuist wil ontzien en meer via hogere eigen bijdragen vanalle studenten, in het bijzonder de masters in het wo, tot extramiddelen en eventuele beperking van uitgaven wil zien tekomen.

Binnen de universiteiten zelf kijkt men intussen vooral naar desterkere profilering van de eigen benadering van dekennisontwikkeling. “Maak van je lotsbestemming je perspectief.Wordt wat je bent.” Nederlandse universiteiten zijn geen ‘Havards’-klein, sterk selectief qua doelgroep in de samenleving ook- maarze zijn wel uitstekende academies, zo schrijft een andere VU-topmanin een interne notitie.

UCLA of Harvard?

In plaats van Harvard zou de UCLA een veel relevantere eninteressantere benchmark zijn: sterk emancipatoir gercht op debrede lagen van de stedelijke bevolking van multicultureelzuidelijk California. Tegelijk staat deze bijvoorbeeld in de topvan de Shanghai-ranking als research university. “Het kandus.”

De zorg zoals die bij de VSNU-voorzitter leeft, dat dooremancipatie van jongeren in brede lagen van de bevolking en groteparticipatie aan het HO “de kwaliteit uiteindelijk in de knelkomt”, wordt dan ook “door de UCLA op overtuigende wijzeontkracht.” Boeiend zal het zijn te zien hoe Veerman-commissielidBob Berdahl, voormalig topman van deUniversity of California, naar deze gedachtewisseling in onsland kijkt.

Kern van de discussie is volgens de VU-analyse dan ook de opdrachtaan de universiteiten om van “2^e generatie” academiesnaar Humboldtiaans model van 1830 naar een 3^egeneratie te durven transformeren, waarin differentiatie enverbindingen met een sterk maatschappelijk profiel vooropstaan.

Of ze die opdracht willen verstaan door meer vwo’ers over tehevelen naar de buren bij de hogescholen, of een andere creatieverespons ontwikkelen, zal uit de reacties op het rapport van decommissie-Veerman wel duidelijk worden. Wilt u de discussiehierover aangaan, kom dan vrijdag 29 januari naar De Rode Hoed inAmsterdam voor het debat onder leiding van Jacques Tichelaar, metonder meer UvA en HvA-voorzitter Karel van der Toorn, lectorAnneloes van Staa en CDA’er Jan Jacob van Dijk uit de TweedeKamer.