Zwart gat verslindt ster
Een na zwaarste zwarte gat
Astronomen hebben met ESO’s Very Large Telescope een stellair zwartgat ontdekt in een ander sterrenstelsel, dat zich op veel grotereafstand bevindt dan eerder ontdekte stellaire zwarte gaten. Met eenmassa van vijftien keer die van de zon is dit ook het op een nazwaarste stellaire zwarte gat ooit gevonden. Het is verstrengeldmet een ster die binnenkort ook een zwart gat zal worden.
De stellaire zwarte gaten in onze Melkweg, die tot tien keer zozwaar zijn als de zon, zijn zeker geen lichtgewichten, maar buitenons sterrenstelsel zijn het slechts tweederangs spelers, nu er eenstellair zwart gat is gevonden van meer dan vijftien zonsmassa’s.Tweemaal eerder werd een dergelijk object gevonden.
Merkwaardige partner
Het zojuist ontdekte zwarte gat bevindt zich in het spiraalstelselNGC 300, op zes miljoen lichtjaar van de aarde. “Dit is het verstestellaire zwarte gat waarvan de massa is bepaald is en het eerstedat we zien buiten de Lokale Groep, het cluster sterrenstelselswaartoe ook onze Melkweg behoort”, zegt Paul Crowther, professorAstrofysica aan de Universiteit van Sheffield en eerste auteur vaneen paper over deze studie.
Die merkwaardige partner is een Wolf-Rayet ster met eenmassa van ongeveer twintig keer de zon. Wolf-Rayet sterrenzijn aan het einde van hun leven en stoten het grootste deel vanhun buitenste lagen uit voordat ze exploderen als een supernova,waarbij hun kern implodeert tot een zwart gat.
Een röntgeninstrument aan boord van NASA’s Swift-satelliet heeft in2007 zeer gedetailleerd de omgeving van de helderste röntgenbron inNGC 300 onderzocht, die eerder ontdekt was met ESA’sröntgentelescoop XMM-Newton. “We ontdekten periodieke, zeer intenseröntgenstraling, een aanwijzing dat zich een zwart gat in deomgeving bevindt”, legt teamlid Stefania Carpano van ESA uit.
Dodelijke dans
Dankzij nieuwe waarnemingen met het FORS2 instrument op ESO’s VeryLarge Telescope in Chili, hebben astronomen hun eerdere vermoedenbevestigd. De nieuwe gegevens laten zien dat het zwarte gat en deWolf-Rayet ster in ongeveer 32 uur om elkaar heen dansen.
De astronomen ontdekten ook dat het zwarte gat materie van de steropslokt terwijl ze om elkaar heen draaien. “Dit is inderdaad eenheel intiem stel”, merkt medewerker Robin Barnard op. “Hoe zo’nnauw verbonden systeem wordt gevormd, is nog een mysterie.”
“We hebben ontdekt dat de meeste stellaire zwarte gaten wordengevonden in kleinere sterrenstelsels die minder zware elementenbevatten”, zegt Crowther. “In grotere sterrenstelsels die meerzware elementen bevatten, zoals de Melkweg, vormen zich zwartegaten met kleinere massa’s.” Sterrenkundigen vermoeden dat eenhogere concentratie van zware elementen de evolutie van zwaresterren beïnvloedt, en bepalend is voor de mate waarin materiewordt afgedragen. Uiteindelijk blijft een kleiner zwart gat overwanneer het restant ineenstort.
