Onderzoek naar onderzoek in onderwijs
Wat is kwalitatief goed onderzoek voor het hbo? Ik ben ervanovertuigd dat er geen eenduidig antwoord op komt. En dat is maargoed ook. Het onderzoek ontwikkelt zich de afgelopen jaren steedsverder. Dit komt door nieuwe inzichten vanuit de wetenschap én depraktijk en de steeds betere technische instrumenten terondersteuning van data-analyse. Een vakgebied als onderzoek moetzich ook blijven ontwikkelen en daar is een doorlopende discussiebehulpzaam bij.
Praktijk beïnvloeden
We kunnen stellen dat het onderzoek aan hogescholen integenstelling tot ‘zuiver’ academisch onderzoek, dat vooral gerichtis op theorie en kennisontwikkeling, nadrukkelijk ten dienste staatvan de praktijk. Dit betekent dat onderzoek op hogescholen op deéén of andere manier de praktijk wil beïnvloeden.
Daarmee komen we terecht bij strategieën en methoden uit hetpraktijkgericht en actiegericht onderzoek. Bij deze vormen vanonderzoek is er sprake van de participatie van de mensen uit depraktijk bij de opzet en de uitvoering van het onderzoek. Naast degerichtheid op de praktijk staat het leren van de studentencentraal. Tot slot kunnen we opmerken dat het enkele lectoren luktom onderzoek te doen dat niet alleen gericht is op de praktijk ende leereffecten, maar dat ook commercieel gezien interessantis.
Mijn ervaring is dat de meeste lectoren de bekende standaardwerkenvan auteurs als Swanborn, Wester, Maso, Smaling en Migchelbrinkgebruiken. Het zijn vaak dezelfde boeken die ook bij universitaironderwijs voor (sociaal-) wetenschappelijk onderzoek wordengebruikt. Persoonlijk gebruik ik vaak vormen van kwalitatiefonderzoek, met een accent op praktijk- en actiegerichtonderzoek.
Reflectief Longitudinaal Onderzoek
Ik heb een eigen onderzoeksmethode ontwikkeld waar ikmaart 2010 in het tijdschrift voor Sociale Interventies overpubliceer: Reflectief Longitudinaal Onderzoek (R.L.O.). Dit typeonderzoek, dat ik samen met de Rijksuniversiteit Groningen(sociologie) heb ontwikkeld, is een combinatie van LongitudinaalOnderzoek en Survey Feedback onderzoek.
Dit onderzoek is vooral geschikt om ingrijpendeorganisatieveranderingen, zoals reorganisaties, over een langereperiode op inhoud en resultaten te monitoren. Het aardige vanR.L.O. is dat het niet alleen kennis en inzicht inorganisatieveranderingen biedt, maar ook de betrokkenheid en hetdraagvlak van de betrokkenen in de organisatie vergroot. Ditlaatste wordt bevorderd doordat de onderzochten (medewerkers)nadrukkelijk participeren bij de onderzoeksopzet zelf en bij defeedbackgesprekken over de uitkomsten.
Weg van methodische scherpslijperij
Het zou omwille de discussie binnen het hbo de moeite waard zijn omonderzoeksprojecten die in het hbo-onderwijs tot afgerondeonderzoeken of publicaties leiden, jaarlijks te monitoren. Langsdeze weg kunnen we de discussie wat meer losweken van ideologischeof methodologische scherpslijperij, maar samen in de praktijknagaan hoe onderzoek in het hbo-onderwijs zich de komende jarengaat ontwikkelen.
Hierbij ben ik van mening dat niet de methode op zichdoorslaggevend is, maar het uiteindelijke doel van het onderzoek.In mijn ogen zijn dat de praktijk en de leereffecten voor destudenten. De commerciële kanten zijn een aardige bijkomstigheidmaar geen doel op zich. Wat mij betreft kunnen alle gangbareonderzoeksmethoden, maar ook nieuwe en meer experimentele vormenvan onderzoek, worden ingezet en uitgeprobeerd. Onderzoek is geenstatische wetenschap, maar een dynamisch veld dat voortdurend inbeweging is.
Dat wil ik graag zo houden. Naast degelijke en algemeen aanvaardeonderzoeksmethoden en nieuwe experimentele onderzoeksmethoden pleitik hierbij ook voor het doen van onderzoek naar ontwikkelingen ophet gebied van onderzoek in het hbo-onderwijs.
Dr. Gabriël Anthonio, Lector Stenden Hogeschool,Leeuwarden
Anthonio, G. G. (2010), Reflectief Longitudinaal Onderzoek(R.L.O.), Een ondersteuning bij reflectie en leerprocessen inorganisaties, Tijdschrift voor Sociale Interventies, jrg.19, nr. 1,maart 2010, Lesi, Utrecht.
