Remmende voorsprong in wetenschap

Nieuws | de redactie

17 februari 2010 | Minister Plasterk erkent dat bij de prestaties van de wetenschap in ons land “het zichtbaar [is] dat andere landen hun achterstand aan het inhalen zijn of dat al hebben gedaan - daar werkt de wet van de remmende voorsprong in ons nadeel.”

In een reactie op de internationale vergelijkende analyse van het Rathenau Instituut geeft deminister aan, dat hij de pluspunten van het kennissysteem in onsland wil bewaren en versterken en de zwakkere plekken daarin, zoalsweinig regie en prioriteitstelling, een beperkte concurrentietussen universiteiten en een inhoudelijk diffuse rol van NWO,aanpakt.

Hij schrijft de Tweede Kamer hierover onder meer: “Het algemenebeeld dat uit de publicaties van het Rathenau Instituut oprijst isdat Nederland sinds de jaren negentig in een aantal opzichten eenvoorlopersrol heeft gespeeld, en soms zelfs een voorbeeld isgeweest voor andere landen.

Daarbij kan gedacht worden aan een grotere autonomie van deinstellingen voor wetenschappelijk onderzoek, de versterking van deintermediaire rol tussen overheid en instituten, structurelesamenwerking tussen organisaties, en het systeem vankwaliteitsbeoordeling.

Het Rathenau Instituut wijst tevens op enkele kenmerkende aspectenvan het Nederlandse wetenschapsbeleid, zoals weinig regie enprioriteitstelling, een beperkte concurrentie tussen universiteitenen een inhoudelijk diffuse rol van NWO.

Dat de rol van de overheid bij de strategieontwikkeling en planningin Nederland kleiner is dan in andere landen, is een bewuste keuze.Tegen de achtergrond van de waarde die we in Nederland hechten aande autonomie van instellingen sturen wij liever op afstand, vanuitde gedachte dat de werkvloer (op het niveau vanwetenschapsorganisaties en onderzoekers) dat vaak beter zelfkan.

Dat geldt ook voor het stellen van nationale prioriteiten. Naast denationale prioriteiten ICT, genomics en nanotechnologie zijn deverschillende wetenschapsorganisaties mijns inziens voldoendegeëquipeerd om prioritaire gebieden aan te wijzen.

Wat betreft de concurrentie tussen onderzoekers, daar is met deVernieuwingsimpuls al een belangrijke stap in gezet: na verhogingvan het overheidsbudget is hiervoor vanaf 2010 structureel 155miljoen beschikbaar, dat kan worden verdeeld onder de besteonderzoekers, op basis van kwaliteit.

Uit verschillende bronnen blijkt dat het wetenschappelijk onderzoekin Nederland van zeer hoog niveau is en dat Nederlandseonderzoekers zeer productief zijn. Wel is zichtbaar dat anderelanden hun achterstand aan het inhalen zijn of dat al hebben gedaan- daar werkt de wet van de remmende voorsprong in ons nadeel.

Het is daarom wel zaak om naar andere landen te kijken en lessen tetrekken uit de ontwikkelingen die zich in andere landen afspelen.In de context van discussies in de EU en bij de OESO is hiervoldoende gelegenheid voor.”