Advies doorbreekt Zeeuwse patstelling
Zeeland is een van de regio’s waar demografische krimp weliswaarnog niet zichtbaar is, maar wel in het verschiet ligt. Ook heeft deregio in hoge mate last van braindrain: veel jongeren trekken wegom te studeren en keren niet meer terug. Wat ook niet meezit, isdat Zeeland alom als een perifere regio wordt beschouwd. Dat zit deontwikkeling van Zeeland in de weg, ook omdat dit beeld feitelijkonjuist is. Zeeland ligt namelijk heel gunstig tussen deindustriële centra van Antwerpen en Rotterdam. Maar het is met namede grens tussen Nederland en België – ook sociaal-economisch – diede speelruimte voor Zeeland de facto verkleint.
Voor de bevolking van Zeeland zijn dit geen prettigeomstandigheden. Het wordt steeds lastiger hoogwaardig onderwijs teblijven bieden en de voorzieningen op peil te houden. In juli 2009werd daarom onder leiding van voorzitter Ed D’Hondt (alsoud-VSNU-voorzitter en oud-burgemeester van zowel kleine als groteplaatsen bekend met deze problematiek) een commissie ingesteld metde opdracht om met adviezen te komen voor een effectief, duurzaamZeeuws onderwijsaanbod.
Educatieve proefregio
De Hogeschool Zeeland heeft de afgelopen jaren zelf al hetnodige voorbereidingswerk gedaan om voor te sorteren op deveranderende situatie. Zo vertelde collegevoorzitter De Buck ditnajaar in een interview met ScienceGuide: “We hebben eenaantal basisopleidingen voor regionale studenten waarmee we ookregionale bedrijven en organisaties bedienen. Die opleidingenwillen we in stand houden, met name door te kijken hoe door betereonderlinge samenwerking kostenreducties gerealiseerd kunnenworden.”
Omdat de problemen van demografische krimp ook elders in hetland gaan spelen, pleitte De Buck er tegenover de commissie D’Hondtom van Zeeland een ‘educatieve proefregio’ te maken. “Je moet metelkaar het experiment durven aangaan, kijken wat goed gaat en watniet. Inzichten daaruit kun je dan vervolgens ook in andere regio’stoepassen.” Het idee van zo’n educatieve proefregio zou het ookrechtvaardigen om extra middelen in het Zeeuwse hoger onderwijs testeken.
Regionale onderwijsautoriteit
In haar onlangs gepubliceerde rapport gebruikt de commissie D’Hondt het woord ‘proefregio’ niet, maar pleit ze er wel voordat de Zeeuwse opleidingen op het gebied van energie, onderhoud,toerisme en watermanagement een beschermde status krijgen, wat zoubetekenen dat de komende 5 jaar dezelfde opleidingen niet elders inhet land van start mogen gaan – dit om de aantrekkingskrachtvan de Zeeuwse regio te vergroten.
De commissie vindt voorts dat de Roosevelt Academy eenvastevoetfinanciering zou moeten krijgen om een stabielere basisvoor deze universiteit te garanderen. Tot slot pleit de commissievoor een regionale onderwijsautoriteit die een betere samenwerkingtussen onderwijsinstellingen en waar nodig fusie zou kunnenbewerkstelligen.
Van onderop
In een reactie heeft staatssecretaris Marja van Bijsterveldt vanonderwijs het idee van een regionale onderwijsautoriteit omarmdzonder te beloven dit idee zelf uit te voeren. “Ik leg dezeverantwoordelijkheid expliciet bij de regio, omdat ik van meningben dat een onderwijsautoriteit benoemd door OCW veel mindereffectief is dan een onderwijsautoriteit waar de regio zelf achterstaat.” Ze roept de regio op zo’n autoriteit voor mei 2010 in testellen.
Ook houdt Van Bijsterveldt haar hand nog even op de knip. “Ikwacht concrete plannen, planningen en co-financieringsvoorstellenvan de onderwijsautoriteit af alvorens ik besluit of OCW financieelzal bijdragen.” Wel heeft ze een proef aangekondigd om vierZeeuwse niche-opleidingen op het gebied van energie, onderhoud,toerisme en watermanagement een beschermde status te geven.
Creativiteit
Eerder zette HSZuyd-lector Nol Reverda op
Ook in het onderwijs zijn er in de huidige tijd in krimpenderegio’s creatieve en moderne oplossingen mogelijk. Reverda: “Doormiddel van afstandonderwijs en digitalisering kun je naar creatieveoplossingen zoeken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan circulerendedocenten, die met behulp van digitale onderwijsondersteuning hunlesprogramma aanbieden.”
Doelmatigheid
Maar digitalisering en online onderwijs als middelen omonderwijskwaliteit in dunbevolkte regio’s op peil te houden, komenniet als aanbevelingen terug in het advies van D´Hondt c.s.Kerend tij leest als een betoog voor regionale educatievekartelvorming – iets waar de NMA bezwaar tegen zou kunnenmaken.
Opvallend is ook dat de commissie-doelmatigheid van hetministerie van onderwijs in het rijtje gesprekspartners van decommissie ontbreekt. Die commissie heeft onder leiding vanoud-Fontysvoorman Norbert Verbraak juist tot taak om ook inkrimpende regio’s met partijen een adequaat onderwijsaanbod oplange termijn te realiseren.
Daarbij wordt van onderwijsinstellingen ook nadrukkelijkgevraagd zelf een opvatting te hebben over wat macrodoelmatig is,in plaats van in een ‘afwachtend slachtofferschap’ af te wachtenwat de minister al dan niet zal toestaan, zo stelde NorbertVerbraak in
Het volledige rapport van de commissie D’Hondt vindt u
