SF: CDA contra ‘paars’
Smit wint
Het verkiezingsprogramma van het CDA verschijnt heden en bevat eenklinkende overwinning van VU-voorzitter René Smit. Anders dan defractie van het CDA in de Tweede Kamer bepleitte eenstudiecommissie onder zijn leiding binnen die partijtegen doorvoering van een zogeheten ‘sociaalleenstelsel’.
“Toepassen van kennis is misschien wel de belangrijkste manier omwaarde toe te voegen,” schreef zijn
SF behouden, extra geld vragen voorkwaliteit
De huidige opzet van de leningen achtte hij een goede garantie vande toegankelijkheid. Als prijs daarvoor zullen HO-deelnemers welhogere collegegelden gaan betalen, mede om uitval en vagestudiekeuzes tegen te gaan. “Dit kan de kwaliteit van het hogeronderwijs verbeteren. Daarbij zijn ook vormen vancollegegelddifferentiatie van belang en verdient het aanbeveling omde instellingen meer armslag te geven.”
Ook bij de keuze voor de inzet van extra geld voor kennis volgt deprogramcommissie van het CDA de denklijn van Smit. Het onderwijszal het geld dat het zelf uit zijn minder doelmatige processen enaanpak weet te halen, mogen herinvesteren in kwaliteit. Het mbokrijgt een extra investering van honerdn miljoenen in depraktijkgerichte verbeteringen. Zo wil het CDA meteen de uitval inhet HO, met name die bij de zeer gewesnte doorstroom van mbo’ersnaar het hbo, helpen reduceren.
Bezuinigen kan wel
Smits en zijn commissie wezen op een reeks onderdelen van dekennisuitgaven, waar door efficiencyslagen veel geld te halenvalt. “Spannende vraag is of extra publieke middelen voor dekennisinfrastructuur nodig zijn (en dus op andere terreinen extraomgebogen moet worden) of dat volstaan kan worden met een beterverdelingsmechanisme, minder rompslomp, inzet vanbegrotingsmiddelen elders of het aantrekken van meer Europeesgeld.”
Versnipperd en weinig effectief noemen zij op basis vande analyse in de OECD-review de infrastructuur van R&D entoegepast onderzoek. Organisaties als SenterNovem, Syntens en NWOmoeten zich opmaken voor kritische evaluaties in eenkabinet waarin de grootste regeringspartij van nu een rol zouspelen. Smit en de zijn wijzen op hun rollen bij het verdelenen rondpompen van kennisgelden. “Er wordt ook gekeken naar dehuidige instituties en arrangementen en de vraag wordt gesteld ofdie onze prestaties verlagen dan wel blokkeren.”
‘Jullie zijn niet de enigen die protesteren’
Dat de kennissector vooral zelf moet aantonen de investeringenvanuit de samenleving waard te zijn liet Smit overigens recent alblijken toen hij sprak met demonstrerende studenten van zijnuniversiteit. De VU-voorzitter zei tegen hen, dat zij welgoed moeten beseffen, dat allen in het HO de samenleving en DenHaag ervan zullen moeten overtuigen, dat de investeringen in kennisde moeite waard zijn.
“Ik ben tegen bezuinigingen op het hoger onderwijs. We moeten ersamen voor zorgen dat de kwaliteit en de toegankelijkheid in standblijven. Jullie zijn niet de enigen die protesteren. Vandaagdemonstreren de vakbonden in Den Haag tegen verhoging van de AOW-leeftijd. Iedereen probeert zo op zijn eigen manier onderbezuinigingen uit te komen. We moeten de partijen laten zien datNederland in zijn geheel er beter van wordt door geld in deuniversiteiten te steken. De kunst is ook die bouwvakker ervan teovertuigen dat zijn belastingcentjes niet over de balk wordengesmeten door ze aan studenten te geven, die er de kantjes vanaflopen en later veel gaan verdienen.”
Steun uit onverwachte hoek
De lijn van het CDA staat hiermee duidelijk tegenover dievan de paarse partijen. Het is evenmin opvallend, dat Balkenendec.s. hierbij van tenminste één partij steun krijgen: de SP. Haarprogramma ademt vooral rust en waardering uit voor hetHO-beleid van de kabinetten Balkenende, als men de rode retoriekweglaat uit de teksten.
Op geen enkel punt worden voorstellen gedaan door Roemer en dezijnen, om te komen tot nieuwe beleidsdaden, reorganisaties ofhervormingen. Binariteit, SF, collegegelden, selectie endifferentiatie, op al deze punten bepleit de SP de status quo. Vander Hoeven, Plasterk en Van Bijsterveldt hebben kortom een puikHO-beleid gevoerd in linkse ogen.
De reden voor dit CDA-beleid
Waarom het CDA hier een contrasterende koers vaart ten opzichte vande meer linkse en liberale partijen? Feitelijk is er sprakevan een nieuwe paarse meerderheid.
Het CDA ziet in dit debat een belangrijk aspect vangezinsbeleid niet over het hoofd. De uitgaven voor destudiefinanciering komen in belangrijke mate terecht bij destuderenden in mbo, hbo en wo uit de gezinnen met middeninkomens endie daar direct onder. De student krijgt immers een belangrijk deelvan de beurs op basis van de inkomenspositie van zijn/haar ouders.Het is dus niet zozeer de slager op de hoek die de studie van deadvocaat financiert, als wel dat deel van Nederland dat geenkinderen heeft of geen kinderen meer heeft, dat de studiekostenvoor de gezinnen opvangt.
Deze maatschappelijke keuze en ‘sociale transfer’ is één die hetCDA politiek altijd met kracht verdedigt. Hier komt nog een factorbij. Het soort studenten en het type gezinnen dat in 2010studiefinanciering ontvangt is anders dan bij de invoering van deWSF door CDA-minister Deetman in 1986. De studiebeurzen en debeschermde leningen uit de WSF gaan in overgrote mate niet meernaar academisch geschoolden en hun kinderen.
80% van de beursuitgaven in het hoger onderwijs komt terecht bijstudenten in het hbo, omdat zij inmiddels tweederde van deHO-populatie omvatten en zij komen doorgaans uit middelbare enlagere inkomensgroepen. Het is dus nu veeleer zo dat de advocatende studies van de kinderen van de caissière van de slager op dehoek financieren.
