Eigen vlees taboe?

Nieuws | de redactie
8 april 2010 | Prof. Sylvester Eijffinger (UvT-econoom) analyseert het geheel van ‘de 20 commissies’ nog eens nader. Hij gaat hard in het gelag met “subsidiefabrieken” die kennisinvesteringen verdelen, maar vooral zelf veel kosten. “Ongelooflijk. Honderden miljoenen levert dit al gauw op.”

Politici gingen er vanuit, dat er zonder taboes gekeken zouworden waar de staatsschuld op lange termijn en het tekort tot2015-2020 fors gereduceerd konden worden. Ze hadden buiten de waardgerekend, zo vermoedt de Tilburgse econoom Sylvester Eijffinger.Namelijk buiten de mensen in de 20 commissies zelf, zo zegt hijpuntig.

“Ik heb dit weekend de rapporten van de 20 ambtelijke werkgroepennog eens precies doorgenomen. Weliswaar was er voor de politicigeen taboe, maar wel voor de ambtenaren die in deze werkgroepenzaten: niet snijden in eigen vlees! Het is ongelooflijk dat ernauwelijks ombuigingen in de zin van een afslanking van de Haagseministeries zijn voorgesteld, behalve de zeer voor de hand liggendesamenvoeging van de ministeries van Justitie en BinnenlandseZaken.”

Dit laatste voorstel was inderdaad nauwelijks nieuw. In 1994door legde CDA-lijsttrekker Elco Brinkman dit al op tafelbijvoorbeeld en in 2007 deed hij dit nog eens als voorzitter vaneen adviescommissie. Eijffinger analyseert welke 2 fundamenteleheroverwegingen echt nodig zijn: kostenreductie voor de langetermijn en versterking van ‘het noemereffect’.

Dat betreft dus maatregelen die de duurzame groei fikse impulsengeven. Want dit levert op den duur steeds meer extrafinanciële ruimte, die niet via bezuinigingen hoeft te wordenverkregen. Investeringen in onderwijs en onderzoek zijn daarbeproefde recepten voor, zoals de recente OECD-analyses lieten zien.

Overbodige verdeelstations

Eijffinger wijst er op dat in de ambtelijke apparaten nogruimte zit voor reallocaties ter versterking van dat noemereffect:”Ik denk dat bij de ministeries nog zeker een kwart en misschienwel een derde aan ambtenaren valt te schrappen zonder dat dit tenkoste gaat van de economische groei op langere termijn. Denkbijvoorbeeld aan Syntens en aan SenterNovem, de subsidiefabriek aande Bezuidenhoutseweg in Den Haag, die de aardgasbaten – officieelFES-gelden – verdeelt om R&D te bevorderen.

SenterNovem heet sinds kort AgentschapNL. Die naamsverandering issymbolisch voor de goede bedoelingen van EZ. Ik denk dat zijoprecht menen daar, dat zij de kenniseconomie en innovatie in ‘NL’ermee bevorderen, maar helaas bereiken zij het tegendeel.

Bij het nieuwe agentschap werken ongeveer 1500 ambtenaren, diegelden toedelen aan de beste lobbyende ondernemers. Nu denk ik nietalleen, dat het comparatief voordeel van ondernemers nog steedsgelegen is in ondernemen en niet in lobbyen. Het CPB heeft eenaantal jaren geleden de effectiviteit van deze subsidies onderzochten kwam tot de conclusie dat nauwelijks 20 procent hiervan zijnvoorspelde rendement heeft opgebracht.”

Innovatie en R&D echt bevorderen

ScienceGuide wees al op het nog nauwelijksopgemerkte ’20 commissies advies’ over innovatie enonderzoeksgelden. Daarin worden routes geschetst om de kosten vande uitvoering daarvan aanzienlijk te reduceren. De opbrengstendaarvan zouden als investeringen in kennis zelf het noemereffecteen extra boost kunnen geven.

ScienceGuide-columnist Frans Nauta (lector HAN) brak daaral vaker lansen voor. Eijffinger pakt deze denklijnop: “Ik denk dat de effectiviteit van de investeringen van deaardgasbaten niet geschaad zal worden door de opheffing vanSenterNovem, sterker nog ik denk dat de innovatie in ons landhierdoor bevorderd zal worden.”

“Daarvoor in de plaats zou het nieuwe kabinet een generiekeheffingskorting voor investeringen in R&D kunnen introducerendie veel effectiever is dan deze distributie van de aardgasbaten.Wat kosten 1500 ambtenaren afgezien van de vele duurbetaaldeadviseurs uit het bedrijfsleven die voor zo’n apparaat nodigzijn?”

Politieke keuzes

Zijn berekeningen op dit punt zijn meer danboekhoudkundige excercities. Zij raken ook de afwegingen tussen de20 commissies en hun rekenwerk. Zo zitten daar kortingen op hethoger onderwijs als geheel in die diametraal staan tegenover deanalyses van de OECD over kennis als groei-impuls. 

Eijffinger wijst op nog een ander thema dat vele burgers, onder wieouderen en chronisch zieken, direct zou raken: “Ik denk dat dittoch gauw enkele honderden miljoenen euro’s oplevert, een bedragdat overeenkomt met de eigen bijdrage voor het bezoek aan dehuisarts! Dat lijkt mij toch een punt om de uitkomsten van deze 20commissie nog eens kritisch tegen het licht te houden. De kernvraagis immers altijd welke politieke keuzes hier aan de orde zijn.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK