Ommezwaai PvdA verrast studentenprotest

Forse kritiek

De PvdA heeft in haar programma aangekondigd de basisbeursaf te schaffen en geheel om te zetten in een lening. Op hetpartijcongres werd vervolgens als gebaar naar de studentenuitgesproken dat de OV-kaart voor hen behouden zou blijven. JobCohen had bij de presentatie van zijn verkiezingsprogramma dit puntnog laten zweven in reactie op vragen van ScienceGuide:“Ik wil dit eerst gaan bespreken met de studentenorganisaties en derest van het onderwijsveld.”

Sindsdien krijgt de PvdA forse kritiek uit het hoger onderwijs envan partijen als CDA, SP en VVD. Die kritiek omvat tweepunten:

1. De afschaffing van de basisbeurs is een vorm van strafport opinzet en ambitie in de studie. Zie het artikel van CDA-bewindsvrouwVan Bijsterveldt hierover.

2. De afschaffing van de basisbeurs wordt niet benut om teinvesteren in hoger onderwijs. Cohen zei hierover dat dit bewustanders gebeurt dan VVD en D66 die deze ingreep wel inzetten voorHO-investeringen: lees hier zijn betoog tegenScienceGuide. 

Verrassende ommezwaai

Geïnspireerd door oud-LSVb voorzitter Gerard Oosterwijktrokt Cohen nu in een tournee langs hogescholen en universiteitenom zich te verdedigen tegen deze kritiek. “Wrijven in een vlek isdat. Nooit doen in campagnes!” zei een politiek strateeg uit demedia daarover tegen ScienceGuide. Cohen ging in de tourzo ver te grappen dat hij zijn SF-uitleg zo overtuigend achtte, dat”er geen hond komt” op de studentendemo.

Wie toch maar kwam was Jeroen Dijsselbloem, de vice-voorzitter vanTweede Kamerfractie van de PvdA. Hij verdedigde op het Museumpleinde SF-ingreep als een kleinigheid die de studenten later bestkonden betalen uit hun hoge inkomens. Maar hij had wel eenverrassing in petto.

De opbrengst van de € 350 miljoen SF-bezuiniging zou volledig tengoede komen aan het hoger onderwijs. De PvdA switcht dus van devisie van Cohen tegenover ScienceGuide naar devisie van Rutte in zijn SF-essay opScienceGuide. De LSVb reageerde dan ook verbluftopgetogen.

Hun protest heeft tot nu toe twee fikse concessies van de PvdAopgeleverd: behoud van de OV-kaart en geen terugploeging van hetSF-geld in OCW algemeen maar in het HO alleen. Voor de rekensommenachter het PvdA-programma zou er dan wel een probleem kunnen zijn:de € 350 mln SF-ingreep zou immers verdeeld worden oververschillende posten waar men meer zou willen uitgeven voorkwaliteitsproblemen in het onderwijs.

Vale uitkomst

Als de ommezwaai van Dijsselbloem serieus is, wordt eenregeerakkoord over SF/HO relatief makkelijk. Bij ‘Paars III’ zoudan de basisbeurs verdwijnen, de opbrengst naar HO gaan envoortbestaan van de aanvullende beurs uitgeruild worden tegenafschaffing van de OV-kaart. Bij een middencoalitie van CDA, PvdAen D66 zouden de basisbeurs een lening worden, de collegegelden na5 of 6 jaar studie (nominale studietijd + 1 jaar) verhoogd wordenen de opbrengst van de SF-ingreep naar het HO gaan, terwijlOV-kaart en aanvullende beurs overeind bleven. Bij een rechtsecoalitie zou de SF in stand blijven, collegegeld omhoog gaan en deOV-kaart ‘versoberd worden’.

Dit zou dan de vale uitkomst zijn van een van hardnekkigste’hervormingen’ die Wouter Bos als PvdA-leider najoeg. Al in hetconceptregeerakkoord CDA-PvdA van begin 2003 – door de informateursDonner en Leijnse – drukte hij de vervanging door van de SF en deterugploeging van de opbrengst daarvan à € 500 miljoen naar het HO.€ 200 miljoen voor de universiteiten, € 300 miljoen voor dehogescholen. Dat kabinet, dat plan en premier Bos kwamen er nooit.De politiek blijft een ongewis vak.

Foto: Klaas Fopma