“We hebben elk talent nodig”
Het gebeurt niet elke dag dat een CDA-er op het Museumplein eengrote studentendemonstratie toespreekt, ik geef het grif toe. Maariedereen die talent wil stimuleren laat nu van zich horen.
Want waar gaat het in de kern om bij de toekomst van ons land? Omhet antwoord op de vraag ‘hoe worden wij weer een kennisnatie in deTop 5 van de wereld?’ Dat antwoord kent iedereen: door alles uit dejongeren, uit doeners en denkers, uit talenten, creatievelingen ennerdy brains te halen wat er in zit. Zelf willen zij nietsliever, zij willen uitgedaagd worden en de wereld veroveren. Dusdagen zij ‘de politiek’ uit dit met hen waar te maken. Ze dagen ookde hogeschool en de universiteit uit dit met hen waar te maken. Enwat is dan het antwoord dat klinkt?
Mooie verhalen verhullen schuld niet
Het CDA beantwoordt die vraag heel anders dan PvdA, VVD,D66 of GroenLinks. Bij hen kost talent en ‘drive’ de student vooraleen smak geld, nog jaren na de studie. Bij ons niet. Wij brengenstudent, hoger onderwijs en samenleving bij elkaar om samen de echtnoodzakelijke investering in kennis en kansen te doen.
Wij willen de student en hun ouders allereerst zekerheid bieden:als je gaat studeren kun je dat doen zonder je enorm in de schuldente moeten steken. Alle mooie verhalen over ‘sociale leenstelsels’en hun ‘eerlijke afbetalingen’ van PvdA tot VVD kunnen dat nietverhullen.
Hoe ‘sociaal’ ook, hun enorme bezuinigingen op de basisbeurs ensoms nog verdere aanpassingen in de Studiefinanciering betekenenaltijd 1 ding: elke student eindigt met een molensteen van eenschuld om zijn nek. Tenzij ouders of partner gefortuneerd zijn. Hoevlot de student ook afstudeert of hoe cum laude de bul ook wordt,de student betaalt het gelag bij die partijen. Noemen ze datsociaal of een kennisbeleid?
Bij het CDA denken we en handelen we anders. Bij ons staatcentraal dat we juist nu, in de crisis en aan de vooravond van degrote omslag door de vergrijzing, elk talent willen stimuleren. Ditkennisland heeft ze hard nodig, meer dan ooit zelfs voor welvaarten duurzame groei.
Die studenten zitten bovendien niet alleen oprijkeluisopleidingen, maar studeren ook aan lerarenopleidingen vanhogescholen, MBO-zorg opleidingen, politiescholen, technischestudies en opleidingen voor de ouderenzorg. Beroepen waar we in onsland vaak fikse tekorten bij hebben en waar wij aankomendestudenten geen strobreed in de weg willen leggen. Daarom gaat hetCDA nu als het tegenzit niet de goedkope, de makkelijke wegbewandelen. Wij willen dat de jongeren hun kansen pakken, zodat wena deze crisis als land in de startblokken staan en die Top 5 ookweten te halen.
We hebben elk talent nodig
Daar hebben we ze allemaal bij nodig: de jonge lerarenmet passie voor hun klas, de beta-tech ingenieurs die in IT, chemieof water voorop lopen, de beste mensen in de zorg, de export eneigenzinnige ‘beeldmakers’ van de creatieve industrie en, jazeker,ook de next generation Nobelprijswinnaars na Gerard ’tHooft. Het CDA stimuleert ze te studeren, zich te ontplooien.Zonder dat ze al bij hun eerste tentamen in de propedeusefasebuikpijn krijgen van die enorme studieschuld, die Rutte en Cohenblijkbaar de gewoonste zaak van de wereld vinden.
De talenten van Nederland nemen wij echter wel serieus. We sprekenze ook aan op de verantwoordelijkheid die zulke kansen met zichmeebrengen. Het CDA laat niet alleen de basisbeurs als stimulansrecht overeind, het rommelt ook niet met de andere posten en kostenin het hoger onderwijs. Tenzij de student een ‘eeuwige student’dreigt te worden.
Een student die zijn talent niet pittig ontplooit, moet nadenkenof hij wel goed bezig is. Als je niet alleen de hele studieduur van4 of 5 jaar gebruikt, maar ook nog meer dan een jaar daarna nietaan een diploma komt, dan is er een probleem. Dat probleem moetenwe samen aanpakken: de student zelf, de hogeschool of universiteiten de overheid die financiert. Ieder draagt daarmee zijnverantwoordelijkheid voor studiesucces.
Studiesucces stimuleren in plaats van ‘asociaalleenstelsel’
Daarom weten studenten bij het CDA waar ze aan toe zijn:maximale support tijdens de studie, dus met beurs en ov-jaarkaart.Tegelijk impulsen om het op tijd af te maken en daarmee feest tekunnen vieren bij de diploma-uitreiking. En dat zonder een zwareschuld om je nek dankzij Job Cohen of Mark Rutte.
Laat de student de studie toch wat versloffen, dan vragen we eeneerlijk tarief voor de kosten van de afronding van die studie. Wijvinden het toch ook weer niet redelijk dat de modalebelastingbetaler in deze moeilijke tijd moet opdraaien voor destudenten die jaren langer studeren dan we met elkaar in dit landhadden afgesproken. We doen alles voor het stimuleren van talent,maar niet voor het studeren in een hangmat.
PvdA, VVD, D66 en GroenLinks doen precies het omgekeerde. Bij henis elk talent vanaf dag één in de studie de klos. En wie erveel te lang over doen worden niet opgepord om hun talent en drivewaar te maken. Sterker nog. Deze partijen zeggen aldoor dat eengrote studieschuld best meevalt, want als je weinig verdient betaalje weinig terug en schelden ze het wel kwijt na een tijd. Datklinkt eerlijk, maar is het niet. Het betekent gewoon dat wie nietpresteert zijn schuld na een tijd ook nog over de heg kan gooiennaar de rest van de samenleving. Wie wel presteert mag gedurendehaar loopbaan ook daar dan nog voor dokken. Sociaal noemen ze zo’nleenstelsel?
Dit leenstelsel vinden wij als CDA asociaal. Het beschermtfeitelijk de studenten die niet alles uit de kast halen tijdens hunstudie. Het sociaal leenstelsel belast wie de diepte in wil en zichmet zijn studie zich wil ontplooien. Financieel gebeurt dat vooraljuist nadat de student zijn eerste stappen op de arbeidsmarkt gaatzetten. Precies als je klaar bent om je vleugels uit te slaan wordje als jongere benadeeld door PvdA, VVD, D66 en GroenLinks. Zeontmoedigen talent en drive. Wordt Nederland zo weer dat land in deTop 5 van de slimme landen? Ik dacht het niet.
Twee broodjes aap
Tot slot nog even de 2 broodjes aap die in het debat overde Studiefinanciering geserveerd worden.
Ten eerste: Job Cohen beweert dat zo’n studieschuld niks uitmaakt,want die kunnen afgestudeerden best ophoesten. Hij vergeet dangemakshalve het een en ander. Bijvoorbeeld dat verreweg de meestestudenten in banen op hbo en mbo niveau gaan werken, waar zij echtgeen vetpot kennen. Wie met zo’n ‘sociale lening’ van de PvdA -zo’n25.000 euro tot wel 40.000- de studie verlaat moet wel heelgefortuneerd zijn om in Cohens Amsterdam of andere kenniscentra nogeen hypotheek voor een woning te kunnen afsluiten.
De schuld tikt dan hard aan bij de woonlastenberekening van eenjongere direct na zijn studie. Al helemaal als een partij als dePvdA, D66 of GroenLinks dan ook nog even de aftrek van dehypotheekrente op het spel zet. De ambitieuze jongere wordt doordeze partijen op meerdere terreinen in zijn toekomst op achterstandgezet. Sociaal noemen ze dat?
Ten tweede: “De bakker op de hoek hoeft toch niet op te draaienvoor de studiekosten van de zoon van de dokter of de advocaat?” Datbroodje aap hoor je dus nooit als het gaat om de aanleg vansnelwegen of de financiering van het voortgezet onderwijs. Geenwonder, het is een argument uit het populistischongerijmde. En buiten beeld wordt daarbij gelaten dat wijin Nederland een progressief belastingstelsel kennen waarin debreedste schouders de zwaarste lasten al lang dragen. 20%van de inkomens brengt 89% van de inkomstenbelasting op.Hiermee staat Nederland in de top 3 van Europa. Bakkers bakken geenbroodjes aap, sommige politici wel.
Slimme landen, leuke landen
Gelukkig is ons land zo hoog ontwikkeld inmiddels, dat zo’n 50%van de jongeren hoger onderwijs gaat volgen en dus velebakkerskinderen en dochters van de secretaresses van die advocaatof die dokter. Die houden bij het CDA dus de beurs wel en bijandere partijen niet. Veel van die bakkerskinderen worden bovendienzelf dokter of advocaat. Een kennisnatie juicht die drive alleenmaar toe. Het CDA wil elke jongere het beste uit zichzelf latenhalen. Die zure, jaloerse verhalen over bakkers of dokters zijnecht oud denken. Nederland heeft iedereen nodig die zich ontplooienkan en wil.
En er is nog iets. Slimme landen zijn altijd leuke landen. Rijkelanden aan cultuur, kennis, visie en tolerantie. Het CDA stimuleertdaarom dat wij een slim land blijven en nog slimmer en plezierigermet elkaar omgaan. Bij die ambitie past de basisbeurs voor elktalent dat zich ontplooien wil. Het was op het Museumplein voorvelen best een cultuuromslag, dat het CDA de partij van destudenten blijkt. Maar ja, anders durven denken, dat past juist bijeen verstandige partij en een slim land.
Marja van Bijsterveldt
Kamerkandidaat voor het CDA, staatssecretaris van OCW
