Beroering om VVD-PVV-CDA optie

Geen blokkade meer

CDA, CU en SGP hebben samen nog 28 van de 150 zetels in de TweedeKamer. Met deze omvang kunnen zij een wijziging van de Grondwetniet meer blokkeren. Artikel 23 GW, waarin het recht op richting eninrichting van gelijk bekostigde scholen is vastgelegd, staat bijde PVV direct en bij paarse partijen indirect op de tocht. Zou hetbijzonder onderwijs zijn constitutionele bescherming van devrijheid verliezen, dan raakt dit meteen alle hogescholen enuniversiteiten, aangezien onder hen geen ‘openbaar onderwijs’ meerbestaat.

De PVV wil de ‘islamisering’ bestrijden. Deze ziet zij opdoemen incivil society organisaties die uitgaan vn een levensbeschouwelijkeovertuiging die zich beroept op beginselen uit de Islam. Meestconcrete realisatie van dit maatschappelijk initiatief zijn deislamitische scholen, die conform artikel 23 GW tot stand zijngebracht. De PVV wil die scholen daarom verbieden en de bestaande’scholen met de Koran’ force majeure sluiten. Hiertoe is wijzigingvan de grondwet noodzakelijk. Als deel van een aankomend kabinetkan de PVV deze eis in het regeerakkoord laten opnemen.

Contra civil society

Voor zo’n wijziging kon weleens meer sympathie bestaan dan velenvermoeden. Het voormalige ‘paarse’ Kamerlid Wilders raakt met zijnde facto aanval op artikel 23 namelijk een gevoelig punt bij vooralD66 en de linksliberalen in PvdA en VVD. Ook zij snakken aldecennia naar inperking van de vrijheid van onderwijs. Hun objectvan afkeer is niet de Koran, maar de vrijheid scholen in debenoeming van personeel en toelating van studenten en scholieren opgrond van hun beginselen. Die vrijheid hebben ook de islamitischescholen, evenals de joodse, Hindoe, katholieke en protestanteonderwijsinstellingen.

Actueel argument hiertegen is de homo-emancipatie, maar dezepolitieke wens tot vrijheidsbeperking leeft dieper en breder.Ronald Plasterk heeft dit thema in de recent campagne opgevoerd, inde hoop kiezers van D66 en GL naar de PvdA te trekken, maarwellicht ook als knipoog naar rechts dat hier zaken over te doenzou zijn. Paarse partijen als de VVD staan nu voor de verleiding ommet de PVV een deal te sluiten, waarin deze een stuk anti-islamagenda kan claimen, terwijl zij hun lang gekoesterde wens contra deconfessionele civil society kunnen doorzetten.

Alarmklokken in het CDA

Een coalitie met daarin de PVV zal, desnoods symbolisch, iets vandie agenda moeten vertolken. Gelet op de onmogelijkheid deze terealiseren vanwege de internationale en Europese verdragen van onsland, zou alleen een geheel binnenlands punt zich daar effectiefvoor lenen. De onderwijswetgeving is dan een van de weinige itemsdie overblijft.

Het is daarom niet verwonderlijk dat in het CDA de alarmklokkenluiden onder diegenen die het onderwijs en zijn vrijheidbehartigen. De confessionele politiek kent zijn ontstaan enbestaansgrond in de filosofie achter de feitelijke doorvoering vande vrijheid van onderwijs en geweten. De ‘schoolstrijd’ en dedaaruit gegroeide civil society van gelijkberechtigde minderhedenzijn immers de oorsprong van het ‘maatschappelijk middenveld’ en de’polder’ en de raison d’être van de christendemocratische traditievan matiging, tolerantie van minderheden en ‘harmoniemodel’. Eendeelname van het CDA aan een dat middenveld onttakelende ‘rechtsecoalitie’ staat daarom “gelijk met zelfmoord na de halvering”,aldus een topman uit de onderwijswereld en het CDA tegenScienceGuide.

Aanval op de Universiteit Utrecht

Voor het hoger onderwijs en het mbo is deze ontwikkeling zeerrelevant. Ook daarin zijn immers (bijna) alle instellingenbijzonder onderwijs in de zin van artikel 23 GW. Zou de overheidhaar onwelgevallige instellingen kunnen sluiten of ‘straffen’ opgronden van overtuiging of godsdienst, dan dreigt de academischevrijheid voorbij te zijn. In de voorbije kabinetsperiode dedentoenmalige oppositiepartijen PVV en VVD verschillende pogingen omminister Plasterk te bewegen tot stappen in deze richting. Met namebij de UU, RUG en hbo-opleidingen die zich richten op de vormingvan geestelijk verzorgers en imams.

Instructief is de strafexpeditie tegen de Utrechtse universiteit,de grootste van ons land. Zij werd aangevallen, omdat zij vooronderzoeksassistentplaatsen extra werving en begeleiding inzetteonder allochtoon R&D talent onder haar studenten. Hoewel ditmet de anti-islam agenda op het eerste gezicht geen directeverbinding lijkt te hebben, viel de PVV’er Martin Bosmade UU fel aan. Argument hiervoor was dat dit discriminatie vanautochtonen zou inhouden. Net als eerder bij de RUG eiste hij dat OCW de bekostiging zou stakenvan zo’n weerspannige multiculti academie. VVD’er Halbe Zijlstra viel de vragen van Bosmabij. 

Ironie van het effect

Bij het afschaffen van een constitutioneel recht op bekostigingvan vrije instellingen zal een nieuwe minister van OCW tegen zulkeen analoge eisen weinig principiële wapens meer bezitten. Deoverheid zal namelijk via de financiering dan feitelijk achter deknoppen zitten van het bestuur van het onderwijs. De ironie van ditliberale pleidooi en zijn effect van ongekende centralisatie vanbureaucratische macht is daarbij boeiend.

Ironisch is ook dat het UU-beleid geheel overkwam met hettalentstimuleringsprogramma Echo, zoals minister Plasterk in zijnantwoorden aan de Kamer onderstreepte. De ambassadeur daarvan isoud-HO bewindsman Mark Rutte, die jaarlijks dan ook Echo Awardskomt uitreiken. Dan worden winnaars als Mohamed Chohabi,’de Marokkaanse Balkenende’, in het zonnetje gezet. De beeldendaarvan zouden de nieuwe premier nog kunnen achtervolgen in zijnnieuwe coalitie.

Sleutelrol voor SGP?

CDA’ers in de top van het hoger onderwijs zetten hungetraumatiseerde partij dan ook nu al stevig onder druk.UAF-voorzitter Ruud Lubbers heeft al voor 9 juni directgeïntervenieerd bij lijsttrekker Balkenende over mogelijke optiesvoor coalities, zo kwam naar buiten. HBO-raad-voorzitter DoekleTerpstra heeft aangekondigd uit het CDA te stappen bij eenalliantie met de PVV. Met hem zouden vele CNV-Onderwijs mensen hetCDA de rug toekeren, mag verwacht worden. Ook verschillendehoogleraren hebben vergelijkbare opvattingen verkondigd.

In deze formatie kan één factor een onverwachte rol spelen: depositie en beginselen van de SGP.  Zij zal geen kabinetgedoogsteun verlenen dat de vrijheid van onderwijs zal afschaffenof aantasten. Die gedoogsteun heeft zij Rutte wel aangeboden enhaar 2 zetels zouden weleens nodig blijken voor een kabinet oprechts. Voor de anti-confessionele liberalen en de anti-islampleiters biedt de reformatorische zuil daarmee een getalsmatigzekerheidje, dat tegelijk een gifbeker vormt voor hun politiekeagenda.