Emancipatie is niet af

Op een congres over goed burgerschap constateerde UU-hoogleraarBraidotti een stagnatie in de emancipatie. “De seksuele bevrijdingis niet alleen maar goed geweest. Het heeft geleid tot pornoficatievan de samenleving, maar ook tot vrouwenhandel in aantallen dieniemand voor mogelijk had gehouden.

Het kapitalisme heeft daarbij iedereen versteld doen staan. Deseksuele bevrijding heeft namelijk niet geleid tot gelijkheid ininkomen of macht. Minder dan 10% van de hoogleraren in Nederland isvrouw. Onder de toppolitici in Nederland bevindt zich haast geenvrouw. De Nederlandse vrouw is het model van emancipatie zondermacht. Maar misschien is dat nu juist wat Nederlandse vrouwenwillen?”

Hoofddoekjes

Braidotti verbaast zich ook over de grote weerstand dievrouwen met hoofddoekjes krijgen. “Wilders heeft veel meer aanhangop universiteiten dan je zou willen. Ik snap het niet. Waarom isjuist het hoofddoekje voor academici het symbool voor hunislamofobie? Waarom raakt dat hun zo? Het lijkt wel of als ze datzien, zich in hun hoofd een heel slechte film herhaalt. Ik bedoel,mijn grootmoeder in Italië droeg in de jaren twintig ook eenhoofddoekje. Wie deed dat in die tijd niet?”

De verschillen op dit punt lopen ook haast langs de lijnen vangeneraties. Feministen van boven de zestig zien religie alsachterlijk en onderdrukking, terwijl jonge vrouwen religieuzesymbolen als een manier zien om zichzelf van een bepaalde traditiete onderscheiden. Een hele generatie feministen is bezig met eenculturele oorlogvoering.” 

Secularisatie

Cisca Dresselhuys is een van de ‘strijders’ in dezeculturele oorlog. Dresselhuys en anderen gaan er vanuit datsecularisme een voorwaarde is voor vrouwenemancipatie. Tenonrechte, denkt Braidotti. “Secularisme heeft vrouwen niet bevrijd.Want terwijl religie tot privézaak werd verklaard, werd debewegingsruimte van vrouwen ook tot de private sfeer beperkt. Voorzover vrouwenbevrijding heeft plaatsgevonden, kwam dat doordatvrouwen tegen liberale mannen vochten en met hen onderhandelden. Jemoet niet de strijd ontkennen die er geweest is. Want geeft voedingaan de illusie dat de Westerse traditie altijd al geweldig engenereus is geweest.” Die gedachte leidt dan vervolgens tot dezelfgenoegzame idee dat het Westen cultureel niet meer teverbeteren valt.

Op minstens één punt blijken mannen toch beslissend te zijn geweestvoor de vrouwenemancipatie, zo denkt Braidotti. “We vergeten vaakdat vrouwen stemrecht kregen op het hoogtepunt van het kolonialetijdperk. Wat heeft het een met het ander te maken? We zijn blindvoor dat verband. Maar kan het zijn dat Europeanen, juist om hunsuperioriteit in koloniale gebieden te onderstrepen, gelijkheid vanmannen en vrouwen nodig hadden? Ze konden niet hebben dat dezwarten zouden denken dat blanke vrouwen aan hen gelijkwaren.”

Hoe nu verder?

De vrouwenemancipatie is nog lang niet afgesloten, denktBraidotti. “We moeten niet denken dat we al klaar zijn om ons modelvan Westerse emancipatie te exporteren naar de rest van de wereld.Het Islam werkt met totaal andere concepten op dit punt, conceptendie we nog onvoldoende begrijpen.”