Het had nooit zo ver mogen komen

Nieuws | de redactie

9 juni 2010 | “De eurocrisis is een nieuwe opening. Wat in 2005 bij de herziening van het Stabiliteitspact van de Eurozone-landen niet mogelijk bleek, dat gebeurt nu wel. Een stap verder in het integratieproces, de tanden gaan er weer in. Prachtig!” Tilburgs econoom en monetair expert in het panel van de Europese Centrale Bank en het EP, Sylvester Eijffinger, kijkt naar ‘Hoe nu verder?’

In een publiek hoorcollege -hier te volgen op UvT-tv-gaat hij daar nader op in. Centraal punt in deze fase van dewereldwijde crisis noemt Eijffinger, dat de Europese landen zichniet meer tegen elkaar willen laten uitspelen. “Het had nooit zovermogen komen, maar verwijt dat de economische wetenschap niet. Dewetenschappers hebben tijdig gewaarschuwd.”

Daar nu de moed voor?

Dat we dat spel van speculaties niet verder willen latengebeuren en accepteren dwingt wel tot consequent handelen.”Monetair-economische integratie vergt bij een gezamenlijke muntook een politieke integratie rond het begrotingsbeleid en dus ookfiscaal. Hebben de politici daar nu de moed voor? Zullen zij datstuk politieke soevereiniteit durven over te dragen?”

Eijffinger wijst er op, dat de rol die het IMF speelt de factobetekent, dat landen zulke politieke integratie en overdracht alnoodgedwongen aanvaarden. En daar is verder geen democratische,gezamenlijke ‘controle’ op, terwijl deze binnen Europa in elk gevalwel bestaat. “De Europese Commissie kan – net als het IMF nu reedsdoet – de noodzakelijke aanpak in landen waar het mis dreigt tegaan doorzetten. Het gaat daarbij om het aanzetten en volhouden metstructurele hervormingen, niet om lijstjes van bezuinigingen zoalsbij ons gebeurde met die 20 ambtelijke werkgroepen.”

Dynamiek en productiviteit

Zulke hervormingen zijn in de actuele noodgevallen -en inNederland trouwens ook – al duidelijk aangegeven. De verhoging vande pensioenleeftijd naar rato van de levensverwachting is eenhelder voorbeeld, zoals deze in Griekenland van begin 50 voorambtenaren en – de vele – militairen naar boven de 60 wordtdoorgevoerd. Ook activerend arbeidsmarktbeleid, zoals in ons landbij de aanpak van de bijna 1 miljoen mensen in WAO-systemenmogelijk bleek, zal overal in Europa usance worden.

Levenlangleren en mobiliteit in de loopbaan en tussen regio’szullen voor elke werknemer en ondernemer normaal worden. Eijffingerziet daarmee de dynamiek de impulsen krijgen die ook vanwege devergrijzing nodig is. “Dat stimuleert de groei en productiviteitterwijl tegelijk de tekorten op de begroting omlaag kunnen. Daarmeepak je staatsschuld langs twee aanvalslijnen tegelijkaan.” 

De ECB voert hier een krachtig beleid, stelt hij vast. “Hetopkopen van speculatief kwetsbare staatsobligaties is gedurfd, maarverantwoord omdat het bijeenhouden van de eurozone en dus de enemunt heeft te prevaleren nu. Bovendien is de eurokoers op langeretermijn het punt waar het om gaat. De dollar is door de groteschulden van de USA overgewaardeerd en de Britten zitten ook meteen enorm begrotingstekort.”

Lissabon nu al niet meer voldoende

De toekomst van de euro, en dus van de Nederlandse economie alsexport- en handelsland op de deurmat van Duitsland, vereist volgensEijffinger vooral een ‘rustige hand’ in de stevig gestuurdehervormingen. Een nieuwe ordening van de monetaire economie inEuropa past daarbij, met striktere criteria ook voor detoetreding.

Estland mag misschien wel mee in de eurozone binnenkort, wat eengrootse prestatie mag heten van zo’n Baltische tijgereconomie, die20 jaar geleden nog tot de afvalhoop binnen de Sovjet Unie hoorde.” Maar feitelijk hadden Roemenie en Bulgarije nog geen lid van deEU mogen zijn. De verdragen als die van Maastricht en recent vanLissabon zijn nu al niet voldoende meer.”