Inspireren als docent
Wat is een inspirerende docent?
De inspirerende docenten kenmerken zich door een uitgesproken stijlvan lesgeven. De docent is confronterend of harmoniërend, geeftuitdagend onderwijs en legt de lat hoog of de docent is gericht opeen open dialoog. Er is niet één stijl die de voorkeur geniet; hetvermogen van de docent om trouw te zijn aan zichzelf en een eigendoorleefde stijl, is wel bepalend.
Alle docenten verwoorden drijfveren voor hun onderwijs diepersoonlijk zijn. Ze verwoorden deze op het niveau van een ‘extra’betekenis die ze voor studenten willen hebben en het typeervaringen dat ze studenten gunnen. Het gaat dan vaak om doelen diepedagogisch van aard zijn en niet zijn opgenomen in het curriculum.Deze doelen geven betekenis aan hun gedrag en komen voort uitervaringen in het beroep van oorsprong, ervaringen als docent ofsoms ook uit de persoonlijke levenssfeer.
Verschillende onderwijsstijlen
Ik geef enkele voorbeelden:
-‘Ik wil studenten laten ervaren hoe ze hun grenzen op kunnenrekken, om meer te durven.’ Deze docent heeft een provocatievestijl, die hij ook inzette als therapeut om mensen in beweging tekrijgen en zo stimuleert hij nu – mits zorgvuldig -studenten. Inzijn ontwikkeling als therapeut heeft hij moeten leren om zichvrijer te voelen in de uitoefening van zijn beroep.
-‘Ik wil dat studenten ervaren dat ze zichzelf ergens kunnenbrengen, wat ze nooit voor mogelijk had gehouden.’ Door deuitdagende opdrachten èn de goede begeleiding van deze docentkunnen studenten zichzelf overtreffen. Deze docent heeft – somstegen de stroom in – moeten knokken voor zijn ontwikkeling.
-‘Ik hoop dat studenten kunnen ervaren hoe het is om van mens totmens -in plaats van logopedist tot cliënt – contact te maken.’ Dezedocent heeft geleerd om haar meer beperkte rolopvatting van hetdocentschap los te laten en is meer als zichzelf voor de groep gaanstaan. Ze heeft hierdoor betekenisvollere gesprekken metstudenten.
-‘Ik streef ernaar dat studenten tijdens de opleiding al wat meerkunnen ervaren waar ze voor staan.’ Gesprekken over houding enstandpunt in actuele praktijkvraagstukken helpen studenten omzichzelf beter te leren kennen. De docent zelf heeft in de praktijkmoeten leren om eigen standpunten in te nemen, en niet alleen devraag van de klant te volgen.
Hoge latten
De verhalen van de docenten uit het onderzoek gaan over hoe zijzichzelf (en hun eigen ontwikkeling) meenemen in het docentschap.Ze laten zien hoe de docenten hun persoonlijke doelen realiseren inhun onderwijs. De docenten zijn daar consequent in en hebben hunverwachtingen ten aanzien van studenten op verschillende manierenin hun handelen als docent geïntegreerd.
De docent die de lat hoog legt en studenten uitdaagt, doet dat doorcomplexe opdrachten en artikelen aan te reiken, door hoge eisen aanresultaten te stellen en studenten op hun resultaten aan tespreken. Maar ook door met studenten die het niet halen in gesprekte gaan en te investeren in extra begeleiding van dezestudenten.
De docenten geven inzicht in hoe ze hun studenten weten teinspireren en in hun eigen inspiratiebronnen. De verhalen gaan overhoe dat wat deze docenten hun studenten willen bieden, samenhangtmet hun eigen ontwikkeling; hoe ze hun inspiratie halen uit deervaringen die ze zelf hebben opgedaan. Deze docenten lijken in eenpersoonlijke ontdekkingstocht een identiteit ontwikkeld te hebbenals docent en als vakman/vrouw in het beroep van oorsprong.
Inspirerend doceren kun je leren
Inspirerend docentschap vraagt moed, de moed om ergens voor testaan en daarvoor uit te komen. Maar ook de moed om dat te gaanontdekken. Inspirerend docentschap is te leren, in een persoonlijkeontdekkingstocht met bezinning op beweegredenen en ontwikkeling:welke betekenis wil ik voor studenten hebben? Hoe heb ik mijontwikkeld in mijnberoep van oorsprong, welke ervaringen zijnbetekenisvol en hoe geldt dat voor mijn ontwikkeling als docent? Enhoe kan ik dit (meer) tot uitdrukking laten komen in mijn gedrag enbetekenis voor studenten?
Het vraagt van de onderwijsorganisatie om deze ontwikkeling tefaciliteren. Zoals veel docenten refereren aan overleg metcollega’s, die feedback geven, meedenken of een spiegel vormen.Maar ook begeleiding in de vorm van training of coaching kan eenbijdrage leveren.
Edith Roefs, Windesheim
Het onderzoek van Edith Roefs is als boek verschenen bijuitgeverij Garant onder de titel
