Lubbers: ‘Stom, stom, stom’
In gesprek met ScienceGuide wijst Lubbers erop dat “wevoluit moeten gaan voor duurzaamheid. Die houdt meer in dan wat wevoorheen milieubeleid noemden. Het gaat volgens mij omintergenerationele solidariteit, die wij op wereldschaal moetenleren ontwikkelen. De verbondenheid met de natuur vereist dat weover meerdere generaties leren denken.”
Tijd voor andere aanpak
Lubbers pleit ervoor dat CO2-uitstoot “een kostenpost gaat worden,”zodat bedrijven, consumenten en organisaties zich anders gaangedragen en innovaties een extra impuls krijgen. “U heeft eeneconoom uitgenodigd,” waarschuwde hij het NWO-publiek dan ook.Kritisch hield hij hen voor dat “de regeling stimulering DuurzameEnergie geen succes is gebleken. Dus is het tijd voor een andereaanpak.”
In zijn reactie op het visiedocument van NWO schetste Lubbers bijde officiële presentatie van ‘Groeien met kennis’ bijnaachteloos de kernpunten van een fundamenteel coalitieakkoord.Nederland zou de koers moeten kiezen van een “dubbelrentmeesterschap”: sanering van de publieke financiën enstaatsschuld voor komende generaties en de overgang naar een CO2arme economie.
Lubbers gaf aan dat beide componenten in samenhang de gezondmakingvan de overheidsuitgaven ten goede zouden komen. “Noorwegenbijvoorbeeld doet reeds nu aan een co2-belasting die producenten enconsumenten aanzet tot veranderingen in gedrag enproductieprocessen.” Van een analoge opbrengst in Nederland zouruim 1 miljard extra geïnvesteerd kunnen worden in energieonderzoeken innovatieve toepassingen daarvan.
Signaal voor formatie
“Al in mei, voor de verkiezingen dus, bepleitte ik dit dubbelrentmeesterschap als verbindend thema voor een nieuwe coalitie. HetCDA en D66 met GroenLinks zouden zich hier zeker in herkennen, meenik. Nu de VVD nog, maar deze zal als de partij van PieterWinsemius, Ed Nijpels en Neelie Kroes, hier ook goed bij kunnenpassen.” Een dergelijke combinatie was vlak voor 9 juni ook al ingesprek gebracht door Marja van Bijsterveldt, de spreker bij NWOvoor Lubbers.
Zij zei bij deze zelfde gelegenheid in Haagse codetaal: “Er moet nueen coalitieakkoord komen, dat onderwijs een centrale plaats geeftin de gezamenlijke afspraken. Daarmee krijgt ook het onderzoek zo’npositie.” Oftewel: De kabinetsinformateur kan beter stoppen met hetaan elkaar kitten van partijen die zich niet willen exponeren indeze fase. Hij of zij moet een programma opstellen en de daardooraangesproken partijen er om heen scharen tot een nieuw kabinet. Ookhet CDA zou dan van zijn lijn ‘ons past nu bescheidenheid’ en eeninhoudelijke afweging kunnen maken.
Meer integrale visie, ook op oceanen
Lubbers sprak hier met ScienceGuide nader overdoor.
Het kan geen toeval zijn dat u volgende week de oprichting vanhet Earth Charter viert, waarin uw denklijn hier bij NWO werdgeformuleerd.
Zeker niet! Dat is geen toeval, ik verwees er in mijn woordenhier om die reden naar. De nieuwe solidariteit is een dimensie diewij in de wereld nog niet eerder centraal hebben gesteld, terwijldat vanwege het tegengaan van de klimaatverandering nu beslistnodig is. We kenden wel de nadruk op de solidariteit tussen arm enrijk op wereldschaal, maar deze benadering zegt eigenlijk ‘wemoeten daar nog verder durven kijken’.
In uw betoog over ‘Groeien met kennis’ van NWO liet u blijkenkernpunten daarvan te herkennen, niet alleen vanuit datHandvest.
Noties als het durven maken van keuzes voor langere termijninvesteringen vind ik herkenbaar. Dat speelde in de jaren zeventigal bij de energiepolitiek, waardoor we bijvoorbeeld niet verderzijn gegaan met Kalkar en wel met Urenco. Ook die meer integralevisie op duurzaamheid, met de intergenerationale solidariteit, zieje naar voren komen. Het zijn vaak de jonge onderzoekers diehierdoor aangesproken worden. Die willen meer langs zulkeinterdisciplinaire lijnen werken.
Er klonk ineens een nieuw thema in uw reactie. ‘De oceaan alsklimaatarchief’. De wereldzeeën zijn een R&D-terrein waar nogveel onontdekt is, juist voor het leren begrijpen van hoe hetklimaat functioneert en verandert, ook in het verleden. Uwinspirator daarvoor was ‘Medi’, Thomas Mann’s lievelingskinddie als jongste dochter zijn meest intieme, poëtische werkinspireerde ‘Das Gesang vom Kindchen’…..Wie had dat gedacht?
Elisabeth Mann-Borgese, inderdaad. Na mijn premierschap heb ikonder meer zitting genomen in een commissie over het behoud van deoceanen. Dat was fascinerend, weet je?
Elisabeth Mann was een beroemde oceaanonderzoekster en zij heeftmij bijvoorbeeld meegenomen naar haar instituut. Door haar werd mijhelder dat dit type onderzoek over heel andere tijdsdimensies moetgaan, dan we eerder gewend waren. Ontwikkelingen en veranderingenin de oceanen en hun impact op het klimaat en de biologie van decontinenten strekken zich over heel andere dimensies uit, dan diein andere verschijnselen op aarde. Het onderzoek daarnaar vergt dusook andere zwaartepunten, een andere kijk op de impact ervan. Ditwas van groot belang voor het Earth Charter.
Zij werd echt een vriendin, een boeiende vrouw. En met een heelbijzondere achtergrond, met die familie. Ik zou er uren over kunnenpraten….nu maar even niet, hè?
De NWO-visie onderstreept dat Nederland feitelijk onderbedeeldis wat betreft het aantal mensen dat werkzaam is in het onderzoekin den brede. Gelet op de komende demografische omslag naar ‘krimp’en de noodzaak van een innovatieve kenniseconomie is dit eigenlijkeen alarmerende boodschap. Deelt u die omvatting?
De zorg is in elk geval dat wij er aan moeten werken datwij wel meer wetenschappers opleiden en aantrekken. Talent vanelders komt hier bovendien ook heen, soms als jonge onderzoekers,soms ook als kennismigrant en als vluchteling. Bij de UAF ben ikdaar bij betrokken. Diversiteit is bij een kenniseconomie, eenbeleid voor versterking van kennis daarom noodzakelijk. Het issteeds meer een nieuwe, extra verantwoordelijkheid.
De wereldwijde vraagstukken en de netwerken van onze universiteitenen R&D-instellingen in vele landen maken die aandacht voordiversiteit een onmisbare factor bij de kwaliteit van hetonderzoek. Als je dan hoort roepen dat mensen van elders, mensenmet een ander geloof, hier in dit land niet huis horen, dan kun jealleen maar je hoofd schudden. Stom, stom, stom!
