Ontwerp is ook politiek
Ontwerp is politiek
De Nederlandse kiezer gaat op woensdag 9 juni naar destembus voor de landelijke verkiezingen. Wouter Vanstiphout wijdtop die dag de leerstoel Design as Politics van deFaculteit Bouwkunde in met zijn stelling dat ontwerp niet naast depolitiek staat; evenmin dat zij ‘van’ de politiek is. Ontwerpís politiek. Dit is dan ook hét moment voor een oproep:ontwerpers en politici moeten – na een jarenlange vervreemding -weer nader tot elkaar komen.
Op 9 juni kiest Nederland wie ons land mag gaan regeren in eenperiode waarin ongekend grote beslissingen over economie, wonen,segregatie en ecologie moeten worden genomen. Nederland lijktvolgens Vanstiphout een keerpunt te hebben bereikt, waarbijconsensus niet langer werkt. ‘De economie dwingt tot bezuinigingenen bezuinigingen dwingen tot keuzes, ook ruimtelijke keuzes. Of wehet willen of niet, Nederland zal opnieuw worden ingericht.’
Stedelijke opgaven
Meer dan de helft van de wereldbevolking woont in steden,wat betekent dat de hedendaagse maatschappelijke opgaven zich perdefinitie ruimtelijk en stedelijk manifesteren. Bij vrijwel allecrises die nu het politieke debat beheersen, zien we volgensVanstiphout een relatie met de stad: bij de ecologische crisis, deintegratie of segregatie van bevolkingsgroepen en bij het effectvan de financiële crisis op de woningmarkt.
‘In Nederland geloven wij niet meer in de maakbaarheid van desamenleving en is de stedenbouwer in veel gevallen een gedienstigeprocesmanager geworden. Toch zien we dat in de rest van de wereldnog steeds grootschalige en ingrijpende projecten worden gepland enuitgevoerd om zo de meest urgente maatschappelijke problemen teverhelpen. Compleet nieuwe steden in China, India en de Golfstaten,integrale vernieuwing van krimpende steden als Detroit, plannen omheel Europa een nieuw energienetwerk te geven. Pogingen om orde eninfrastructuur aan te brengen in de slums die een zeer groot deelvan de wereldbevolking huisvesten’, analyseert Vanstiphout.
Proactievere houding
‘In Nederland ligt er echter ook een enorme opgave omsteden en regio’s groener, ondernemender, eerlijker,aantrekkelijker en ‘slimmer’ te maken. Waarom laten wij dat hierover aan de toevallige gevolgen van marktwerking endecentralisatie? Waarom neemt de overheid hier geen proactievere enintelligentere houding aan? Heeft het beleid voor de integraleverbetering van achterstandswijken in Nederland, met al zijn ideeënvan lokale coalities van corporaties en gemeenten, wel het gewensteresultaat gehad?’
‘Ook in Nederland is behoefte aan een stedenbouwkundig ontwerp eneen ruimtelijk beleid dat vertrekt vanuit echte maatschappelijkeopgaven en de echte verschillen die tussen plekken bestaan. In eenmaatschappij waarin ruimtegebruik een steeds belangrijkere rol gaatspelen, is het niet meer dan normaal dat Nederland zijntraditionele rol als gidsland op het gebied van maatschappelijkestedenbouw en architectuur weer op zich neemt.’
