Bindingsangst voor een nieuwe regering

Nieuws | de redactie

1 juli 2010 | Het is 1 juli, de dag waarop volgens Mark Rutte de nieuwe regering de regeringsverklaring moet afleggen. Ten minste, dat zei hij op 6 juni. Pieter Omtzigt analyseert hoe aantallen Kamerzetels hun stempel drukken op de onderhandelingen en bindingsangst versterken.

Sinds 9 juni ’s avonds hebben we die belofte van een regering op1 juli niet meer gehoord. De verkiezingsuitslag liett eenversplinterd veld zien met de VVD als grootste partij. Toch heeftzij maar 31 zetels, waar het magische getal ongeveer 40 is.

Waarom 40, vraagt u? Nou, kijk in Nederland naar debesluitvorming. Je kunt iets dichttimmeren in het regeerakkoord.Maar ja, soms moet je ook problemen oplossen, die niet zijndichtgetimmerd. Daar kwam het vorige kabinet met Uruzgan en met dekredietcrisis wel achter.

En dan tellen twee dingen:

–         Wat wil deministerraad? Die besluit bij meerderheid. En als de stemmen stakenbeslist de Minister-President, zo staat in het reglementvan orde van de ministerraad, een weinig bekend document, datechter wel de enige machtsbasis van de Minister-President is. Leeshet en je ziet dat hij/zij in de ministerraad vooral geenprimus-inter-pares is.

–         Wat wil deKamer? Als je het in de ministerraad verliest, kun je heel soms inde Kamer nog wat bijsturen, door daar amendementen te latenaannemen met je vrienden. De Kamer is rechts, als de PVV rechts is,zeg op law-and-order. Maar links, wanneer de PVV links is,zeg op zorg.

Nou, daar zit Mark dan. Ten eerste wil hij op vakantie, net alsveel andere politiek leiders. Een politiek jaar is slopend, zekerals die een campagne en verkiezingen bevat. In Den Haag kun jeeigenlijk alleen in de maand juli op vakantie als politiek leider.Augustus kan niet, omdat dan de begroting voor Prinsjesdag wordtafgerond. U zult dus aan het eind van dit jaar afgepeigerdepolitici zien in Den Haag.

En de hamvraag is nu: wie dient die begroting in? Met een tekortvan €35 miljard bestaat er geen ‘beleidsarme’ begroting. Maar eenregering met 26 Kamerzetels (waarvan de ministers enstaatssecretarissen er 7 zelf bezetten), moet wel erg veelhulptroepen verzamelen. Eén geluk: elke partij, die denkt in deregering te kunnen komen, zal niet zomaar bezuinigingen afschieten,omdat ze anders het later zelf mogen overdoen.

Bindingsangst

De coalitie dan? Je wilt minstens de helft van de zetels in deministerraad. En daar komt de bindingsangst van Mark om de hoekkijken. Paars-plus? Nou, PvdA, GroenLinks en D’66 verklaardendoodleuk een links blok te zijn. Ze krijgen natuurlijk samen meerministers dan de VVD, dus aantrekkelijk is het niet.

Volgens mij zien ze ook wel in dat ze Mark een beetje de stuipenop het lijf gejaagd hebben en sindsdien probeert Alexander Mark uitalle macht te overtuigen dat hij ook wel denkt als de VVD. Beetjedoorzichtig is het wel, maar misschien gaat het werken. Want samenkrijgen Alexander (10 zetels) en Mark (31) natuurlijk net zoveelministers als Job (30) en Femke (10). Overigens hebben we sinds 9juni ook weinig meer vernomen over de belofte van een kortregeerakkoord.

Minder minsters?

Oh, en dan dat kernkabinet met minder ministers en zo. Daarover hebik sinds 9 juni weinig meer vernomen. D’66 en GroenLinks willenminimaal 2 ministers. Dan willen PvdA en VVD er zo’n 5 of 6 ieder.En er zijn genoeg zelfbenoemde kandidaten. Dus dat gaat bij eenmeerderheidskabinet ook niet lukken. Heeft u van andereverkiezingsbeloften weinig meer vernomen? Dan gaan ze daaroveronderhandelen. Of gewoon weggeven natuurlijk.

En natuurlijk kun je beloftes creatief uitleggen. Ook als zeheel duidelijkzijn.

Pieter Omtzigt is lid van de Assemblee van de Raad van Europa,oud-CDA-Tweede Kamerlid en econometrist.