Leesadvies van Noorda
Een op de drie studenten verlaat het hoger onderwijs zonderdiploma. Dat is een gemiddeld cijfer voor alle vormen van tertiaironderwijs in de OECD-landen. Extremen zijn Italië, waar 55% van dedeelnemers vertrekt zonder diploma, en Japan, waar dat geldt voorruim 10%. Zulke cijfers over afvallers zijn niet populair.
De OECD krijgt regelmatig het verwijt dataverslaafd te zijn. Maardat horen ze zelden wanneer het om positieve cijfers gaat ensteevast wanneer landen of onderwijssystemen er minder goed vanafkomen.
De Verenigde Staten waren jarenlang kampioenen van het goedenieuws. Een breed en gevarieerd palet aan hogeronderwijsinstellingen, gecombineerd met een cultuur van ambitie,competitie en selectie, stond garant voor een positief beeldwaaraan de rest van de wereld een voorbeeld kon nemen. Op dievoorstelling van zaken is intussen het nodige af te dingen.
Afgelopen weekend kwamen in New York enkele tientallen Amerikaanse,Canadese en Europese hoger onderwijsbestuurders bij elkaar. Daarzei de presidente van de American Council of Education: ‘We moetenonder ogen zien dat de tijd voorbij is dat iedere volgendegeneratie Amerikanen beter opgeleid is dan de vorige. Het tegendeelis het geval. We gaan al jarenlang achteruit.’
Ik liet in New York de OECD-cijfers over afvallers zien en pleittevoor veel meer aandacht en inspanningen gericht op studenten die inhet bestaande hoger onderwijs niet succesvol zijn. Een jaar of tiengeleden zouden de collega’s zo’n pleidooi meewarig hebbenaangehoord. Intussen is er het een en ander veranderd.
De Association of Canadian Colleges and Universities heeft deverbetering van het undergraduate onderwijs even hoog op haaragenda staan als de VSNU het studiesucces in de bachelorfase. Dusriep mijn presentatie van het advies van de commissie-Veermangemakkelijk herkenning op. Wat zijn we immers opgeschoten metmassale deelname aan het hoger onderwijs, wanneer zoveel deelnemersafhaken?
Aan de Amerikaanse public universities slaagt een kleinemeerderheid van de studenten (minder dan 60%) erin een bachelordegree te behalen. Anders gezegd, twee op de vijf studenten dieworden toegelaten tot vierjarige undergraduate programma’s halen deeindstreep niet. Simpele cijfers, maar tot voor kort nietbeschikbaar.
Amerikaanse universiteiten zijn meesters in het brengen van goednieuws. De werkelijkheid is een ander verhaal. Ook dat is in hoogtempo aan het veranderen. Crossing the finish line is eenonlangs verschenen studie over afvallers: hoeveel zijn het er, hoegedragen ze zich, wat zijn hun kenmerken? Vasthoudend laverendtussen twee klippen – de onwil van universiteiten om hunstudentendata te verraden en de overdreven beschermende werking vanprivacy-wetgeving – zijn de auteurs Bowen, Chingos enMcPherson erin geslaagd de informatie boven water te krijgen dienodig is om te weten wat er aan de hand is. En wie dat niet weet,weet evenmin wat eraan te doen.
De komende jaren staan we in Nederland voor de opgave het hogeronderwijs zo te herprofileren en verbeteren dat het aantalafvallers (de cijfers zijn niet veel beter dan de Amerikaanse!)flink omlaag gaat. Het advies-Veerman is een goed begin dat eenstevig vervolg en uitwerking vergt. Daarvoor bestaan geengeschikte, succesvolle buitenlandse voorbeelden.
Wat er wel is, zijn studies als Crossing the finish line.Daarin is veel leerzaam vergelijkingsmateriaal te vinden dat kanhelpen bij het maken van goede keuzes en het vermijden vanverkeerde. De invloed van etnische en sociaaleconomischeachtergronden, relevante man-vrouw verschillen, goede enmisleidende selectie en matching methoden, nodige en onnodigestudiefinanciering, de relatie met het voortgezet onderwijs – hetzijn stuk voor stuk aspecten van belang. Warm aanbevolen dus, voorin de zomervakantie: Crossing the finish line.Completing College at America’s Public Universities.Princeton University Press 2009.
Sijbolt Noorda
Voorzitter van de Vereniging van Universiteiten
(VSNU)
