Politici, kijk voorbij de horizon!
Dr.Sharda S. Nandram,
Aan de andere kant is het verontrustend. Het mechanisme van´afrekening op targets´ komen we op diverse plaatsen tegen.Aanvankelijk was het een mechanisme dat uitsluitend bij bedrijvenin de private sector voorkwam, nu blijkt het ook te zijnovergewaaid naar de publieke sector.
Ook daar moet men ondernemend handelen. Van wie wordt tegenwoordigniet gevraagd om ondernemend te worden? Dat wordt bijvoorbeeldgevraagd van de verpleegster die te maken krijgt met zeer ziekemensen, waarbij soms geen familie of vrienden beschikbaar zijn voorhulp. Al hollend en vliegend tracht zij haar targets te halen, vaakals een robot, waar geen ziel meer in te bespeuren valt.
Ook de ambtenaar die dacht vanuit solidariteit en rechtvaardigheidte werken wordt gevraagd ondernemend te handelen. We slaan zelfsdoor richting onze kinderen. Zij worden afgerekend op diversecognitieve tests terwijl we weten dat er ook zoiets bestaat alsemotionele intelligentie en zelfs spirituele intelligentie. Hoezouden we deze laatste twee in targets kunnen vatten?”
Kredietcrisis
“Tegenwoordig is er veel aandacht voor de onderwerpenmarktwerking, ondernemerschap, maar ook hebzucht en individualisme.Het rapport “verloren krediet” van de Commissie de Wit zegt dat dehuidige economische crisis die zich vanaf september 2008 wereldwijdontvouwt de ergste crisis is sinds de jaren dertig van de vorigeeeuw. Er ging veel krediet verloren, financiële instellingen gingenover de kop en de overheid heeft de financiële sector inverschillende landen met miljarden moeten steunen.
De bankencrisis heeft vervolgens een diepe economische crisisveroorzaakt, waarvan we de pijn nog jaren zullen voelen in allelagen van de samenleving. De Commissie geeft aan dat de Nederlandseoverheid meer zou moeten reflecteren op haar rol en de taak in hetfinancieel stelsel en daarna haar verantwoordelijkheid nemen.
Hoe rijmt dit advies met de drang in de samenleving om ondernemendte worden. Deze drang is recentelijk ook door de politieke partijenin gang gezet door in hun verkiezingsprogramma´s meer dan daarvoorte praten over ‘wat levert het mij als individu concreet op’ alsofde samenleving alleen maar bestaat uit een groepjeindividuen.
Maar de samenleving omvat ook de communicatie over en weer tussendeze individuen en de natuur en onze omgang ermee. Als we de crisisserieus nemen, dan moeten wij op zoek naar ondernemende mensen metverantwoordelijkheid en reflectievermogen. Te veel ondernemerschapheeft immers aangetoond dat financiële innovatie tot grote rampenkan leiden.”
Ander type ondernemerschap
“Een citaat uit het rapport: ‘De dieper liggende oorzakenvan de crisis in het financiële stelsel liggen evenwel op hetinternationale macro-economische terrein (handels- en monetairbeleid, globalisering en liberalisering van financiële markten). Opdeze voedingsbodem hebben financiële instellingen, met behulp vantechnische en wetenschappelijke innovatie, zich in toenemende matetoegelegd op het verstrekken van krediet en vervolgens hetverhandelen van leningen en kredietrisico´s op dekapitaalmarkt.’
Het ging immers om gedrag van mensen in instellingen die als doelhadden om hogere opbrengsten te realiseren. Ze zagen kansen,evalueerden die, weken van de norm af en implementeerden hunideeën. Dit gedrag is uiterst ondernemend te noemen. Inmiddelsbeseffen we dat we niet op zoek zijn naar dit typeondernemerschap.
We hebben behoefte aan ondernemerschapmodellen en voorbeelden, waarhet niet meer enkel en alleen gaat om de materiële welvaart, maarook om duurzaamheid. Modellen waar de natuur en mensen gedrevenvanuit hun authenticiteit, een essentieel en integraal onderdeelvormen van onze denkwijzen en handelingen.”
Symptoombestrijding
“Uit de verkiezingsprogramma´s blijkt dat politici deoorzaken van de crisis niet aanpakken. Ze willen werken aan desymptoombestrijding. Als politici er niets mee doen, wie dan wel?Is het dienstbaar zijn aan het algemeen belang niet debelangrijkste opdracht aan politici, en dus hun product? Weweten dat er verschillende macro economische factoren voor hetontstaan van de crisis aan te wijzen zijn, maar het betreft vooralexterne zaken waar we minder direct een invloed op kunnenuitoefenen.
Op interne zaken die de commissie noemt, zoals reflectie enverantwoordelijkheid nemen, kunnen we wel een invloed uitoefenen.Wellicht kunnen we daarmee ook de externe oorzaken aanpakken en eenrol spelen bij de formulering van een nieuwe wereldorde. Bij dezenieuwe wereldorde is de rol van de opkomende economieën van grootbelang, denk maar aan die van bijvoorbeeld India. Vergeleken metandere landen, heeft India het minst last van de crisis.”
Holistisch ondernemerschap
“In mijn visie is de nieuwe wereldorde gebaat bijholistisch ondernemerschap. Voor deze denkwijze gaan wij wat mijbetreft ook naar India, naar de filosofie van Kautilya. Kautilyawas een Indiër die leefde van het jaar 350 tot 275 voor Christus.Hij is bekend geworden door zijn boek genaamd de Arthashasthra, dathandelt over economie, financieel en strategisch management,politiek en ondernemerschap.
Kautilya schreef de Arthashastra nadat hij verschillende politiekefuncties had bekleed. De term Artha zoals Kautilya het uiteenzette,heeft een diepere betekenis dan alleen rijkdom. Het omvat ookwelvaart voor en welzijn van individuen. Shastra staat voorboekwerk. Vrij vertaald is de Arthashastra een encyclopedie voorrijkdom, welvaart en welzijn.
Kautilya´s werk wordt gewaardeerd voor zijn bijdrage op diversethema´s zoals de vrije markt economie, openbaar bestuur, landbouw,handel, financiën, de publieke sector, werving en selectie, beheervan water en onderwijs. Kautilya was veelzijdig eninterdisciplinair in zijn werkwijze, wat hem tot een holistischeeconoom bestempelt. Anno 2010 zijn we hard op zoek naar dergelijkedenkers.”
Holistische mind set
“Hoe ziet het holistisch kader eruit? Het holistischkarakter van Kautilya´s inzichten zoals hij dat voorschreef aan deKoning van zijn staat, gaat uit van potenties, de dienende mind setdie de leider moet hebben, de diepere kwaliteiten die hij dient teontwikkelen en de maatschappelijke context. Kautilya benadrukte datleiderschap niet voor een ieder was weggelegd. De potentiële leiderzal zowel innerlijke, als uiterlijke kwaliteiten moeten bezitten omeen stevige basis te hebben om als leider te kunnenfunctioneren.
Persoonlijke kwaliteiten zoals vriendelijkheid, goedaardigheid enempathie zijn bijvoorbeeld erg belangrijk om goed te kunnenfunctioneren. We spreken over een holistische mind set met eencombinatie van zowel een materieel welvaartstreven alsdienstbaarheid, waarin een ethische waarden structuur centraalstaat.
Er wordt nogal wat van de leider gevraagd, hij moet zijn visiekunnen formuleren, effectief kunnen communiceren, als team speleroptreden en strategisch kunnen handelen om zich te kunnen bewegenin de politieke en maatschappelijke arena. Voor dekarakterontwikkeling van een individu is volgens Kautilya despirituele ontwikkeling het belangrijkste. Het realiseren vanmateriële behoeften en het moeten presteren zijn van tweede orde.Wel vond Kautilya dat elke actie die we ondernemen resultaatgerichtmoet zijn.”
Prestaties en spiritualiteit
“Volgens Kautilya was goed leiderschap terug te vinden inde welvaart. De welvaart van de Koning hing af van de welvaart vanzijn onderdanen. Goed leiderschap is in het model van Kautilya tevinden in een gedetailleerd vastgelegd takenpakket, zowel voor deleider als voor de mensen die hem daarbij ondersteunden.
Goed leiderschap is in zijn denkwijze te vinden in respect,harmonie en regelmaat voor de universele orde van dingen, mensen ennatuur (dharma). Zijn holisme uit zich in het feit dat hij op hetoog tegengestelde denkwijzen zoals materiële welvaart en innerlijkewaarden kon verbinden, iets wat onmogelijk lijkt in onze Westersemanier van denken. Ons denken gaat vaak een richting uit, we denkenniet in combinaties.
Het maken van winst was voor Kautilya niet onbelangrijk. Hijrichtte zijn werk vooral op de wijze waarop deze winst werdgerealiseerd en hoe het vervolgens moest worden uitgegeven. Wekunnen leren van zijn lessen om de huidige crisis voor de toekomstte voorkomen. We dienen daartoe een combinatie te maken van deaandacht die de Westerse wereld geeft aan externe zaken(prestaties), en anderzijds de aandacht die de Oosterse wereldgeeft aan interne zaken (spiritualiteit).
Dit is wat Kautilya doet, door te wijzen op het belang van zowel deinnerlijke ontwikkeling, als de materiële ontwikkeling. Zijngeformuleerde adviezen zijn dus zeker niet soft: hij pleitte voorwinst maken, resultaat halen maar hij pleitte ook voor ethischhandelen, reflectie en verantwoordelijkheid. De commissie de Witdoet er goed aan zich te verdiepen in Kautilya´s wijze lessen om detweede fase van het onderzoek in te gaan.
Kautilya was een visionair denken over belastinginning. Volgens hemmoet een Koning belasting innen zoals een honingbij, genoeg om destaat te onderhouden en niet teveel om het land in problemen tebrengen. Verschillende politieke partijen noemen belastingverlagingin hun verkiezingsprogramma´s.”
Corporate responsibility en staatsschuld
“Kautilya baseerde zijn werk op maatschappelijkverantwoord denken en spiritualiteit. De term maatschappelijkverantwoord was destijds niet in omloop en nu vooral bekend onderde term ´corporate social responsibility´ (CSR). CSR impliceert datbedrijven horen bij te dragen aan de welvaart van de samenleving.Kautilya formuleerde ook aanbevelingen over de manier waarop eensamenleving moest omgaan met milieuvraagstukken, specifiek overwaterbeheer, natuurbehoud, bosonderhoud en beheer van land.Kautilya verwoordde de volgende natuurwet: Een samenlevingverandert constant en wanneer mensen niet mee veranderen, zullen zeachterraken in hun ontwikkeling.”
“Op het gebied van werving en selectie had Kautilya eenstelregel: vermijd mensen die boos, hebzuchtig, trots of angstigzijn. In dat kader vond Kautilya dat financiële handelarenmoesten bijdragen aan de maatschappelijke ontwikkeling van hetland, bij het bestrijden van rampen of bij andere vormen van nood.Vertaald naar onze situatie van de crisis betekent dit dat derijksten de zwaarste lasten moeten dragen, vooral te vinden bij delinkse partijen. Kautilya had een methode ontwikkeld om desalarissen van de koning en haar ministers in toom te houden.
De overheid verdiende geld met het verhandelen van goederen.Kautilya bepaalde dat niet meer dan een kwart van de opbrengstenaan salarissen van overheidspersoneel mocht gaan, de rest kwam tengoede van de staatskas. Als we de wijze lessen van Kautilya haddengevolgd, dan hadden we staatsschuld kunnen voorkomen. Allebestuurders, inclusief de Koning, werden beschouwd als dienaren vande burgers. Want het product dat de staat te bieden heeft, isdienstbaarheid aan het algemeen belang.”
2400 jaar oude adviezen blijven actueel
“Onze politici roepen dat globalisatie en ondernemerschaptegen het licht van de economische crisis belangrijk zijn, maarreflecteren onvoldoende op de wijze lessen van landen dieogenschijnlijk gemakkelijk door de crisis heen rollen. Door dit tedoen en bijvoorbeeld de adviezen van Kautilya, 2400 jaar geledengeformuleerd, te bestuderen zal een leefbaar Nederland kunnenontstaan. Niet alleen voor de komende vier jaar maar ook voornieuwe generaties. De adviezen van Kautilya zullen ook over 2400jaar nog altijd actueel zijn.”
