Einstein getest door ruimteknipoog
De net ontdekte pulsar J1749 is een snel roterendeneutronenster, het overblijfsel van een ingestorte zware ster dieooit als supernova is ontploft. Neutronensterren zijn anderhalfkeer zo zwaar als de zon. En dat terwijl ze een diameter hebben vanslechts 15 tot 20 kilometer. Tijdens de één week durendeuitbarsting van deze pulsar waren er drie perioden van 36 minutenwaarin de röntgen-emissie van J1749 voor korte tijd verdween. Elkevan deze verduisteringen vond plaats op het moment dat deneutronenster achter de normale ster in het systeem langsging.
“Dit is een fantastisch resultaat”, zegt Diego Altamirano(UvA). “We kennen slechts 13 neutronensterren die meer dan 100 keerper seconde om hun as draaien, en dit is de eerste die ookeclipseert. We kunnen nu de grootte en massa van de begeleidendester met ongeëvenaarde nauwkeurigheid vaststellen.” De astronomenleidden af dat de ster 60-80% van de massa van de zon heeft. “Hijwordt steeds een beetje lichter, doordat de neutronenster hem metzijn extreme zwaartekracht langzaam opeet”, aldus Altamirano.
Met zeer nauwkeurige metingen aan de röntgen-pulsen vlak voor enna een bedekking van de ster kan ook een van de tests vanEinsteins Algemene Relativiteitstherorie worden gedaan: detijdvertraging van Shapiro. Een van de consequenties vanrelativiteit is dat een signaal een heel kleine tijdvertraging laatzien als het zeer dicht langs een zwaar object beweegt. Devertraging wordt voor J1749 voorspeld op 21 microseconden, 10.000keer zo snel als een knipoog.
