Onderwijs en onderzoek onder druk in Europa

Nieuws | de redactie

18 augustus 2010 | De EU loopt fors achter op de USA en Japan als het gaat om kennisinvesteringen. Opmerkelijk dus dat de Ministers van Financiën van de EU nu voorstellen honderden miljoenen te bezuinigen op onderwijs en onderzoek. In gesprek met ScienceGuide zegt Neelie Kroes dat het nu aan het bedrijfsleven is om te investeren. “We kunnen in deze krappe financiële tijden absoluut niet aan subsidieraces beginnen.”

Het Europees Parlement moet in oktober nog wel akkoord gaan metde bezuinigingsvoorstellen van de Raad van Ministers van Financiën,maar de toon lijkt gezet in Europa. In totaal wordt er door de Raadvoorgesteld om ruim 4 miljard euro te snijdenin de EU-begroting.

Onderwijs en onderzoek komen er niet zonder kleerscheuren vanaf.Het mes gaat onder andere in onderzoeksprogramma KP7, ErasmusMundus en in het Leven lang leren programma. Nederland heeftoverigens tegen het bezuinigingsvoorstel gestemd in de Raad.

Beter vermarkten

De EU wil de concurrentiestrijd aangaan op R&Dterrein met de USA en Japan, maar investeert slechts 1,8% vanhet BNP in R&D, tegenover 2,7% in de USA en 3,2% in Japan. Hetdoel van de EU2020 strategie is om in de EU te komen tot 3% BNPinvesteringen in R&D.

Het leeuwendeel hiervan moet door het bedrijfsleven wordenopgebracht, vindt de Eurocommissaris. De EU is niet langer in staatof ook voornemens het goede voorbeeld te geven door middel van hetverstrekken van subsidies aan bedrijven, om hen die richting op tekrijgen. Kroes vertelt ScienceGuide waarom en wat ervolgens haar nu juist wel moet gebeuren. 

De financiële en economische crisis raakt ook de R&D sector inEuropa. Het European Space Agency (ESA) ondervond dit al en ook het budget van deInternational Thermonuclear Experimental Reactor (ITER)werd gekort. Volgens Kroes is het nu tijd dat hetbedrijfsleven zich committeert aan R&D investeringen. “In dezekrappe financiële tijden kunnen we absoluut niet aan subsidieracesbeginnen,” met andere landen en werelddelen, zo stelt zij, gelet opde financiële perikelen van de Europese landen.

In plaats van extra subsidies wil Kroes voorwaarden gaan scheppenvoor bedrijven. “Er bestaat consensus over in Brussel dat Europaniet goed is in het vermarkten van -wetenschappelijke-onderzoeksresultaten. We moeten daarom eerst hetondernemingsklimaat in de EU verbeteren.” 

Investeringsgat 

Kroes analyseert in dit verband dat er sprake is van “eeninvesteringsgat in Europa en dat is gerelateerd aan driekernproblemen.”  Zij noemt daarbij de volgende drie zwakkeplekken in het bijzonder: “Weak and dispersed public R&Deffort, market fragmentation and dispersion of financing and slowuptake of ICT-based innovations.”

Haar recent uitgebrachte ‘Digitale Agenda voor Europa’ heeftdaarom drie actielijnen om met name ook deze problemen aan tepakken, onderstreept zij. Deze zijn:

1] Increasing the public spending and leveraging more privateinvestment through the strategic use of pre-commercialprocurement,  public-private partnerships, better use ofstructural funds.

2] Reinforcing the coordination and pooling of resources withMember States and industry, putting greater focus on demand- anduser- driven partnerships in support of ICT research andInnovation. 

3] Supporting industry-led initiatives aiming at standards andopen platforms for new products and services. These include theKETS designed to bring together stakeholders around common researchagendas in areas such as Micro- and nanoelectronics, Nanotechnologyand Photonics.

TNO-chef in adviesclub

Kroes heeft samen met R&D Eurocommissaris Geoghegan-Quinn een High Level Groupgeinstalleerd op het gebied van Key Enabling Technologies. KeyEnabling Technologies (KET), zoals de hier genoemde terreinen.Nanotechnologie, biotechnologie en fotonen noemt Kroes “van hetgrootste belang voor de industriële toekomst van de EU”.

De High Level Group, met daarin onder meerTNO-chef Jan Mengelers, moet in 2011 met een advies komen hoe hetondernemersklimaat in de EU op het gebied van KET verbeterd kanworden. Kroes had bij de start voor deze High Level Group eenscherpe boodschap. Een opsomming van wensen om meer subsidies ofandere middelen van de EU vindt zij geen adequate, inhoudelijkeinbreng. “For having that message repeated we would not need theHigh Level Group.”

Haar betoog tegenover de nieuwe adviesclub was derhalve:”This High Level Group cannot just be about industrial playerstelling the EU, and the member states, that they need more taxbreaks, subsidies etc. For having that message repeated we wouldnot need the High Level Group – companies will continue to pitchthis to their various interlocutors at national and regionallevels. Rather it is about measures that both can be taken at EUlevel and that improve the fundamental conditions for thesecompanies to do business in Europe.”