Leiders en volgers

Nieuws | de redactie

9 september 2010 | Waarom sluiten sommige jongeren zich aan bij terroristische groeperingen? Waarom hebben we een voorkeur voor lange mannen als leider? Dit soort kwesties zouden we moeten bekijken vanuit een evolutionair perspectief vindt hoogleraar psychologie Mark van Vugt (VU). Onze voorouders hanteerden namelijk leiderschapsstructuren die nog steeds in ons brein geprogrammeerd staan.

In zijn boek Selected: Why some people lead, why othersfollow, and why it matters beschrijft hij met Anjana Ahujadeze structuren. In plaats van één leider aan te wijzen voor allegevallen, hadden onze voorouders per situatie verschillendeleiders. En zocht een expert op dat betrokken gebied. Zo kon eengroep de ene leider volgen bij het jagen, en een andere leider ingeval van oorlog, ziekte, of een andere omstandigheid.

Dit alles veranderde met de komst van de landbouw, die de schaalen complexiteit van gemeenschappen drastisch deed veranderen.Daarmee namen de macht en het machtsmisbruik van leiders toe. Hetmenselijk brein is echter nog steeds ingesteld op deze kleinegroepen met hun verschillende informele leiders en democratischestructuren, zo beschrijven Ahuja en Van Vugt.

Onze psychologie blijft toegespitst op de groepsdynamica vangroepen van ongeveer 150 leden. Zo kent men elkaar nogbij naam in de groep. Dat verschilt dus van dehiërarchieën van grote populaties zoals we die nu kennen inorganisaties en politieke systemen. De auteurs doen op basis vanwetenschappelijke kennis en inzichten aanbevelingen voor een goedeinvulling van leiderschap: praktische suggesties die zeker demoeite waard zijn voor bijvoorbeeld leiders werkzaam inbedrijfsleven, sport, cultuur of overheid.