ELI knokt met OCW
Valley’s en brainports
Belangrijkste punt van strijd vormt de lijn in het Regeerakkoorddat de geldstromen voor innovatie via ELI gecoördineerd moetenworden. Daarbij wordt een reeks specifieke initiatieven enactiviteiten genoemd, in het bijzonder ook wat betreft de regionalezwaartepunten, valley’s en brainports. Tevens bevat het akkoordpassages waaruit blijkt dat grote investeringskoepels op hetterrein van kennis en innovatie nadrukkelijker zullen wordenaangestuurd vanuit ELI. AgentschapNL, NWO en KNAW worden ookgezamenlijk financieel aangepakt, in het bijzonder doorherschikking van middelen.
De greep van ELI op het gehele beleidsterrein van wetenschap enonderzoeksbeleid, R&D en innovatie komt het meest pregnant totuitdrukking in de vorming van een nieuw onderdeel binnen derijksbegroting. In de zogeheten Homogene groep EconomischeTopgebieden moeten de geldstromen op dit gebied, inclusief die rondexportbevordering, in een beleidshand bijeen worden gebracht. Dieene hand is natuurlijk die van de vice-premier en minister van ELI.Zou er dus in aanvulling op het Regeerakkoord een Kennis- enInnovatieraad komen dan zal zo’n raad zich grotendeels moetenrichten op het domein van die homogene groep.
Loyaliteit als nadeel
De kansen van OCW om zich in zich in deze wervelwind enherinrichting van departementen als kennisministerie te handhavenworden door twee factoren verminderd. Ten eerste moet hetdepartement bovenproportioneel afslanken en inkrimpen zodat deoverdracht van beleidsterreinen en directies naar andereministeries – zoals ELI – onvermijdelijk lijkt. De tweede factor isstrikt partijpolitiek. Op drie ministeries die hier van belang zijnzullen CDA bewindslieden worden benoemd: ELI, OCW én Financiën. Ditkan onverwachte consequenties hebben.
De CDA minister van OCW zal in de aanstaande zeer kwetsbarecoalitie met haar collega-partijgenoten alle zeilen moetenbijzetten om de politieke positie van haar partij na de desastreuzenederlaag van 9 juni overeind te houden. Een snelle deconfiture vanhet kabinet Rutte-Verhagen is voor beide voorlieden uiterstriskant. De onderwijsminister zal dus de vice-premier op ELI zeerloyaal zijn. Ook om de interne coherentie en eensgezindheid binnenhun partij waar mogelijk te versterken.
Snijden zonder verdoving inCultuur
Deze drang tot loyaliteit en eensgezindheid zal ook de relatieOCW-Financiën kenmerken. Geleid door vice-mp Verhagen op ELI zullendie twee ministers er alles aan doen om niet tegen elkaaruitgespeeld te worden door PVV en VVD binnen de machtsbalans in huncoalitie, en al helemaal niet vanuit de oppositie in de TweedeKamer. OCW zal derhalve zijn bijdrage aan de ruim 6 miljardbezuinigingen op overheidsorganisaties ten volle moetenrealiseren.
Meest pijnlijk in dit verband is de opdracht van OCW devolstrekt onberedeneerde aanslag op het cultuurbudget door tevoeren. In het bijzonder de 30 miljoen bezuiniging op hetMuziekcentrum voor de Omroep (MCO) wordt nu al internationaal alseen catastrofe beschouwd. Het opheffen van het MCO betekentbijvoorbeeld concreet dat het Koninklijk Concertgebouworkest geenMahler-cyclus meer zal kunnen uitvoeren vanwege de opheffing vanhet Groot Omroepkoor. “Oh Mensch! Gib acht! Was spricht die tiefeMitternacht?,” zoals de sombere mezzosopraan
