Kennisdenker nummer 1 uit Azië
“No clue heeft men en dat terwijl de Europese Unie de grootsteprestatie is uit de wereldgeschiedenis. Remarkable! U kent geendreiging meer onder elkaar en u heeft geen uitzicht meer opgewelddadig conflict. Dat is een ongekende prestatie.”
Irresistible Shift
Mahbubani is de zoon van vluchtelingen uit de provincie Sindh, hettoneel van bloedbaden na de scheuring van Pakistan en India. Dezeasielzoeker werd in Singapore de chef van de buitenlandse dienst enéén van de invloedrijkste diplomaten van Azië. Nu is hij ‘dean’ vande Lee Kuan Yew School of Public Policy aan de NationaleUniversiteit van singapore. Zijn boek The New AsianHemisphere: The Irresistible Shift of Global Power to the Eastwakkerde wereldwijd het debat over de opkomst van ‘Het Oosten’aan.
Een lezing aan de HAN in december 2008 vormde de reden voorzijn gesprek met ScienceGuide over Obama, DengXiaoping, Abdul Kalam en over de macht van het onderwijs. Ab vander Touw reageert daar op, in het voortraject van’Meet the Future’, op 18 november in Den Haag.
Uw boek schokt, het provoceert. Men zegt dat u stelt datdemocratie en rechtsstaat helemaal niet zo wezenlijk zijn voor detotstandkoming van een succesvol land. Dat u de Westersesamenleving als ten dode hebt opgeschreven en deze een beetjeuitlacht.
De grote Amerikaanse kranten willen mijn boek niet recenseren. Datis een ‘telling example’ van de attitude die in de Westerseintellectuele kring heerst. Het boek verstoort de incestueuzedialoog die door bladen en media in stand wordt gehouden.
Het kan ook zijn dat uw boek als een soort ‘nouveau-riche’oprisping wordt opgevat. Als het soort gebaar waar ook Russischemiljardairs gek op zijn. Die kopen een voetbalclub of eensupermodel om te laten zien dat ze het Westen de baas zijn, maarverder weinig stijl of klasse bezitten…
Nee toch…het is de arrogantie van het Westen die mijn scherpteuitlokt, dat incestueuze in het politieke en intellectuelediscours. De pretentie bijvoorbeeld dat de analyses en conclusiesvan Westerse denkers per definitie universeel zijn. V.S. Naipaul,Francis Fukuyama, dat soort auteurs heeft daar een handje van. Diepretenderen dat de wereld maar één verhaal kent, ‘only onenarrative that counts.’
De scherpte van mijn verhaal heeft daarmee te maken, omdat men inhet Westen ook nog denkt dat het een ‘open mind’ heeft. Maar deintellectuelen hebben ‘absolutely no clue’ over het denken en deontwikkelingen in Azië. Ze kunnen zich gewoon geen ander paradigmavoorstellen dan hun eigen denkraam. Ze snappen niet dat allekleuren van het denken van mensen ‘shades of gray’ zijn.
Grote leider Deng
Wat is voor u dan de kern van het alternatieve ‘narrative’vanuit Azië?
Pragmatisme, regionaal durven samenwerken, elkaar accepteren, naarelkaar toegroeien daarin, ‘the amazing hunger to learn.’
Weet u, de grootste leider uit de geschiedenis is voor mij DengXiaoping. Die bevrijdde het verarmde China van honger,burgeroorlogen en een universele pretentie, ideologisch. Honderdenmiljoenen mensen zijn binnen één generatie van armoede en ellendeopgetild naar welvaartsgroei, meer openheid, nieuwe economie. Dengzei dat het hem niet uitmaakte of een kat wit is of zwart, als hijmaar muizen vangt. Nu willen alle Chinezen en de overige Aziatendit: een modern, veilig middenklasse bestaan. Net als Europeanenleven, dat is de droom, ‘our narrative.’ Democratie komt daarvanzelf achteraan, stap voor stap. Dat leg je niet op.
Grote leiders als Deng bieden vaak als eerste een doorbraak in deeconomische en politieke stelsels van verdeling en macht in hunland. In Azië gaan gelukkig steeds meer landen leren van elkaar indit opzicht. Kijk maar hoe Vietnam na vreselijke oorlogsjaren vanDeng ging leren, hoe Zuid-Korea van Japan ging leren. Dat leren vanelkaar is een vorm van good governance geworden. Waar dat nietgebeurt, de Filippijnen en Noord-Korea, zie je de armoede, dedramatische gevolgen.
Die manier van denken en werken is in Europa na 1945 doormensen als Jean Monnet en Konrad Adenauer na schade en schande ookontwikkeld en doorgezet. Is die analogie, bijvoorbeeld in uw werk,bewust?
Dat is nu juist mijn goede nieuws! In de recensies wordt dit nietgenoteerd, lijkt het wel. Azië wil jullie repliceren, nietdomineren. De absorptie van Westerse waarden maakt de opkomst vanons werelddeel pas mogelijk. De Europese Unie is ‘a remarkableachievement. Its culture of peace is the pinnacle of humancivilization.’ Iedereen wil dit nastreven en naijveren!
Voor de Aziatische ‘narrative’ is daarom het leren samenwerken enelkaar daarin accepteren een kernpunt. De ASEAN heeft daar hetvoortouw in en het is zeker zo’n voorbeeld van succes als de EU.Het omvat 10 landen, van zeer groot tot zeer klein, met een bredereeks van ideologische, religieuze en sociaal-culturelemodellen.
Zover is Europa nog niet. Als je zo’n succes bent en je durftTurkije nog niet toe te laten nadat het al ruim 30 jaar op de deurklopt…De Europese mindset begrijp ik best: men vreest voor eenTrojaans paard van de Islam. Daarom is men zo terughoudend naarzijn directe buren aan de overkant van de Middellandse Zee.
Sarkozy heeft die Mediterrane Unie wel weer hoog op de agendawillen krijgen.
‘Oh, but that’s all talk and no action.’ Europa stuit op haargrenzen van verdieping en zal zich veel meer buiten deoorspronkelijke grenen moeten durven bewegen. Dus moeten lerenwerken met andere culturen, leren how to leave your comfortzones.’
Europa zal pijnlijke aanpassingen aan de nieuwe machtverhoudingenin de wereld niet kunnen ontwijken. Zal het de uitbreiding van G8naar een G20 blijvend accepteren? Zal het de ASEAN-EU conferentieseindelijk eens benutten voor een serieuze ontwikkeling vanpartnership? Die hadden we al decennia, maar waarom gebeurt daarniets mee?
Ondewijs is een explosie
Waar ziet u de beste aanknopingspunten voor zo’n partnerschap?Zijn hoger onderwijs en wetenschapsbeoefening daar niet zeergeschikt voor?
Ja! Daar is nu al tweebaansverkeer ontstaan tussen ons. Deuniversitaire partnerships ontplooien dit. Azië had de meestemensen op Aarde en ook de meeste armen. Dus hadden wij ‘the largestpool of unused brainpower in the world.’ Feodale verhoudingen enkastenstelsels hielden dit in stand. ‘Birth was destiny’, zoals inhet Europa voor 1800. Hierin is nu een aardverschuiving gaande.Kijk bijvoorbeeld naar de sociale- en onderwijshervormingen inIndia. Daar breekt in een land van 1,2 miljoen inwoners eenmeritocratie door.
Onderwijs is een explosie in Azië, ‘the hunger to learn isamazing.’ Als die onbenutte hersenen het Westerse onderwijs modelen -niveau ontmoeten is de ‘take-off’ ongekend. Ook voor mij is deschaal waarin de toegang tot het hoger onderwijs expandeert eengigantische ervaring. Je moet het zelf meemaken om het te kunnenbevatten en te vertellen. Het zorgt voor een onstuitbaar gewordenopmars van moderniteit en openheid, ook binnen China en Indiazelf.
Waarom denkt u anders dat de ‘Provost’ van Harvard onlangs bij mijop bezoek kwam in Singapore? Die wilde met eigen ogen zien hoe deaardverschuiving in de beheersing van bètatechniek op wereldschaalzich voltrekt. De synergie die Europa en India, maar ook Europa enChina, kunnen bereiken is zeer krachtig. De Chinezen denken’that they have a lot to learn from Europe. It will take another100 years to develop and to learn, they so themselves.’
Tegelijkertijd moet u beseffen dat de jongeren in Azië een enormeomslag in hun denken ondergaan. Als ik 40 jaar geleden in India zeidat ze een supermacht konden worden, zeiden ze: ‘we, a superpower?’Nu zegt iedereen ‘the future belongs to us. Europa vinden ze welinteressant, ‘daar gaan we heen om de oudheden en de musea tebekijken.’
Hussein, president van de USA
Dat beseft men hier nog nauwelijks. Toen de ‘vader desvaderlands’ van India als kennisland, de ruimtevaartpionier,staatspresident
Dat verhaal moet u aan iedereen vertellen! Dat is zo veelzeggend.De intellectuelen in de USA en Europa hebben geen idee. Kalam komtin mijn boek natuurlijk aan de orde, dat is een groot man.
Ook in de islamitische wereld zien we nu de initiatieven, op deschaal als die Kalam in gang heeft gezet, opkomen. Daar zien ze watbij ons in Zuidoost-Azië mogelijk is. Koning Abdallah zet 20miljard in voor de ontwikkeling van hoger onderwijs inSaoedi-Arabie plus 10 miljard daarbovenop voor nieuwekennisfaciliteiten, zoals zijn ‘King Abdallah University ofTechnology’. Heel bewust breekt hij de conservatieve denk- enleefwereld daarmee open nu.
We zien dit overal in Azië: een modernisering door het hogeronderwijs in combinatie met het accent op de eigen cultuur. Deovergrote meerderheid van de moslims wil wat wij willen. Ze willeneen leven zoals wij hier samen bij elkaar zitten. Daar moet de EUop in durven spelen met jullie voorbeeld van een ‘culture ofpeace’, levensstandaard en onderwijs voor iedereen.
De kloof met de Islam
De kloof met de Islam is het moeilijkste punt in onze wereld. Indiaen Pakistan vormen een groot risico met hun spanningen, met hunatoombommen. ‘Pakistan is a liability’ voor het Westen nadat men erin de Koude Oorlog het regime en de Mujahideen had opgejut. HetWesten heeft toen wel de madrassa’s van de Taliban-aanhangersbetaald, maar er niet voor gezorgd dat het land goede, hoogwaardigescholen kreeg. Daar hebben we nog eens een paradox bij de kop,hè?
Europa en ons hoger onderwijs hebben hier dus grote kansen ombij te dragen aan een vreedzame ontwikkeling en nieuwe welvaart.Heeft de USA die nu ook na de verkiezing van Obama?
De impact daarvan is zeer positief. Het verschil in symboliek, inhet beeld van Amerika, is enorm. Denkt u zich de jongeren ingrote moslimlanden eens in: ‘een jongeman die Hussein heet wordtgekozen tot president van de USA? Eentje die bij ons zelfs op delagere school heeft gezeten? En ik kan hier in mijn eigen land,mijn eigen wereld, niet eens vrij kiezen of gekozen worden!’
Maar goed, het zal uiteindelijk gaan om de daden van de nieuwepresident. Wat zal hij bijvoorbeeld gaan doen met hetMidden-Oosten? Dat is toch wat straks aan het eind van de rittelt.
Wilt u zelf Mahbubani horen en zien spreken en in debatover zijn uitdagende visie op kennis, wetenschap en technologie, deIslam en de opkomst van Azië: kom naar ‘de
