Rutte hervormt en vergeet Hoger Onderwijs

Nieuws | de redactie
8 november 2010 | In januari 2011 komt het kabinet met concrete uitwerkingen van 17 ambitieuze hervormingsplannen. Vier daarvan moeten door OCW verwezenlijkt worden, drie ervan raken direct het HO.

Gestoken door de kritiek over het passieve, behoudende beeld vanhet regeer/gedoogakkoord heeft de premier een overzicht van ingrijpende voorstellen van zijnnieuwe coalitie opgesteld. Hij meldt de Kamer dat hij nog in hetbegin van 2011 met 17 hervormingen concreet aan de slag gaat. Datbetreft dan diepgaander ambities dan het roken in kleine café’s ofde 130 op stukjes autobaan.

OCW doet kwart

Voor vier van de zeventien -bijna 25% dus- moet OCW tekenen:
-de omslag in het cultuurbeleid
-de omslag in het mediabeleid
-de invoering van een sociaal leenstelsel in de masterfase HO
-de prestatiebeloning van docenten.

Eén slechts dus in de portefeuille van minister Van Bijsterveldt(media) en drie in die van staatssecretaris Zijlstra.

Drie hiervan raken het HO direct:

–Het redesign van het cultuurbeleid zalnadrukkelijk onder de invloed staan van het rapport-Dijkgraaf overde toekomst van de kunstopleidingen. En zou OCW dit er nietadequaat bij weten te betrekken, dan zalhet regieorgaan op ditterrein onder leiding van oud-Cultuurminister Brinkman daar welvoorweten te zorgen.

–Het leenstelsel voor masterstudenten zal vele haken en ogenkennen en vooral de universiteiten hoofdbrekens bezorgen. Het zorgtin elk geval voor een aanzienlijke complicatie van deSF-regelgeving en bureaucratie, en dat voor een beperkte groeponder de 600.000 HO-deelnemers. De studentenbonden zullen die extraoverdaad aan ambtelijk gedoe de bewindslieden met satanischgenoegen onder de neus willen wrijven en de Kamer voorzien van veelammunitie uit incidenten op dat terrein. 

Maar een onvoorzien element speelt hier nu nog doorheen: depromotie van het leraarschap. Als deKamer in grote meerderheid -nu al VVD, PvdA, SP en GL- ‘elkemeester een master’ als kwaliteitsnorm omarmt, dan wordt hetdocentschap van PO tot en met HBO een kostbaar risico voor destudent. de lerarensalarissen zullen de facto een flinke klapkrijgen, omdat elke juf en meester een dure studielening zal moetenafbetalen die bij de norm van een bachelordiploma nog beperktblijft.

Het uitzonderen van de lerarenopleidingen bij het sociaalleenstelsel opent echter ook een doos van Pandora. Waarom niet deimmers ook zeer schaarse bèta’s of verplegenden en verzorgenden,bijvoorbeeld? Het CDA en de PVV hebben in hun programma’s geensteun voor zulke leenstelsels opgenomen en zullen dusde verleidingvan zulke uitzonderingsregelingen moeilijk kunnen enwillenweerstaan.

–De prestatiebeloning voor docenten belooft net zo’n pot metpieren tezijn. Want deze kan niet gefinancieerd worden uit eenmeerjarige nullijn voor de ambtelijke salarissen. Tenzij OCW eldersin het onderwijs de beloning navenant verlagen zou. Ook kan hetniet uit de ‘Rinnooy Kan’ salarisverhoging, want deze is doorminister Plasterk feitelijk al uitgegeven aan een generieke opslagvoor elke docent over de komende 20 jaar. Ongeacht prestatie,levenlangleren en dergelijke inzetnormeringen.

Donner eerst

Dus zullen de bewindslieden de beperkte loonruimte moetenherschikken in een akkoord met bonden en koepels van werkgevers:iedereen iets minder meer, sommigen meer meer. Maar dat lukt pasnadat minister Donner zijn 6 miljard euro besparing op decollectieve sector heeft weten terealiseren, zo zullenschatkistbewaarder De Jager en hij eisen. Anders lekt het bespaardegeld via hun partijgenoot Van Bijsterveldt al weer weg voordat zijhun heroische taak vervuld hebben.

Bonden en koepels zullen dan ook op hun handen gaan zitten -wachtend tot zij geschoren zijn – en tussentijds melden dat debestaande CAO’s allang prestatiebeloning kennen. Dat bleek alzonneklaar tijdens het debat ‘Meesterschap’ op 1 november vanScienceGuide en de 5 educatieve faculteiten in het HBO.

Vergeten visie

Rutte noemt ook sommige hervormingen niet als zelfstandigebeleidsdoelen. Met name de uitvoering van het rapport-Veerman niet.Dat is een secundair punt bij de SF-ingreep, zo blijkt. Het isdus geen grote hervormingspiste waar OCW eer mee denkt in teleggen, blijkbaar. De scepsis van de premier tegenover ‘de herenvan het kartel’ uit VSNU en HBO-raad was al bekend uit zijn tijdals OCW-bewindsman. Of heeft OCW zelf de la al gevonden waarVeerman in verdwijnen gaat, zoals de oud-WUR-chef enoud-minister al gekscherend vermoedde in zijn gesprekmet ScienceGuide?

Een andere mogelijkheid is zeker zo interessant: de premier is deenige die begrepen heeft wat Roel in’t Veld zei op de dag van depresentatie van het rapport-Veerman. Hij adviseerde het hogeronderwijs nu niet meteen het rapport te omhelzen en toe te juichen.De auctor intellectualis van de HOAK-nota riep op eerst eens goedna te denken over de inhoud van het stuk en over wat dehogescholen, universiteiten en studenten zelf eigenlijk willenals  toekomstig profiel en beleid vanuit OCW.

Veerman viel hem in september post factum bij, want hijbetreurde achteraf eigenlijk wel dat de instellingen zijnadvies direct omarmden en een inhoudelijk debat vanwege deaankomende kabinetsformatie liever vermeden. Het zou zo maarkunnen, dat Rutte deze denklijn deelt en derhalve nu afzietvan een al te vlotte vermelding van de implementatie van ‘Veerman’in zijn lijst van 17. 

Overigens is het met het historisch bewustzijn van OCW toch al nietgoed gesteld, lijkt het. De laatste fundamentele hervorming van hetHO en HO-beleid heeft men in 2010 niet herdacht. Het institutionelegeheugen lijkt er verdwenen. De inspiratie ook vanuit de in 1985verschenen HOAK-nota – precies 25 jaren her – lijkt verdampt.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK