Twee voor de prijs van een
Hoog op de agenda
Vanaf dit jaar is het in Nederland wettelijk mogelijk gewordenjoint degrees aan te gaan, zowel nationaal als internationaal.Betekent dit nu dat het daarmee ook ineens makkelijk wordt om totinternationale joint degree programma’s over te gaan? Hoe staat deontwikkeling van joint degrees er internationaal voor? Wat zijn detrends en hoe verhouden joint degrees zich tot double degreeprogramma’s? Welke zijn de obstakels en wat zijn demogelijkheden?
Joint en double degree programma’s zijn de afgelopen jaren eenerg populair onderwerp in het internationale hoger onderwijs. Hetis de kern van de doelstelling ‘Europese Dimensie’ in het Bolognaproces en daarmee een belangrijk thema op weg naar de EuropeseHoger Onderwijs Ruimte. In programma’s als Erasmus Mundus wordt deontwikkeling van joint degrees als een belangrijke vereistegezien. Ook elders in de wereld staan joint en double degrees,gestimuleerd door deze Europese prioriteit, hoog op de agenda.
Gezamenlijk, dubbel of gecombineerd?
Belangrijk is om een onderscheid te maken tussen ‘programma’ en’kwalificatie’. In veel teksten (inclusief EUA) en zelfsprogramma’s (EU-US Atlantis bijv. ) worden programma enkwalificatie door elkaar gebruikt, terwijl de verschillenfundamenteel zijn. Dat kan mede een verklaring zijn voor hetrelatief hoge percentage joint degree programma’s dat wordt genoemddoor instellingen.
Voor de helderheid is het zinvol om de volgende termen endaaraan gelieerde programma’s te onderscheiden:
– Joint of Gemeenschappelijke Programma’s:
Dit zijn programma’s waarbij twee of meer partners samen eenonderwijs programma verzorgen, zonder dat er sprake is van eengemeenschappelijke of meervoudige kwalificatie.
Of één van de partners verleent namens de partners een graad aande deelnemers (voorbeeld MSc Occupational therapy HvA), of destudent ontvangt een kwalificatie van de instelling waar hij/zij isingeschreven (meest voorkomend).
– Joint Degree Programma’s:
Een programma dat één gemeenschappelijke kwalificatie toekent opbasis van voltooiing van de door de partners vastgesteldeprogrammatische vereisten. Er is geen sprake van extrastudiebelasting en er vindt vaak mobiliteit van studenten en/ofdocenten, afstandsonderwijs, en/of gemeenschappelijke(afstudeer)projecten plaats, maar dat is op zich geen vereiste. Kernpunt is de complementariteit van expertise en onderwijsen onderzoek cultuur van de partners.
Het merendeel van joint degree programma’s vindt plaats binneneen en hetzelfde land tussen instellingen, hetgeen mede eenverklaring kan zijn voor het grote aantal van dit soort programma’sin Afrika en het Midden-Oosten.
– Double of Multiple Degree Programma’s:
Een programma dat twee individuele kwalificaties op gelijkniveau verstrekt na voltooiing van de gemeenschappelijkeprogramma-vereisten van de twee partner instellingen. Een MultipleDegree programma is in essentie hetzelfde als een double degreeprogramma maar omvat meer dan twee kwalificaties en partners.
Kernpunt is ook hier de complementariteit van expertise enonderwijs en onderzoek cultuur van de partner(s). De duur van destudie zou in principe langer moeten zijn dan die van een programmamet een eenvoudige kwalificatie. De werkelijkheid leert dat ditprincipe nagenoeg nimmer wordt uitgevoerd: daarmee wordt hetadagium van de marktkoopman “twee voor de prijs van één”ten onrechte tot academische standaard verheven.
– Combined Degree Programma’s:
Een programma dat twee verschillende kwalificaties op elkaaropvolgende niveaus verstrekt, gebaseerd op de voltooiing van devereisten als door de partners gesteld. De periode van studie isover het algemeen langer dan voor een eenvoudige kwalificatie maarkorter dan voor de twee kwalificaties bij elkaar opgeteld.Doorstroom programma’s HBO-WO kunnen onder deze categorie geplaatstworden. Ook internationaal zijn er voorbeelden van dergelijke’combined degree programma’s’.
Obstakels
In Europa zijn joint degree programma’s als gezegd wettelijkmogelijk in veel landen, maar dat is vooral gebaseerd op nationale joint degrees. Internationaal lijkt het daarmee wettelijkook mogelijk (bijvoorbeeld Vlaanderen), maar andere obstakelsbelemmeren dat in de praktijk vaak.
Italië, Engeland en sinds kort Nederland kennen wettelijkeregelingen die (inter)nationale joint degrees mogelijk maken. In de Verenigde Staten verschilt het per staat en zelfs perinstelling. Erkenning is nog een belangrijk obstakel.De Lissabon Conventie is de enige van de zesUNESCO conventies die joint degrees van twee bonafide instellingenerkent.
De volledige bijdrage van Hans de Wit, waarin hij onder meer ingaatop de verschillen tussen Europa en de VS en internationale trendsin joint en double degrees, leest u
