200 jaar Frans Liszt

Nieuws | de redactie

20 december 2010 | De Michael Jackson van de 19e eeuw, de lekepriester met adellijke minnaressen in heel Europa, de schoonvader van Richard Wagner, de Hongaarse klavierleeuw, de wilde componist, dirigent en leraar. Franz Liszt wordt in 2011 wereldwijd gevierd, 200 jaar na zijn geboorte. Centraal punt is het Duitse Weimar, waar hij vanaf 1842 Hofkapelmeester was en decennia woonde.

In Weimar wordt een grote tentoonstelling ingericht over Liszt: “EinEuropäer in Weimar.” Daarin worden zelfs restauraties van zijnmeest legendarische piano’s onthuld. Want als oprichter van de’Allgemeiner Deutscher Musikverein’ heeft de Hongaar en ParijzenaarLiszt ook enorme betekenis voor de Duitse muziekcultuur gehad. Alsleermeester van de sterdirigent Hans von Bülow, jonge componistenen solisten werd Liszt de vader van de Neudeutsche Schule in deklassieke muziek.

Rockstar, klavierleeuw ensalonfavoriet

Maar in de jaren 1830-1840, de Biedermeier tijd, was hij vooralde rockstar van Europa. Vanuit Parijs – waar andersdestijds – trok hij op tournee als pianovirtuoos en stersolistlangs alle concertzalen en de salons van de verlichte adel,koningshoven en literaire dames van allure. Het leverde hem bij dechique schrijfster Marie d’Agoult een dochter op, Cosima.

Muzikale vernieuwing en heftige controverses verbonden Liszt inParijs en Weimar met collega-componist Richard Wagner. Hij wasvurig voorvechter van Wagners muziek en kreeg voor elkaar dat hijin 1850 diens eerste vernieuwende meesterwerk, de opera Lohengrin,in wereldpremière kon dirigeren in Weimar. En dat terwijl Wagnerdoor de geheime politie gezocht werd wegens revolutionaireactiviteiten en sowieso door vele schuldeisers.

Zedenschandaal en vrome muziek

Zo werd de tot abbé gewijde Liszt ook nog schoonvader van deoperacomponist. Dochter Cosima kreeg onechtelijke kinderen vanWagner, terwijl zij getrouwd was met muziekleerling enLiszt-favoriet Hans van Bülow. Toen dit uitkwam, smulde heel Europavan het schandaal. Cosima werd na Wagners dood in 1883 wel de bazinen ‘Hohe Frau’ van het festival in Bayreuth, waar haar vader bijhaar in woonde.

Lekepriester Liszt was inde decennia daarvoor componist gewordenvan vele religieuze werken, ‘Pélérinages’ voor het klavier enorgelmuziek. Bij de 800e verjaardag van de Wartburg dirigeerde hijzijn ‘Legende von der Heiligen Elisabeth’ over de prinses die daarverdreven werd en onder de armen ging leven. Tot vandaag is hetwerk van Liszt een van de standaarden voor elke pianist. Wie zijnextreem virtuoze, soms ongeremde en soms zeer ingetogen muziek kanvertellen, die telt mee. Kijk en luister hier naar Evgeni Kissin, bijvoorbeeld.