Oerknal dichterbij dan ooit
De energie die de zware atomen bij de ‘namaak van de oerknal inde rotsen rond Genève meekrijgen, is bijna 14 keer zoveel als totvoor kort mogelijk was en brengt de onderzoekers zo bijde situatie enkele microseconden na de oerknal. Door kernenvan loodatomen met deze hoge energie op elkaar te schieten, wordteen plasma gemaakt dat bestaat uit dicht op elkaar gepakteelementaire deeltjes. Enkele weken geleden werden met deALICE-detector de eerste metingen gedaan naar de eigenschappen vandit snel uitzettende plasma.
In de versneller botsen de deeltjes nooit helemaal recht op elkaar.Hierdoor heeft de richting waarin het plasma bij deze kleineoerknal uitzet een voorkeur. Door deze voorkeursrichting (dezogenaamde elliptic flow) te meten, kan worden bepaaldhoeveel het plasma uitzet.
Weerligging van alle theorieën over plasmagedrag
De onderzoekers laten nu bij zware atomen zien dat heteffect van de elliptic flow nog sterker is dan bij botsingen metlagere energieën. Hoofdauteur prof. Raimond Snellings van de UUzegt: “Door de sterke voorkeursrichting van de explosie is ditplasma goed te vergelijken met een bijna wrijvingslozevloeistof.”
Hun artikel, geschreven met collega’s van verschillende andereinstituten, verschijnt in Physical Review Letters.In verder onderzoek hopen de natuurkundigen meer te leren over hetplasma en het gedrag van elementaire deeltjes, de bouwstenen vanalle materie in het heelal.
UU-co-auteur prof. Thomas Peitzmann: “Er volgen na deze eerstepublicaties nog gedetailleerdere analyses. Toch weerleggen dezeresultaten al definitief de theorieën die voorspelden dat hetplasma zich als een gas zou gedragen. Daarbij wijst het gebrek aanwrijving erop dat de elementaire deeltjes enorm veel wisselwerkingmet elkaar hebben.”
