De varkensrug van Halbe Zijlstra

Nieuws | de redactie

18 februari 2011 | De boerenmetaforen van Cees Veerman blijven het HO-beleid sturen. In een hoorzitting in de Tweede Kamer gaven experts en koepels hun visie op de dreigende bezuinigingen. Daarbij lijkt inmiddels sprake van sterk beschadigd vertrouwen in de coherentie van het OCW-beleid.

Twee EU-landen kiezen er niet voor te investeren in kennis omuit de crisis te raken: Spanje en Nederland. Dat werd in dehoorzitting vrij scherp op tafel gelegd (overigens kiest ook hetkabinet Cameron in Londen voor deze lijn). Terwijl in Spanje degroei en de jeugdwerkloosheid dramatisch slecht zijn, zodat destaatsschuld grote risico’s oplevert, kan Nederland zulkekennisinvesteringen wel degelijk doen. De groei en de werkloosheidvallen bij ons fors mee en onze economie trekt mee omhoog met Duitsland, een land waar men zelfs fors inzetop Forschung en Bildung.

Het was dit besef dat de desillusie kleurde die veel sprekers inde Kamerhoorzitting lieten blijken. Radboud-voorzitter DeWijkerslooth ontviel zelfs de vraag: “Hoe kun je toch zo slordigregeren?” Het ISO erkende daarbij dat men voor het eerst sindslange tijd een scherpe actiehouding is gaan aannemen, omdat denieuwe ingrepen “niet meer rechtvaardig genoemd kunnen worden.” Destudenten merkten op dat zij als collectief “in een frame gedruktworden” van luiheid, onderpresteren en negativiteit, terwijl defeiten over studie inzet en rendement dit niet rechtvaardigen. Menverwijt de keuze voor zo’n frame de beleidsmakers op OCW.

Veerman-lid en SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan prees hetkabinet niettemin voor het omarmen van het concept van zijn commissie.(Lees hier zijn interview met ScienceGuidehierover). Hij onderstreepte dat met die lijn van het kabinet hetrapport Veerman nog breder gedragen wordt dan al het geval was doorde steun van de HO-sector als geheel. Maar dit serieus nemen staatdan wel op gespannen voet met het tegelijkertijd bezuinigen op hetnoodzakelijke budget. “Je kunt geen twee ruggen snijden uit éénvarken”,  zei hij in Veermanniaanse poëzie.

De alternatieve dekkingen die OCW en premier Rutte haddengesuggereerd voor de bezuiniging, hebben daarbij de sfeer geen goedgedaan. De Leidse rector-voorzitter Paul van der Heijden gispte deidee dat in liquide middelen of vermogens van universiteiten wellucht zou zitten. “Moeten we daar nog over steggelen?”, vroeg hijzich af. “Ons vermogen zit in gebouwen die bovendien snel versletenzijn geworden. De toevloed van studenten dwingt ons eerder totverdere investeringen in de logistiek van gebouwen, laboratoria enandere infrastructuur. Daar zou de discussie over moeten gaan, voorhet te laat is.”

De HO-overhead was een ander punt waar het wel minder kanvolgens de staatssecretaris. HBO-raad voorzitter Guusje ter Horstwees erop dat OCW hierover onjuiste cijfers hanteert. Recentonderzoek toont aan dat niet 40% maar 25% van de personele uitgavenin de secundaire sfeer zit, naast het primaire proces van onderwijsen onderzoek (lees hier de jongste analyse van deoverheadontwikkeling in het onderwijs).

Hoorzitting-voorzitter Tanja Jadnanansing (PvdA) trekt tegenoverScienceGuide enkele conclusies uit de verschillendeinbrengen. Het (negatieve) frame dat studerende jongeren opgedruktkrijgen heeft haar vooral geraakt, zegt ze. “Dat maakt ze gewoonwantrouwig merkte ik. De promovendi van het PNN zeiden dat zijvoelen dat in hun werk “de weg omlaag is ingeslagen.” Zoiets maaktze negatief, gedemotiveerd en ik vind dat echt heel erg.”

De discussies hadden geleid tot twee kernconclusies, aldusJadnanansing. Ten eerste zal “ook het kabinet bij Veerman zijnverantwoordelijkheid moeten nemen. Als je het omarmt moet je welduidelijk en eerlijk zijn over de voorwaarden daarvoor.”

Het tweede kernpunt noemt zij “misschien wel veel moeilijker dande financiële pijn. Het gaat om het vertrouwen dat lijkt weg tevallen. Zijlstra zal dat moeten herwinnen, want hoe kun je andersVeerman ook echt uitgevoerd krijgen?  Ook daar moet hij zijnverantwoordelijkheid nemen.”