Kennis delen over diversiteit

Nieuws | de redactie
21 februari 2011 | Hoe gaan het onderwijs en docenten zelf om met grote culturele veranderingen in 'hun klas'? "Weinig landen komen tot structureel beleid. Als er beleid is, blijft het vaak ad hoc en redelijk oppervlakkig," zo bleek op de recente Europese conferentie hierover in Helsinki.



Rubina Boasman was voor het Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt(SBO) daarbij aanwezig op die European Conference onEducational Research, (ECER),. Om een presentatie te geven eninspiratie op te doen. Haar viel al direct op dat in heel Europa,maar ook in landen als Zuid-Afrika, India, de VS, Australië enChina, het onderwijs met de vraag worstelt: hoe om te gaan met deveranderende en divers samengestelde populatie in deklas? 

“De globalisering brengt ons vaker dan vroeger in contact metverschillende culturen. Daar moeten we mee leren omgaan. Lerarenkunnen jonge mensen voorbereiden op het leven en werken in eenmultiraciale samenleving. Omgaan met elkaars cultuur en respectvoor elkaar hebben begint vaak op school. Het onderwijs is niet alsenige verantwoordelijk, maar zeker een belangrijke partner in ditproces.

Toekomstige leraren worden onvoldoende voorbereid op lesgevenaan een diverse leerlingenpopulatie. Docenten en onderzoekersrealiseren zich dat er iets moet veranderen op delerarenopleidingen.

De conferentie in Helsinki bood de onderzoeksgemeenschap op hetterrein van het onderwijs een platform om alle bevindingen,resultaten en producten te presenteren aan elkaar en docenten vanhogescholen en universiteiten uit de hele wereld. Kennis delenstond centraal. 

Goed voorbeeld: Zuid-Afrika

Een goed en universeel bruikbaar praktijkvoorbeeld komt uitZuid-Afrika. Het land bevindt zich in transitie. De samenleving isbezig de achterstanden van gekleurde en zwarte Zuid-Afrikanen terugte dringen. Onder het apartheidsregime waren hun mogelijkheden enkansen beperkt en velen van hen leven nog altijd in armoede. Hetveranderingsproces is een uitdaging voor beleidsmakers,beleidsbeslissers en ook voor de docenten en leraren op scholen.Hoe pak je dit aan als samenleving? Hoe zorg je ervoor dat het volkin de veranderingen gaat geloven? En dat iedereen gaat investerenin de nieuwe samenleving?

De eerste stap naar bevrijding en gelijkheid is de dialoogtussen de verschillende groepen en sociale klassen in desamenleving. Door iedereen een rol te geven in het proces, ontstaateen collectieve identiteit. Die is nodig om te kunnen veranderen endraagt bij aan de dialoog.

Gebrek aan duurzaambeleid  

Hoe beïnvloedt internationaal beleid het lokale beleid op hetgebied van culturele diversiteit? Maken we vorderingen? Of moetenwe constateren dat beide beleidsgebieden blijven steken?

Professor Marie Verhoeven (Universiteit Leuven) onderzoekt dezematerie in verschillende Europese landen. In haar presentatieconstateert zij dat weinig landen komen tot structureel beleid. Alser beleid is, blijft het vaak ad hoc en redelijk oppervlakkig.Ontwikkeling van duurzaam beleid komt zelden voor.Onderwijsinstellingen moeten actief hun eigen beleid ontwikkelen enniet afwachten tot de overheid met voorstellen komt.

Verhoeven merkt ook op dat slechts weinig onderwijsorganisatieshun schoolbeleid analyseren. Het onderwijs vernieuwt zichonvoldoende. Dat kan het vinden van gepaste oplossingen voor de’nieuwe’ leerlingen belemmeren. Leraren trekken al snel eenverkeerde conclusie over de prestaties van hun leerlingen. Doordatde werkmethode niet aansluit bij de leerstijl van de nieuweleerlingen, ontstaat een ongelijke situatie ten opzichte vanleerlingen die wel passen binnen het profiel van de school. Daaromis het van belang dat de onderwijsorganisatie goed onderzoekt welkeverschillende typen leerlingen de school binnenkrijgt en in watvoor omstandigheden deze kinderen opgroeien.

De Leuvense hoogleraar noemt het ook van belang datonderwijsinstellingen onderzoeken welke effecten etnischeminderheden op lange termijn ondervinden van de ongelijke situatie.Zoals beperkingen in de schoolloopbanen, verminderde toegang tot dearbeidsmarkt, moeite een baan te verwerven, discriminatie op dewerkvloer, enzovoort.

Samengevat: onderwijsinstellingen moeten worden uitgedaagd tewerken aan duurzaam beleid voor culturele diversiteit.Onderwijsinnovatie op dit terrein is nodig om alle burgers vanEuropa een rol te laten spelen in de wereldeconomie. Daar gaat hetuiteindelijk om.

Een ‘open mind’? Of wereldburger tegen wil endank?

De conferentie bood veel stof tot nadenken. Het is duidelijk datonderwijsinstellingen hun eigen beleid kritisch onder de loepmoeten nemen. Als het nodig is, moet je als organisatie durventegen de stroom in te zwemmen.

De vraag die steeds opduikt in mijn gedachten is: wat willen wevoor Nederland? Willen we een land waarin ieder kind een kanskrijgt, ongeacht culturele, sociale of economische achtergrond?Waar alle kinderen gelijk zijn en hun culturele achtergrond geenproblemen veroorzaakt? De manier waarop wij in Nederland pratenover culturele diversiteit is vaak negatief en stigmatiserend.Daarom zijn ouders met een biculturele achtergrond zorgelijk overde toekomst van hun kinderen. Landen als de Verenigde Staten,Groot-Brittannië en Finland voeren de discussie heel anders. Zijhebben een open mind en investeren in culturelediversiteit, benaderen die positief. Wij kunnen leren van dezegoede voorbeelden.

Culturele diversiteit is een feit. We hoeven ons niet af tevragen wat de meerwaarde is. Het gaat erom de mogelijkheden tecreëren die iedereen de kans bieden een eerlijk bestaan op tebouwen in deze samenleving. Ik denk dat we allemaal eenbasishouding moeten ontwikkelen waarin omgaan met een anderecultuur gewoon wordt. Zo verschillend zijn we niet van elkaar.

Leraren zijn van oudsher bruggenbouwers. Daarmee bouwen zij aande toekomst. De taak van de leraar ziet er anders uit dan zestigjaar geleden. De leraar van morgen moet daarop worden voorbereid.Dat is de opdracht van de lerarenopleidingen anno 2011.”

Rubina Boasman is senior adviseur Diversiteit bij het CAOPin Den Haag en werkt onder andere voor het SBO. Op www.onderwijsarbeidsmarkt.nl staan de tweepresentaties die het SBO in Finland heeft gegeven. Een over’culturele diversiteit’, de ander over ‘meer mannen op depabo’.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK