IT laat dyslexie verminderen
Dyslectici zijn in staat woorden te lezen, maar hebben vaak eenheel traag leestempo. Het is nog niet duidelijk wat hiervan deprecieze oorzaken zijn. Bovendien blijkt het voor scholen lastig omhet leestempo te verhogen. Patrick Snellings deed samen metUvA-collega’s Aryan van der Leij, Peter F. de Jong en Henk Blokonderzoek naar dyslectische kinderen en ontwikkelde eentrainingsprogramma voor scholen.
Trage klankherkenning
Snellings: ‘Dyslectische kinderen lezen niet alleen langzaam,maar blijken ook een snelheidsprobleem te hebben bij het herkennenvan klanken. Ze hebben moeite met de vorming van koppelingen tussenletters, lettergroepen en woorden aan de bijbehorende klankvormen.Heel jonge kinderen kunnen alle klanken van alle talenonderscheiden, maar na enkele maanden maken ze alleen nogonderscheid tussen die klanken die relevant zijn in hun moedertaal.Zo kunnen Japanse baby’s wel het onderscheid maken tussen deklanken ‘l’ en ‘r’ maar Japanse kinderen niet meer.
Het lijkt erop dat dyslectische kinderen die gevoeligheid voorkleine klankverschillen op latere leeftijd juist houden, wat tottragere klankherkenning leidt. Deze studie laat zien dat ze ooktrager zijn in het indelen van identieke klanken. Tragereklankherkenning ligt mogelijk ten grondslag aan het trage leestempovan dyslectici.’
Computerprogramma op maat
Snellings en zijn collega’s experimenteerden met hulpmiddelenvoor het trainen van dyslectische kinderen. Het computerprogrammadat zij ontwikkelden, houdt rekening met de individueleleessnelheid en de mate van correctheid, zodat de leerling vanzelfeen succeservaring heeft. Het programma is een Nederlandseadaptatie van een programma dat veelbelovend is gebleken in hetHebreeuws.
‘Er bestaan meerdere programma’s om de leessnelheid te verhogen,maar het begrip van de tekst wordt meestal niet meegenomen. Defocus ligt vaak op woordniveau. Ook zijn de programma’s niet altijdaangepast aan de snelheid van de individuele leerling.’
Steeds sneller met behoud van begrip
In het experiment moesten de kinderen met behulp van hetprogramma zinnen zo snel mogelijk lezen waarbij hun leesbegripgecontroleerd werd. Kinderen werden gedwongen om 10 tot 20% snellerte lezen dan hun normale leestempo doordat de letters van linksnaar rechts van het scherm verdwenen. Het tempo werd steedsopgevoerd, tenzij ze fouten maakten op de leesbegrip vragen.
In vergelijking met de controlegroep die dezelfde zinnen opeigen tempo lazen, bleken de op snelheid getrainde kinderen vlot tekunnen lezen met behoud van leesbegrip. Een adaptiefcomputerprogramma lijkt een veelbelovende aanpak om het leestempovan dyslectische kinderen te verhogen zonder dat dit ten koste gaatvan het begrip.
