De etui van het geweten
Simon Verwer begon aan de VU met Franse taal en letterkunde.Ging aan de UvA dieper en breder dankzij Europese Studies samen metFrans. En in jaar 3 van zijn studie moesten daar Voltaire en Sartrebij komen. Hij ging toen dus ook filosofie studeren, na een halfjaar aan de Sorbonne. Twee van zijn drie masters heeft hij cumlaude gedaan inmiddels. Die in het Frans nog niet en dat had welenige consequenties. Maar daar over later.
“Bij de Gamma werken dat was echt leuk hoor. Twee avonden en dezaterdag als scholier, was een mooie tijd. Ik bleek een talentvollehang en sluit manager, daar had ik bij wijze van sprekenkunnen blijven hangen. Of ik beter verdiende dan nu als leraar viaEerst de Klas? Ik weet het niet meer. Mijn leerlingen van nuverdienen per uur €3,50 bij de Digros. Daar schrok ik wel van.”
Vechten voor je college
De
De roeping tot het leraarschap kwam niet aan de Sorbonne. Metzijn Erasmus-beurs ging Simon alleen maar kennis opzuigen, in allevakken waar hij tijd voor vond. Het zat alleen niet mee. “Twee vande zeven maanden werd er gestaakt. Met fysiek geweld werden decolleges verhinderd als dat moest. Dan kwamen jongens met capuchonsuit de banlieu in groepjes de zaak kort en klein slaan, erg heftigwas dat. Men protesteerde tegen flexibiliseringen van dearbeidsmarkt en sinds mei ’68 moet je dan coûte que coûtede Sorbonne plat leggen.”
De Erasmus-studenten groep wilde toch graag lessen volgen. Dedocent die ze college gaf, moest dat bezuren. “Een jongen kwambinnen en begon de tafels weg te halen uit het lokaal. Toen diedocent bezwaar maakte begon hij hem te slaan. We hebben toengevochten, ik ook.”
“Ja natuurlijk was die tafel een symbool. We hadden het overMolière en zijn toneelstukken. En dan komt die jongen binnen en wilniet dat wij college krijgen. In de bibliotheek zijn toen zelfsboeken verbrand. Het was een hele rare sensatie dat te beleven.Hier hadden Foucault en Sartre rondgelopen en ik ging op de vuist….Absurdistisch toneel, Molière had er wel raad mee geweten.”
Staartdelingen in het Spaans
Toen Simon zijn masters filosofie en Europese Studies hadgehaald, wilde hij echt ervaren wat het is Europeaan te zijn. “Jemoet naar de andere werelddelen gaan om dat pas helemaal te voelen!Zo kwam ik in Peru, over de Andes naar de Amazone in eenonderwijsproject. In Iquitos ging ik op een basisschoolrekenles geven, in het Spaans, je moet wel. Dat valt nog niet mee,zo staartdelingen uitleggen aan een klas vol kinderen uit eenstadje aan de Amazone dat alleen te voet of over de rivier tebereiken is. Mijn lijfspreuk in de school was tienes quecontar: ‘Je moet gewoon tellen!’
In een volgende projectklus vol Excelbladen voor deherinrichting van de bekostiging van de UvA – wie zou daar niet eenrekenleraar te Peru en Frans filosoof voor aantrekken? – kreegSimon een advertentie uit de Volkskrant onder de neus. “Mijnattente vader mailde ‘is dat niet wat voor jou? Eerst de Klas.’Maar ik werd ook getrokken door Shell, mij broers zitten daar enéén van hen leidt hun basisschool in Maleisië.”
Roeping loont?
Toen hij solliciteerde naar een docentenplek voor WO-studentenvia Eerst de Klas, moest Simon een essay schrijven waarom hij dateigenlijk wilde. “Je moest wel echt moeite doen. Dat sprak mij aan.We moesten bij de UU een hele dag tests doen op de computer en hetleiderschapsprogramma van het project helpen invullen. Slimme vormvan uittesten is dat zeg…”
Uiteraard stonden OCW en de scholen te juichen om de jongeacademici die al in hun studie de klas in wilden. Roeping loont?Nou, niet helemaal. “Ik had inmiddels mijn twee masters, maar Fransnog niet. Dus mocht ik in dat tekortvak geen les geven. Sorbonne ofgeen Sorbonne. Filosofieles geven mag wel. En dus mag de school mijindirect nog vragen Frans te geven. Ik geef nu les inNoordwijkerhout, leer Havo 3 leerlingen nadenken. Zo mag ik dan ookFrans geven. We hebben grote tekorten, maar de regels gaan voor deleerlingen. “
“Ik was niet de enige: een topstudente biomedische wetenschappenuit onze groep moesten een extra route via tweedegraadshbo-opleidingen doen om natuurkunde te mogen geven. Haardeficiëntie ‘quantummechanica’ zouden ze binnen dat vak alleen nietkunnen geven op scholen. Omdat dat buiten het curriculum van deklassen daar viel. Hahaha, echt een probleem voor een filosoof omzich in te verdiepen!” Je moet echt willen om bij zo’n regelneverijnog steeds les te willen geven, kortom.
Een snelle leercurve
“OCW had haast en zo konden wij al in januari beginnen metlesgeven. Iedereen weet dat je dat moment liever niet kiest metpubers die net gewend zijn aan hun klas. Voor ons als ‘Eerst deklas’ docenten was het… …nou, ik zeg maar bevorderlijk voor eenheel snelle leercurve.”
De jonge docenten met hun master en hun drive werden zorücksichtslos op zichzelf teruggeworpen. Gelukkig vormdede startgroep een soort gezworen bende, een learningcommunity. “Jonge docenten gaan er aan, in grote getale. Omdatze eenzaam zijn en niemand hebben of nog niemand kennen met wie zedat kunnen delen. Hun collega’s zien dat niet, denk ik. Wij haddenelkaar. Ik belde Take als ik echt vloekend me af vroeg ‘waar doe ikdit voor?'”
Simon werd in een oud handenarbeid lokaal met zichzelfgeconfronteerd. Die kale ruimte had een U van tafels waar destudenten aan zaten. “Net een vergaderzaal, vreselijk. Die middagging het niet. Ik heb in totaal zes leerlingen uit mijn klasgestuurd in de afgelopen jaren. Alle zes die middag. Ja natuurlijkis dat onmacht. Een nederlaag. Het lukt je niet. Toen ik om vijfuur naar het fietsenhok liep zag ik dat mijn band lek geprikt was….@&$%#!!”
Take werd gebeld, relativering en moed voor morgenochtendhervonden. Het geheim van de diversiteit van de groep en deinterdisciplinariteit van ‘Eerst de Klas’ sleepte ook Simon Verwerer doorheen. “Filosoferen en leren denken met pubers in Havo 3 gaatniet vanzelf, hè?” Juist daarom leert hij er zelf het meestevan.
Leraarschap verdient een verrijkt imago
Deel van het geheim is de grote groep bedrijven die ‘Eerst deKlas’ met kracht ondersteunen. Siemens CEO Ab van der Touw verteldeer ScienceGuide recent al gloedvol over.
Simon leerde ook daar veel over Simon. Niet alleen niet opgevenals je na de Sorbonne van regelneefjes geen Frans mag geven bij eenschreeuwend tekort. Hij leert vooral ook van het vertalen van zijnexpertise als docent naar cruciale vragen van bedrijven. “Shellbouwt aan toekomstscenario’s over energie en economie. Hetenergievraagstuk is iets waar juist filosofen mee bezig moetengaan, dat vinden zij ook. Het oprekken van die bètahoofden is ietsdat ook zij wel nodig vinden.”
Met een chemicus en natuurkundige bouwde de ‘Franse filosoof’aan een programma voor jongeren over de fundamentele vragen van deenergieproblematiek om te leren snappen hoe dat vraagstuk in elkaarsteekt. “Voor 14-15 jarigen is dat bedoeld als extra verdiepingrond hun pakket- en toekomstige studiekeuze. Ze vroegen bij Shelltoen of ze zo’n module niet ook mochten inzetten als intro voor huneigen nieuwe medewerkers. Dat is het soort meerwaarde van het werkvan een docent waar het bij ‘Eerst de Klas’ om gaat. Hetleraarschap verdient een verrijkt imago en wij zien in ons projectdat dat ook kan.”
Zulke docenten zijn er natuurlijk altijd geweest. Iedereen kenthun namen. “Meester Bartels uit Alkmaar”, roept Simon meteen. “Goedonderwijzen is een kunst en hij was zo’n artiest. Het verhaal vande boze wolf. Je hing aan zijn lippen. Klasgenoten van toen noemendat voorbeeld ook nu nog. Weet je, leerlingen willen wel, maar hunambitie verdwijnt ook snel als niemand die wekt en voedt.”
Ambitie waar het Simon niet aan ontbreekt. En dus gaat hijverder. Er ligt een promotieonderzoek dat hij indiende overfilosoferen in de klas, internationaal vergeleken. Wat werkt, waar,waarom, hoe? Zo’n promotieonderzoek blijkt hij combineren met hetleraarschap. Vier dagen in de week staat hij daarom nog steeds voorde klas bij zijn leerlingen in Noordwijkerhout.
Pure magie
Witte donderdag, de dag van het gesprek met ScienceGuide- en van de overval mede namens ISO en LSVb op Simon met hetnieuws van zijn huldiging vandaag op 26 april op OCW om 17u – hadSimon op school nog een leermoment beleefd. “Magie!” straalt hij.”Je voelt de drukte van de paasvakantie in die pubers en dan komjij les filosofie geven….poeh. Een jongen wilde weten wat datnou is, je geweten.”
Verhalen over Popper doen het dan toch niet genoeg, lacht Simon.”Die jongen zegt ‘Het geweten dat is toch dat je dingen fout doeten je weet als het goed is?’ Ik vroeg: ‘Wat is fout in deze les?Hoe weet je dan dat je geweten werkt?’ Nou, dat ging vanzelf aanals je fout zat, zei hij. Dat zijn we gaan testen dus. Hij moestzijn etui door het lokaal smijten, foute boel dus.”
“En wat gebeurde er?” vraagt Simon. “Alle kinderen keken naardie jongen. Niemand naar die vliegende etui. Er gebeurde niets.’Hij staat op stand-by, mijn geweten’ concludeerde hij. De anderenvonden dat slap. Het proefje was volgens hen fake. ‘Zo werkt hetnatuurlijk niet. Nu mocht het. Dat is niks!'”
“Pure magie”, zegt Simon. Eerst in de klas en dan het gewetenvan het onderwijs in Nederland.
